$
12025.33 UZS
-31.99
155.25 UZS
0.09
14162.23 UZS
-30.44
31° Кечаси 18°

Тавсия қиламиз. Стратосферадан ерга сакраган инсон ҳақида эшитганмисиз?

21:02 / 20.05.2022

Австриялик парашютчи 2012 йилнинг 14-октябрь, якшанба куни 39 000 метр (!) баландликдан ўзини ташлаган, вертолётдан, албатта. Товушдан юқори тезликни ривожлантириб, у бир вақтнинг ўзида бир нечта рекордларни ўрнатган.

Олим ва мутахассислардан иборат жамоа беш йил давомида ушбу тадбирга тайёргарлик кўрди. Бош қаҳрамоннинг исми Феликс Баумгартнер. У бутун ҳаётини ушбу сакрашга бағишлаган. Болалигида у дарахтларга чиқишни, энг тепасига чиқишни яхши кўрарди. 

“Тепада бўлиш мен ёқтирган энг яхши жараёндир”, – дейди Баумгартнер.

16 ёшида у парашютдан сакрашни бошлади ва 43 ёшида у “қўрқмас Феликс” лақабли энг машҳур парашютчига айланди. 

Парашютдан сакрашнинг моҳияти шундаки, спортчи ўз парашютини имкон қадар эрга яқинроқ очади, бу эса эркин йиқилиш вазиятини вақтида узайтиради.

Ҳамма кутган сакраш

Феликс стратосферадан (!) Ер томон учиб, товуш тезлигидан ўзиб кетган. Парвоз пайтида Баумгартнерда фақат ҳимоя костюми ва парашют бўлган. Феликсни стратосферага кўтарган стратостат Америка Қўшма Штатларидаги Росвел ҳаво кучлари базасидан учирилган. Стратостат – бу гелий билан тўлдирилган шар бўлиб, унга махсус гондол бириктирилган, ва бир йўловчи учун мўлжалланган.

У 2012 йилнинг июль ойида ҳам 29 километр баландликдан сакраган эди. У сакраш пайтида соатига 862 км тезликка эришган. Феликснинг сўзларига кўра, тез парвоз пайтида у қўлларини ҳис қилмаган.

Спортчи ҳаёти давомида 1500 марта баландликдан сакрашни амалга оширган. 6 та жаҳон рекордига эга. 1999 йилда Баумгартнер дунёдаги энг баланд бинолардан бири: Куала-Лумпурдаги Петронас минораларидан парашютда сакраган. Шунингдек, Рио-де-Жанейродаги Исо Масиҳнинг улкан ҳайкали қўлидан ва Тайпей 101 осмонўпар биносидан сакрашларни амалга оширган. 

Баумгарт ўзи тан олишича, унинг ҳаётидаги энг даҳшатли воқеа Хорватияда 188 метр баландликдан қоронғи ғорга сакраш бўлган. Феликс стратосферадан сакраганидан сўнг, профессионал фаолиятини якунлаган.

Баумгартнер уни икки сценарий кутиши мумкинлигини билар эди. Ёки у бир вақтнинг ўзида бир нечта жаҳон рекордларини янгилайди: ҳеч ким стратосфера шарида бунчалик баланд кўтарилмаган, ҳеч ким бундай узунликка сакрашни амалга оширмаган, сакрашда товуш тезлигини ҳали ҳеч ким энгиб ўта олмади. Ёки уни фожиали якун кутмоқда.

Стратосферадан сакраш: эҳтиёткор оптимизм

Хавф жуда катта эди. Феликс, масалан, парвоз пайтида ҳушини йўқотиши мумкин бўлган. Парашют автоматик равишда очилган тақдирда ҳам, спортчи қўниш жараёнини бошқара олмайди, бу эса жароҳат, ҳатто ўлимга ҳам олиб келади.

