$
11971.40 UZS
56.73
151.81 UZS
3.54
13797.04 UZS
61.81
31° Кечаси 18°

Тавсия қиламиз. Стратосферадан ерга сакраган инсон ҳақида эшитганмисиз?

21:02 / 20.05.2022

Австриялик парашютчи 2012 йилнинг 14-октябрь, якшанба куни 39 000 метр (!) баландликдан ўзини ташлаган, вертолётдан, албатта. Товушдан юқори тезликни ривожлантириб, у бир вақтнинг ўзида бир нечта рекордларни ўрнатган.

Олим ва мутахассислардан иборат жамоа беш йил давомида ушбу тадбирга тайёргарлик кўрди. Бош қаҳрамоннинг исми Феликс Баумгартнер. У бутун ҳаётини ушбу сакрашга бағишлаган. Болалигида у дарахтларга чиқишни, энг тепасига чиқишни яхши кўрарди. 

“Тепада бўлиш мен ёқтирган энг яхши жараёндир”, – дейди Баумгартнер.

16 ёшида у парашютдан сакрашни бошлади ва 43 ёшида у “қўрқмас Феликс” лақабли энг машҳур парашютчига айланди. 

Парашютдан сакрашнинг моҳияти шундаки, спортчи ўз парашютини имкон қадар эрга яқинроқ очади, бу эса эркин йиқилиш вазиятини вақтида узайтиради.

Ҳамма кутган сакраш

Феликс стратосферадан (!) Ер томон учиб, товуш тезлигидан ўзиб кетган. Парвоз пайтида Баумгартнерда фақат ҳимоя костюми ва парашют бўлган. Феликсни стратосферага кўтарган стратостат Америка Қўшма Штатларидаги Росвел ҳаво кучлари базасидан учирилган. Стратостат – бу гелий билан тўлдирилган шар бўлиб, унга махсус гондол бириктирилган, ва бир йўловчи учун мўлжалланган.

У 2012 йилнинг июль ойида ҳам 29 километр баландликдан сакраган эди. У сакраш пайтида соатига 862 км тезликка эришган. Феликснинг сўзларига кўра, тез парвоз пайтида у қўлларини ҳис қилмаган.

Спортчи ҳаёти давомида 1500 марта баландликдан сакрашни амалга оширган. 6 та жаҳон рекордига эга. 1999 йилда Баумгартнер дунёдаги энг баланд бинолардан бири: Куала-Лумпурдаги Петронас минораларидан парашютда сакраган. Шунингдек, Рио-де-Жанейродаги Исо Масиҳнинг улкан ҳайкали қўлидан ва Тайпей 101 осмонўпар биносидан сакрашларни амалга оширган. 

Баумгарт ўзи тан олишича, унинг ҳаётидаги энг даҳшатли воқеа Хорватияда 188 метр баландликдан қоронғи ғорга сакраш бўлган. Феликс стратосферадан сакраганидан сўнг, профессионал фаолиятини якунлаган.

Баумгартнер уни икки сценарий кутиши мумкинлигини билар эди. Ёки у бир вақтнинг ўзида бир нечта жаҳон рекордларини янгилайди: ҳеч ким стратосфера шарида бунчалик баланд кўтарилмаган, ҳеч ким бундай узунликка сакрашни амалга оширмаган, сакрашда товуш тезлигини ҳали ҳеч ким энгиб ўта олмади. Ёки уни фожиали якун кутмоқда.

Стратосферадан сакраш: эҳтиёткор оптимизм

Хавф жуда катта эди. Феликс, масалан, парвоз пайтида ҳушини йўқотиши мумкин бўлган. Парашют автоматик равишда очилган тақдирда ҳам, спортчи қўниш жараёнини бошқара олмайди, бу эса жароҳат, ҳатто ўлимга ҳам олиб келади.

1960 йилда 31,3 километр баландликдан сакраб, парвозда 988 км/соат тезликка эришган АҚШ Ҳарбий-ҳаво кучлари зобити Жозеф Киттингер сакрашга тайёргарлик жараёнида доимо Феликснинг ёнида бўлган ва австрияликка барча масалаларда маслаҳат берган. Баумгартнернинг режалаштирган рекорди ҳақида эшитганида, Киттингер Феликсга эҳтиёткор ва оптимист бўлиш кераклигини уқтирган.

“Кўпчилик баландликка кўтарилишни хоҳлайди, лекин улар ва Ер ўртасида пайдо бўладиган тубсизлик чуқурлигидан қўрқишади. Бу эса мени ҳеч қачон қўрқитмаган”, – деган Феликс.

Унинг баландлик бўйича рекорди 2014 йилнинг 25 октябрига қадар давом этди. Google’нинг топ-менежерларидан бири Алан Юстас 41 420 м баландликдан сакраб, эркин тушиш масофаси бўйича ҳам Баумгартнерни ортда қолдирди. Бироқ, Юстас барқарорлаштирувчи парашютдан фойдаланганлиги сабабли, тушиш масофаси ва вертикал тезлик бўйича рекордлар (1321 км/соат) FAI (Халқаро авиация федерацияси) томонидан алоҳида тоифага ажратилган.

Гарчи баландликдан сакраш бўйича рекорд янгиланган бўлса-да, Баумгартнер ва унинг устози Жозеф Киттингер инсон нималарга қодир эканини исботлашда беминнат хизмат қилган.
 


