$
12712.09 UZS
35.36
162.64 UZS
1.61
14927.81 UZS
52.94
37° Kechasi 23°

Putinning panjara ortidagi dushmani. Aleksey Navalniy aslida kim edi?

10:55 / 23.02.2024

Rossiyadagi namoyishlarga sabab bo‘lgan, Putin siyosatiga qarshi chiqqan, qamoqda bo‘lishiga qaramasdan mamlakat hukumatiga yaxshigina “bosh og‘riq” bo‘lgan muxolifat yetakchisi, siyosatchi va yurist Aleksey Navalniyning siyosiy faoliyatiga kengroq nazar tashlaymiz.

Shu yilning 16-fevral kuni internet olamida Navalniyning o‘limi judayam keng tarqaldi va turlicha talqindagi muhokamalarga sabab bo‘ldi. Mazkur jarayonda siyosiy qatlam vakillari ikkiga bo‘lindi. Birinchisi, Navalniyni Putin o‘ldirdi deyishdi, ikkinchisi esa Rossiya rasmiylari bergan ma’lumotlarga o‘zini ishontirdi, ya’ni u qamoqda sayrga chiqqan payt hushini yo‘qotib, yiqilib tushgan va shifokorlarning harakatlariga qaramasdan vafot etgan. Bundan tashqari, bu xabarga ko‘zi tushgan ayrim kuzatuvchilarda esa Navalniy kim?, degan savol paydo bo‘ldi.

Asli kelib chiqishi rus-ukrain bo‘lgan Aleksey Navalniy 1976-yil 4-iyun kuni Moskva viloyatining Odinsovo tumanida tug‘iladi. Otasi Anatoliy Navalniy Ukrainaning Kiyev viloyatida, Ivankiv tumanidagi Zalissiya qishlogʻida tugʻilgan. Aleksey Navalniy Moskvadan 100 km janubi-gʻarbda oʻsgan boʻlsa-da, yozgi taʼtilda Ukrainaga, buvisining uyiga borib turar edi.


Navalniy 1998-yili Rossiya Xalqlar Doʻstligi Universiteti huquqshunoslik boʻlimini bitiradi. Keyin u Rossiya Federatsiyasi Hokimiyati qoshidagi Moliya Universitetida oʻqiydi.

2000-yili Navalniy “Yabloko” siyosiy partiyasiga qoʻshiladi. 2004-yilda u “Moskvaliklarni himoyalash qoʻmitasiga” asos solib, moskvaliklarning huquqlarini himoya qilish, qurilish korrupsiyasiga qarshi kurashish bilan shugʻullanadi.

Navalniy Rossiya Xalqlar do‘stligi universitetida huquqni o‘rganadi, so‘ngra Hukumat qoshidagi Moliya akademiyasida o‘qiydi. Undan tashqari, 2010-yilda “Yale World Fellows” dasturi doirasida AQShning Yela universitetida 6 oylik kursni o‘tab qaytadi. 

U mehnat faoliyatini Rossiyaning “Aeroflot” bankida boshlaydi. Ko‘p vaqt o‘tmay o‘z biznesiga asos soladi va “Allekt”, “Nesna” kabi bir qator firmalar ochadi. Navalniy 2001-yilda logistika bilan shug‘ullangan bo‘lsa, 2006-yilda “Exo Moskvi”ning bir dasturida boshlovchi bo‘lib ishlaydi. U bir muddat professional advokatlik faoliyati bilan ham shug‘ullangan. 2012-yilda “Aeroflot” bankining direktorlar kengashiga qo‘shiladi. Oradan ko‘p o‘tmay u yerni ham tark etadi.

U 2013-yilda Moskva merligi uchun o‘z nomzodini qo‘yadi va ikkinchi o‘rinni qo‘lga kiritadi. 2016-yilda esa Aleksey Rossiya prezidentlik saylovlarida qatnashish istagini bildiradi va shu tariqa katta siyosatga qadam tashlaydi.