1960 йилда 31,3 километр баландликдан сакраб, парвозда 988 км/соат тезликка эришган АҚШ Ҳарбий-ҳаво кучлари зобити Жозеф Киттингер сакрашга тайёргарлик жараёнида доимо Феликснинг ёнида бўлган ва австрияликка барча масалаларда маслаҳат берган. Баумгартнернинг режалаштирган рекорди ҳақида эшитганида, Киттингер Феликсга эҳтиёткор ва оптимист бўлиш кераклигини уқтирган.

“Кўпчилик баландликка кўтарилишни хоҳлайди, лекин улар ва Ер ўртасида пайдо бўладиган тубсизлик чуқурлигидан қўрқишади. Бу эса мени ҳеч қачон қўрқитмаган”, – деган Феликс.

Унинг баландлик бўйича рекорди 2014 йилнинг 25 октябрига қадар давом этди. Google’нинг топ-менежерларидан бири Алан Юстас 41 420 м баландликдан сакраб, эркин тушиш масофаси бўйича ҳам Баумгартнерни ортда қолдирди. Бироқ, Юстас барқарорлаштирувчи парашютдан фойдаланганлиги сабабли, тушиш масофаси ва вертикал тезлик бўйича рекордлар (1321 км/соат) FAI (Халқаро авиация федерацияси) томонидан алоҳида тоифага ажратилган.

Гарчи баландликдан сакраш бўйича рекорд янгиланган бўлса-да, Баумгартнер ва унинг устози Жозеф Киттингер инсон нималарга қодир эканини исботлашда беминнат хизмат қилган.
 


Қизиқарли


														
														Yandex Alisa энди ўзбекча гаплашад

Yandex Alisa энди ўзбекча гаплашад

Энди фойдаланувчилар Алисага ўзбек тилида савол беришлари мумкин ва у русча ёки ўзбекча жавоб бера олади.
09:45 / 24.09.2025

														
														Бугун “Iphone” янги қурилмаларининг тақдимоти бўлиб ўтади

Бугун “Iphone” янги қурилмаларининг тақдимоти бўлиб ўтади

Маросимда Iphone 17 модели ҳам тақдим этилиши кутилмоқда
19:36 / 09.09.2025

														
														2024 йилда дунё миллионерлари сони 2,34 миллион кишидан ошди

2024 йилда дунё миллионерлари сони 2,34 миллион кишидан ошди

Бу ҳақда Knight Frank компаниясининг йиллик Wealth Report ҳисоботида келтирилди.
12:45 / 08.03.2025

														
														ЎША ТУН…

ЎША ТУН…

Воқеий ҳикояЎша куни қўшни болалар билан қора кечгача ўйнадик.
16:27 / 03.02.2025

														
														Медуза ниқоби: Ситсилияда 2000 йилдан ошиқ ноодатий артефакт топилди

Медуза ниқоби: Ситсилияда 2000 йилдан ошиқ ноодатий артефакт топилди

Италиялик археологлар Ситсилия жанубидаги Агригенто провинциясидаги замонавий Ликата яқинида жойлашган қадимий Финзиаде шаҳр…
11:14 / 27.01.2025

														
														Илм-фан “оталари”

Илм-фан “оталари”

Илм-фан оталари тарих китобларидаги шунчаки номлар эмас. Улар ғоялари билан инсоният цивилизациясига ҳисса қўшган одамлардир…
12:11 / 15.01.2025

														
														Гендер тестлари можароси билан танилган Iman Ҳалиф Гооглеъда энг кўп қидирилган спортчи бўлди

Гендер тестлари можароси билан танилган Iman Ҳалиф Гооглеъда энг кўп қидирилган спортчи бўлди

Google қидирув тизими орқали 2024 йилда энг кўп изланган мавзуларни сарҳисоб қилди ва қидирувларни йўналишлар бўйича ажратиб…
11:22 / 12.12.2024

														
														Японияда одамларни ювадиган кир машина яратилди

Японияда одамларни ювадиган кир машина яратилди

2025 йил апрель ойида Осака шаҳрида бўлиб ўтадиган Бутунжаҳон кўргазмасида инсонлар фойдаланиши учун мўлжалланган кир ювиш м…
14:41 / 23.11.2024

