Salmon Forsiy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Shaʼbon oyining oxirgi kuni bizlarga xutba qildilar. Aytdilar... Kim Ramazon oyida qoʻl ostidagilarga yengillik yaratib bersa, Alloh uni magʻfirat qilib, doʻzaxdan ozod qiladi”. Bayhaqiy rivoyati.
Mehnat kodeksining 177-moddasi (Ish beruvchining burchlari) ga koʻra, ish beruvchi xodimlar mehnatini tashkil qilishi, qonunlar va boshqa normativ hujjatlarda, mehnat shartnomasida nazarda tutilgan mehnat sharoitlarini yaratib berishi, mehnat va ishlab chiqarish intizomini taʼminlashi, mehnat muhofazasi qoidalariga rioya etishi, xodimlarning ehtiyoj va talablariga eʼtibor bilan qarashi, ularning mehnat va turmush sharoitlarini yaxshilab borishi, ushbu Kodeksga muvofiq jamoa shartnomalarini tuzishi shart.
Demak, ish beruvchi xodimlarning ehtiyoj va talablariga eʼtibor bilan qarashi, ularning mehnat va turmush sharoitlarini yaxshilab borishi shart ekan. Xodimparvar rahbarlarga Ramazon oyida xodimlarga yengillik berish maqsadida quyidagi ayrim usullarni taklif qilinadi:
1-usul. Mehnat kodeksining 4-moddasi 2-qismiga koʻra, qonun hujjatlaridagiga nisbatan qoʻshimcha mehnat huquqlari va kafolatlari boshqa normativ hujjatlar, shu jumladan shartnoma yoʻsinidagi hujjatlar (jamoa kelishuvlari, jamoa shartnomalari, boshqa lokal hujjatlar), shuningdek xodim va ish beruvchi oʻrtasida tuzilgan mehnat shartnomalari bilan belgilanishi mumkin.
Demak, ichki lokal hujjatlarda, masalan, jamoa shartnomasida Ramazon oyida kundalik ish (smena) muddatini barcha xodimlar uchun 1 (bir) soatga qisqartirilishi belgilab qoʻyilishi mumkin.
2-usul. Mehnat kodeksining 127-moddasiga koʻra, xodimga ish kuni (smena) davomida dam olish va ovqatlanish uchun tanaffus berilishi kerak, bu tanaffus ish vaqtiga kiritilmaydi. Dam olish va ovqatlanish uchun tanaffusning muayyan davomiyligi qonunda belgilanmagan. MKning 127-moddasida faqat ish beruvchining tanaffus berish majburiyatigina qayd etilgan. Mehnat kodeksida: ish boshlanganidan keyin bunday tanaffus qaysi vaqtda berilishi lozimligi belgilanmagan hamda tanaffus vaqti cheklanmagan.
Tanaffus berish vaqti va uning aniq muddati ichki mehnat tartibi qoidalarida, smena grafiklarida yoki xodim bilan ish beruvchi oʻrtasidagi kelishuvga binoan belgilab qoʻyiladi.
Demak, Ramazon oyida roʻzador xodimlar uchun biz amaliyotda koʻnikib qolgan 1 soatlik tushlik uchun tanaffus oʻrniga ularga dam olishi uchun 20 daqiqa berilsa, shunda roʻzador xodimlar 40 minut vaqtli ketishlari mumkin boʻladi.
3-usul. 1 soatlik tanaffus (tushlik vaqti)ni ish kunining (ish smenasining) oxiriga koʻchirib, ish kuni (ish smenasi) shunga yarasha qisqartirilishi mumkin.
Demak, tanaffus vaqtini xodim ish beruvchi bilan kelishgan holda oʻziga qulay vaqtga oʻtkazishi mumkin. Tanaffus vaqtini ichki mehnat tartibi qoidalariga oʻzgartirish kiritish orqali ham qulay vaqtga oʻzgartirish mumkin. Ichki mehnat tartibi qoidalari xodimlar tomonidan berilgan iltimos va takliflar va kasaba uyushmalari orqali qilingan takliflarni inobatga olgan holda oʻzgartirilishi mumkin.
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!