2011-yilda Aleksey Navalniy Korrupsiyaga qarshi kurash fondiga asos soldi. Mazkur tashkilot surishtiruv, tergov va korrupsion holatlarni fosh etish bilan birgalikda davlat amaldorlarining noqonuniy boylik orttirishi to‘g‘risida filmlar ham ishlaydi. Bir qator filmlarni suratga olgan Korrupsiyaga qarshi kurash fondi 2019-yilning oktyabr oyida Rossiya Federatsiyasining Adliya vazirligi tomonidan chet el agentlari ro‘yxatiga kiritilgan. Ta’kidlash joiz mazkur fondda 40 dan ortiq xodimlar va 300 ga yaqin volontyorlar faoliyat yuritgan va hukumatga qarshi ishlagani uchun turli hujumlarga ham uchrab turgan.


2020-yil Navalniy zaharlanadi va Germaniyada 5 oy davolanadi. Bu jarayonda u o‘zini Putinning odamlari zaharlaganini aytadi va u haqidagi filmni ommaga taqdim etadi. Shundan so‘ng, 2021-yilninig 13-yanvar kuni vataniga qaytishini aytadi. Tarafdorlarining qarshiligiga qaramasdan u qaytib keladi va kutilganidek darhol hibsga olinadi. Bu jarayonga tayyor bo‘lib kelgan Navalniyning tayyorlagan materiallari birin ketin OAVga taqdim etila boshlanadi.


Qiziqarli jihati Navalniny o‘tirgan samolyot belgilangan “Vnukovo” aeroportiga emas, balki “Sheremetevo”ga qo‘ndi. Chunki “Vnukovo”da siyosatchini ko‘plab tarafdordari kutib turgan edi. Samolyot qo‘ngan “Sheremetevo” aeroportida esa, Alekseyni bir necha avtobusda yetib kelgan OMONchilar qarshi oldi va qo‘lga oladi. U 2021-yildan buyon qamoqda saqlanib kelinayotgan edi.

Ayrim manbalarning yozishicha, Navalniy o‘ta yirik miqdorda tovlamachilik jinoyatini sodir etishda gumonlangan. U o‘zi yaratgan qator notijorat tashkilotlari orqali 7 mln 812 ming dollardan ortiq mablag‘ to‘plagan va yig‘ilgan mablag‘ning 4 mln 730 ming dollarini shaxsiy ehtiyojlari (ko‘chmas mulk, moddiy qiymatliklar sotib olgan va turli xarajatlar, jumladan, xorijda dam olish) uchun sarflagan.


Navalniyning o‘limidan keyin AQSh Rossiyaga sanksiyalar joriy etilishini aytdi va Yevropa ittifoqi ham shaffof tergov talab qilmoqda. Shundan so‘ng, ba’zi kishilarda “Navalniy Yevropaning odami ekan” degan fikrlar paydo bo‘la boshladi. Siyosatchining o‘limida ko‘pchilik Putinni ayblamoqda, shuningdek, Germaniyada bo‘lib turgan Vladimir Zelenskiy ham “Navalniyni Putin o‘ldirdi”, deya bayonot bergan.

Navalniyni kim moliyalashtirgan?

2017-yilda Aleksey Navalniyning o‘zi unga pul qayerdan kelishini ommaga ma’lum qilgan edi. Uning so‘zlariga ko‘ra, asosiy daromad xalqning o‘zidan keladi. Gap shundaki, u asos solgan korrupsiyaga qarshi kurashish fondi va o‘zining nomi bilan ochilgan saytlarda “donate” tugmachasi mavjud. Aynan o‘sha saytlar orqali Alekseyning faoliyatini qo‘llab-qo‘vvatlash istagida bo‘lganlar unga pul mablag‘larini jo‘natadi. 

U faoliyati davomida ko‘plab korrupsion holatlar yuzasidan bir qancha surishtiruvlar o‘tkazgan. Ular ichida eng ko‘zga tashlangani bu Rossiya prezidenti Vladimir Putin haqidagi surishtiruvlari bo‘lgan. Ulardan eng oxirgisi ham aynan Putinning Glenchekdagi saroyi haqida bo‘lgan edi. U Putindan tashqari bir qator davlat amaldorlari, shuningdek, sobiq RF prezidenti Dmitriy Medvedev va o‘zbekistonlik millioner Alisher Usmonov haqida ham surishtiruvlar uyushtirgan.