														
														2024 йилнинг энг яхши пишлоғи аниқланди

2024 йилнинг энг яхши пишлоғи аниқланди

“Йилнинг энг яхши пишлоғи” номли анъанавий халқаро танлов Португалиянинг Визеу шаҳрида ўтказилди.
10:26 / 20.11.2024

Бу ҳам қизиқ

31 декабрь кунги об-ҳаво маълумоти

31 декабрь кунги об-ҳаво маълумоти

Ҳаво ўзгарувчан бўлади, вақти-вақти билан ёмғир ёғади. Шамол ғарбдан 5–10 м/с тезликда эсади. Ҳарорат кечаси ва кундузи 8–10…
23:09 / 30.12.2025
Самарқандда пахтани томчилатиб суғориш учун гектарига 12 млн сўмдан субсидия ажратилади

Самарқандда пахтани томчилатиб суғориш учун гектарига 12 млн сўмдан субсидия ажратилади

“Самарқанд вилоятини ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришга қаратилган чора-тадбирларни янада жадаллаштириш тўғрисида”ги Президе…
10:40 / 30.12.2025
Ўзбекистонда январь ойида қандай об-ҳаво шароити кутилмоқда?

Ўзбекистонда январь ойида қандай об-ҳаво шароити кутилмоқда?

1 – 2 январда Ўзбекистон бўйича қуруқ об-ҳаво бўлиши кутилмоқда.
16:20 / 31.12.2025
Рақобат қўмитаси CentrumAir устидан текширув бошлаганини маълум қилди

Рақобат қўмитаси CentrumAir устидан текширув бошлаганини маълум қилди

Ижтимоий тармоқлар орқали “CentrumAir билан боғлиқ Туркия аэропортида 9 соат давомида самолёт учмаганлиги сабабли фуқаролар …
14:28 / 29.12.2025
Германияда ўғрилар дрелл ёрдамида банкни тунашди

Германияда ўғрилар дрелл ёрдамида банкни тунашди

Германияда ўғрилар катта дрелл ёрдамида банкдаги сейфни тешиб, тахминан 30 миллион еврони ва қимматбаҳо буюмларни ўғирлаб ке…
17:52 / 31.12.2025
“Ўзбекистон – 2030” стратегияси янги таҳрирда тайёрланди

“Ўзбекистон – 2030” стратегияси янги таҳрирда тайёрланди

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев жорий йил 26 декабрь куни ўз Мурожаатномасида “Ўзбекистон – 2030” стратег…
20:08 / 30.12.2025
Шавкат Мирзиёев Гурбангули Бердимуҳамедов билан телефонлашди

Шавкат Мирзиёев Гурбангули Бердимуҳамедов билан телефонлашди

29 декабрь куни Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев ва Туркман халқининг миллий етакчиси, Туркманистон Халқ М…
17:20 / 29.12.2025
Қийин вазиятда қолган яна икки фуқаро Ўзбекистонга қайтарилди

Қийин вазиятда қолган яна икки фуқаро Ўзбекистонга қайтарилди

Полшада қийин вазиятга тушиб қолган икки фуқаро элчихона кўмагида Ўзбекистонга қайтарилди.
16:43 / 31.12.2025
1 январь кунги об-ҳаво маълумоти

1 январь кунги об-ҳаво маълумоти

Тошкент шаҳрида ҳаво ўзгарувчан бўлади. Ҳарорат кечаси 1-6 даража ва кундузи 3-8 даража илиқ бўлади.
19:10 / 31.12.2025
8 минг нафардан ортиқ етим болалар учун омонат депозит ҳисоб рақамлари очилди

8 минг нафардан ортиқ етим болалар учун омонат депозит ҳисоб рақамлари очилди

Ҳар бир ҳисоб рақамга давлат томонидан 500 АҚШ доллари миқдорида маблағ жойлаштирилди. Маблағлар йилдан-йилга капитализация …
16:42 / 30.12.2025

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!