Қизиқарли


														
														Yandex Alisa энди ўзбекча гаплашад

Yandex Alisa энди ўзбекча гаплашад

Энди фойдаланувчилар Алисага ўзбек тилида савол беришлари мумкин ва у русча ёки ўзбекча жавоб бера олади.
09:45 / 24.09.2025

														
														Бугун “Iphone” янги қурилмаларининг тақдимоти бўлиб ўтади

Бугун “Iphone” янги қурилмаларининг тақдимоти бўлиб ўтади

Маросимда Iphone 17 модели ҳам тақдим этилиши кутилмоқда
19:36 / 09.09.2025

														
														2024 йилда дунё миллионерлари сони 2,34 миллион кишидан ошди

2024 йилда дунё миллионерлари сони 2,34 миллион кишидан ошди

Бу ҳақда Knight Frank компаниясининг йиллик Wealth Report ҳисоботида келтирилди.
12:45 / 08.03.2025

														
														ЎША ТУН…

ЎША ТУН…

Воқеий ҳикояЎша куни қўшни болалар билан қора кечгача ўйнадик.
16:27 / 03.02.2025

														
														Медуза ниқоби: Ситсилияда 2000 йилдан ошиқ ноодатий артефакт топилди

Медуза ниқоби: Ситсилияда 2000 йилдан ошиқ ноодатий артефакт топилди

Италиялик археологлар Ситсилия жанубидаги Агригенто провинциясидаги замонавий Ликата яқинида жойлашган қадимий Финзиаде шаҳр…
11:14 / 27.01.2025

														
														Илм-фан “оталари”

Илм-фан “оталари”

Илм-фан оталари тарих китобларидаги шунчаки номлар эмас. Улар ғоялари билан инсоният цивилизациясига ҳисса қўшган одамлардир…
12:11 / 15.01.2025

														
														Гендер тестлари можароси билан танилган Iman Ҳалиф Гооглеъда энг кўп қидирилган спортчи бўлди

Гендер тестлари можароси билан танилган Iman Ҳалиф Гооглеъда энг кўп қидирилган спортчи бўлди

Google қидирув тизими орқали 2024 йилда энг кўп изланган мавзуларни сарҳисоб қилди ва қидирувларни йўналишлар бўйича ажратиб…
11:22 / 12.12.2024

														
														Японияда одамларни ювадиган кир машина яратилди

Японияда одамларни ювадиган кир машина яратилди

2025 йил апрель ойида Осака шаҳрида бўлиб ўтадиган Бутунжаҳон кўргазмасида инсонлар фойдаланиши учун мўлжалланган кир ювиш м…
14:41 / 23.11.2024

														
														2024 йилнинг энг яхши пишлоғи аниқланди

2024 йилнинг энг яхши пишлоғи аниқланди

“Йилнинг энг яхши пишлоғи” номли анъанавий халқаро танлов Португалиянинг Визеу шаҳрида ўтказилди.
10:26 / 20.11.2024

Бу ҳам қизиқ

Божхонадан 5 кг “клефедрон”ни олиб ўтмоқчи бўлган шахс ушланди

Божхонадан 5 кг “клефедрон”ни олиб ўтмоқчи бўлган шахс ушланди

Ўзбекистонга янги турдаги синтетик гиёҳвандлик воситаси — “клефедрон”ни олиб киришга уриниш божхоначилар томонидан тўхтатилд…
10:55 / 23.11.2025
Макка яқинида йирик олтин кони топилди

Макка яқинида йирик олтин кони топилди

Геологик таҳлилларга кўра, ушбу захиралар улкан миқёсда бўлиб, бу қироллик учун стратегик аҳамиятга эга бўлади.
17:03 / 22.11.2025
Андижонда ҳакамлик суди судьясига нисбатан жиноят иши қўзғатилди

Андижонда ҳакамлик суди судьясига нисбатан жиноят иши қўзғатилди

Ҳозирда унга нисбатан Жиноят Кодексининг 168-моддаси 3-қисми “а” банди ва 28,211-моддаси 2-қисми “б” банди билан жиноят иши …
09:03 / 24.11.2025
Олий таълимда контракт тўловлари муддатлари ўзгарди

Олий таълимда контракт тўловлари муддатлари ўзгарди

Унга кўра, абитуриентлар контракт тўловининг камида 25 фоизини 15 сентябргача, юқори курс талабалари эса 1 октябргача тўлаши…
17:53 / 24.11.2025
Тошкентда BMW ва Tracker-2 тўқнашди

Тошкентда BMW ва Tracker-2 тўқнашди

Бу ҳақда Тошкент шаҳар ИИББ ЙҲХБ ахборот хизмати хабар берди.
10:24 / 23.11.2025
Ҳафта давомида ёғингарчилик кутилмайди

Ҳафта давомида ёғингарчилик кутилмайди

“Ўзгидромет” 24—28 ноябрь кунлари учун об-ҳаво прогнозини эълон қилди.
12:49 / 24.11.2025
Трампнинг бойлиги 1,1 млрд долларга камайди

Трампнинг бойлиги 1,1 млрд долларга камайди

АҚШ президенти Доналд Трампнинг бойлиги сентябрь ойидан буён 1,1 млрд долларга камайди, – дея хабар қилмоқда Forbes.
16:01 / 24.11.2025
Алишер Юсупов ПСЖ сафида Европа Чемпионлар Лигаси ғолиби бўлди

Алишер Юсупов ПСЖ сафида Европа Чемпионлар Лигаси ғолиби бўлди

Бундан ташқари, яна уч нафар ўзбекистонлик спортчилар — Музаффарбек Тўрабоэв, Шаҳрам Аҳадов ва Шаҳзодхўжа Шарипов таркибида …
12:32 / 23.11.2025

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!