Birgina vaziyat dunyo OAVlarini shubhaga solmoqda. 2024-yil 16-fevral kuni Navalniy vafot etdi. Yuqorida ta’kidlanganidek, qamoqxona ma’muriyati uni sayrga chiqqan payt hushini yo‘qotgan va shifokorlarning harakatiga qaramasdan o‘ziga kelmagan deya ta’kidlamoqda. Uni o‘ldirishdimi yoki o‘ldimi hozircha aniq ma’lumot yo‘q. Lekin uning advokati u bilan bir kun oldingi suhbatda uning ahvoli yaxshi ekanligini hatto 15-fevral kungi sud majlisida xushchaqchaq eklanligini aytgan. Navalniy sudya bilan yaxshi kayfiyatda suhbat qurgan va hatto hazillashib kulgan ham. Oradan bir kun o‘tib soat 14:17 da uning o‘limi qayd etilgan va 14:19 da ommaga ma’lumot berilgan. Bunday tezkorlik ham odamlarda shubha uyg‘otgan. O‘limidan keyin uning ekspertiza tahlillari ham xususiy kanallarda aylana boshlagan. Unda yozilishicha, Navalniyda tromb uzilishi kuzatilgan. U 47 yoshda edi.


Bu xabarni Putinga zudlik bilan yetkazishadi va prezident mazkur informatsiyani oddiy tarzda qabul qiladi. Shu tariqa Putinning panjara ortidagi ashaddiy tanqidchisi halok bo‘ladi va dushmanlari soni bittaga kamayadi.

Shuningdek, Navalniyning xotini Yuliya Navalnaya video murojaat orqali vatani uchun uning ishini davom ettirishini ta’kidlagan.


Ilyos Boltayev tayyorladi.



														
														Turkmaniston tashqi ishlar vazirligi: “Ukraina mediasi yolg‘on ma’lumot tarqatmoqda"

Turkmaniston tashqi ishlar vazirligi: “Ukraina mediasi yolg‘on ma’lumot tarqatmoqda"

Vazirlik bu borada rasmiy bayonot bilan chiqdi
21:27 / 09.07.2025

														
														Yevropa davlatlarida anomal issiq ro‘y bermoqda

Yevropa davlatlarida anomal issiq ro‘y bermoqda

Natijada 2000 dan ortiq odam halok bo‘ldi
21:08 / 09.07.2025

														
														Tojikistondan chiqib ketish uchun afg‘onistonlik qochqinlarga 15 kun muhlat berildi

Tojikistondan chiqib ketish uchun afg‘onistonlik qochqinlarga 15 kun muhlat berildi

“Tojikistonning afg‘onistonliklarni ommaviy ravishda chiqarib yuborish harakati mintaqaviy tendensiyaning bir qismi bo‘lib, …
17:57 / 09.07.2025

														
														Rossiya Ukrainaning harbiy aerodromlariga zarba berdi

Rossiya Ukrainaning harbiy aerodromlariga zarba berdi

“Rossiya qurolli kuchlarining Ukrainaga hujumi namoyishkorona bo‘ldi”, – deb yozdi Vladimir Zelenskiy o‘zining Telegram kana…
17:55 / 09.07.2025

														
														Texasdagi suv toshqini qurbonlari soni 104 kishiga yetdi

Texasdagi suv toshqini qurbonlari soni 104 kishiga yetdi

Rasmiy ma’lumotlarga ko‘ra, eng ko‘p qurbon Kerr mintaqasida qayd etilgan, bu yerda 84 kishi, jumladan 28 nafar bola hayotda…
15:29 / 08.07.2025

														
														AQSh qator davlatlar uchun boj stavkalarini oshirmoqchi

AQSh qator davlatlar uchun boj stavkalarini oshirmoqchi

Reuters’ga ko‘ra, yangi bojlar 1-avgustdan kuchga kiradi.
11:55 / 08.07.2025

														
														Tramp Zelenskiyni harbiy yordam yuborishiga ishontirdi

Tramp Zelenskiyni harbiy yordam yuborishiga ishontirdi

“Tramp Zelenskiyni AQSh imkon qadar ko‘proq harbiy yordam yuborishiga ishontirdi. Ammo Pentagon vakilining so‘zlariga ko‘ra,…
09:47 / 08.07.2025

														
														Litva prezidenti: “Umumiy safarbarlik e’lon qilish shunchaki vaqt masalasi”

