13 миллиард йил олдин, эрта коинотда катта, ёрқин кўк юлдуз мавжуд бўлган. У чиқарадиган ёруғлик космоснинг кенгайиши орқали сон-саноқсиз ёруғлик йилларини (масофа) босиб ўтди. Ушбу фотонларнинг баъзилари юлдузлараро материя, чанг, газ ёки бошқа самовий жисмлар томонидан сўрилган. Худди шундай тақдирдан қутулганлар космоснинг кенгайиши билан чўзилган ва юлдузлар ва галактикаларнинг тортишиш таъсири натижасида ўз йўлидан “адашган”.

Ниҳоят, бу йил уларнинг баъзилари асосан океанлар билан қопланган ягона сайёра атрофида айланиб юрувчи телескопнинг объективига тушиб қолди ва бу бизга бу қадимий юлдузни кўришга имкон берди. “Хаббл” телескопи бизга шундай имконият берди – энди олимлар буни бошқа бир телескоп билан ҳам кузатиш вақти келди, деб ҳисоблашди.

Бу юлдуз каталог рақами “WHL0137-LS” бўлиб, унга “Эарендель” (Англосаксон тилида “Тонг юлдузи”) номи берилган. Бу бизга маълум бўлган энг қадимий ва энг узоқ юлдуздир.

2022 йил 30 июлда “Уэбб” телескопи объективлари “Кетус” юлдуз туркуми томон қаратилди ва бу юлдуз замонавийроқ жиҳозлар билан суратга олинди. У жуда узоқда жойлашгани ва унинг нурлари олис масофадан хирароқ кўрингани сабабли, унинг хусусиятлари ҳақида аниқ бир нарса айтиш қийин. Катта эҳтимол билан, бу оғирлиги 50 дан 100 гача қуёш массасига тенг бўлган катта ва қайноқ юлдуз ҳисобланади. Бу туркумдаги юлдузлар жуда тез ёниб кетади ва бор ёнилғини бир неча миллион йил ичида тугатади.

“Эарендель” буюк портлаш давридан тахминан 900 миллион йил ўтгач, ёниб кетган ва коинотдаги биринчи юлдузлардан саналмайди. Бироқ, ўша пайтда коинотда гелийдан оғирроқ элементлар жуда кам бўлган. Келажакда астрономлар телескоп олган маълумотлардан ушбу юлдузнинг хусусиятлари ҳақида кўпроқ маълумот олишни режалаштирмоқда. Ундан таралган ёруғлик бизнинг сайёрамизга етиб келиши учун жуда кўп вақт кетиши сабабли, биз бу дақиқаларни бироз кутишимизга тўғри келади.

• Astronomiya
• Коинот
• НАСА
• Quyosh
• Teleskop