Litva prezidenti: “Umumiy safarbarlik e’lon qilish shunchaki vaqt masalasi”

Gitanas Nausedaning so‘zlariga ko‘ra, 2030-yilga qadar milliy diviziya tashkil etiladi
23:05 / 07.07.2025

														
														AQSh BRICS davlatlari uchun 10 foizlik boj joriy qildi

AQSh BRICS davlatlari uchun 10 foizlik boj joriy qildi

“BRICSning antiamerika siyosatiga qo‘shilgan har qanday mamlakat uchun qo‘shimcha 10 foizlik savdo tarifi joriy qilinadi. Bu…
12:20 / 07.07.2025

Bu ham qiziq

O‘zbekiston Respublikasi Hukumatining rasmiy bayonoti

O‘zbekiston Respublikasi Hukumatining rasmiy bayonoti

Hukumat tomonidan O.A.V. larda tarqalgan xabarga rasmiy munosabat berildi
18:47 / 09.07.2025
Fabrisio Romano: Shomurodovning transferi deyarli yakunlandi

Fabrisio Romano: Shomurodovning transferi deyarli yakunlandi

Hujumchi faoliyatini Turkiya chempionatida davom ettiradi
20:02 / 09.07.2025
Xorazmda ikki o‘smir qiz o‘z joniga qasd qildi

Xorazmda ikki o‘smir qiz o‘z joniga qasd qildi

Bosh prokuraturaning Xabardor.uz’ga ma’lum qilishicha, Xorazm viloyati, Urganch shahrida ikki nafar voyaga yetmagan qiz 7-qa…
09:48 / 09.07.2025
“Bu ishlarning mutlaqo buzib qaytadan qurishga aloqasi yo‘q” – “Toshkent metropoliteni”

“Bu ishlarning mutlaqo buzib qaytadan qurishga aloqasi yo‘q” – “Toshkent metropoliteni”

Hali topshirilganiga uncha ko‘p vaqt bo‘lmagan yangi metro relslarining olib tashlanayotgani tasvirlari tarmoqlarda paydo bo…
14:54 / 09.07.2025
Issiqxona gazlarining chiqarilishi cheklanadi

Issiqxona gazlarining chiqarilishi cheklanadi

“Issiqxona gazlarining chiqarilishini cheklash to‘g‘risida”gi qonun qabul qilindi.
17:38 / 08.07.2025
“Xavfsiz yo‘l va xavfsiz piyoda” respublika jamg‘armasi faoliyati qayta tashkil qilinadi

“Xavfsiz yo‘l va xavfsiz piyoda” respublika jamg‘armasi faoliyati qayta tashkil qilinadi

Jamg‘arma Hukumat bo‘ysunuviga o‘tkaziladi.
16:16 / 09.07.2025
Toshkentda “Avtomobil ehtiyot qismlari” bozoridagi jinoiy guruh a’zolari ushlandi

Toshkentda “Avtomobil ehtiyot qismlari” bozoridagi jinoiy guruh a’zolari ushlandi

Tergov doirasida guruh a’zolarining boshqa jinoiy harakatlariga va ulardan jabr ko‘rgan fuqarolarning shaxsiga aniqlik kirit…
14:37 / 09.07.2025
Qirg'iziston va Tojikiston Prezidentlari Dushanbeda uchrashdi

Qirg'iziston va Tojikiston Prezidentlari Dushanbeda uchrashdi

Unda asosan bahsli chegara hudulari masalasi muhokama qilindi
21:13 / 08.07.2025
Telefonlarni IMEI ro‘yxatidan o‘tkazish narxlari sun’iy oshirilayotgani yuzasidan senat so‘rovi yuborildi

Telefonlarni IMEI ro‘yxatidan o‘tkazish narxlari sun’iy oshirilayotgani yuzasidan senat so‘rovi yuborildi

Avvalroq, Toshkentdagi “Malika” bozorida sotuvchilar noqonuniy IMEI ro‘yxatdan o‘tkazish narxlarini 250 dollargacha oshirib …
09:15 / 09.07.2025
Qo‘qon xonligida qanday harbiy lavozimlar bo‘lgan?

Qo‘qon xonligida qanday harbiy lavozimlar bo‘lgan?

Eng yuqori lavozim qanday nomda edi?
23:01 / 08.07.2025

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!