$
11453.01 UZS
-9.21
140.70 UZS
-0.35
12250.14 UZS
-5.27
40° Kechasi 24°

Seriallar va mashhur raqslar vatani: Meksikaga sayohat

07:01 / 30.03.2023

Meksika dunyoga oppoq qumli plyajlar, kaktuslar va tekila ichimligi bilan nom taratgan o‘lka. Bundan tashqari, ushbu mamlakat jahonga shokolad, jo‘xori va chili qalampirini ham taqdim qilgan. Keling, bugun aynan mana shu o‘lkaga birgalikda sayohat qilamiz.

Meksika Shimoliy Amerikaning janubiy qismida joylashgan. O‘lka shimoldan AQSh, janubdan Gvatemala hamda Beliz bilan chegaradosh. Davlat 31 ta shtat va 1 ta federal okrugdan tashkil topgan bo‘lib, shu sababli ham uning rasmiy nomi “Meksika qo‘shma shtatlari” hisoblanadi. Mamlakat aholisi soni juda katta, bu yerda 121 million aholi istiqomat qiladi. Avvallari bu o‘lkada hindu qabilalari hayot kechirgan. Shu jumladan, mashhur mayyalar ham. Ushbu qabila dunyoga dong taratgan iyeroglifik maktublar, taqvim hamda betakror piramidalar bilan tarixda iz qoldirgan. Ammo ushbu rivojlanish o‘lka ispaniyaliklar tomonidan bosib olingach, to‘xtab qoldi. Meksika 300 yil davomida Ispaniyaning koloniyasi hisoblangan. 1821-yilga kelib esa mustaqil bo‘lishga erishgan. Urushda AQShga mag‘lub bo‘lgandan keyin zamonaviy AQSh tarkibidagi Texas, Nyu-Meksika, Arizona, Yuta, Janubiy Kaliforniya hududlarini unga berib yuborgan.

Ushbu hududlarning bir zamonlar Meksikaga tegishli bo‘lganini uning tarkibidagi shaharlar nomidan ham bilish mumkin. San-Diyego, San-Antonio, Sakramento va boshqalar shular jumlasidandir.

Iqtisodiyot

1950-yillarga kelib o‘lkada iqtisodiy rivojlanish yillari boshlandi. Bugungi kunda Meksika iqtisodiy rivojlanish darajasi bo‘yicha Lotin Amerikasida Braziliyadan keyingi ikkinchi o‘rinda turadi.

Bu yerdan neft, gaz, ko‘mir qazib olinadi, avtomobillar va elektrotexnika vositalari ishlab chiqariladi. Qishloq xo‘jaligi asosini esa jo‘xori, kakao, soya, paxta, qahva hamda mevalar tashkil etadi. Meksika avokado yetkazib berish bo‘yicha dunyodagi birinchi o‘rinda. O‘lkada uni “Yashil oltin” deb ataydilar. 2016-yilda Meksika salkam million tonna va qiymati 2,5 milliard dollarga teng akovado eskport qilgan ekan. Bu esa neft sohasi foydalaridan ham oshib ketgan.

Meksikaliklar o‘lkaning AQSh bilan qo‘shni ekanligini omad deb biladilar. Amerikaliklar Meksika iqtisodiyotiga investitsiya kiritishadi, turizm sohasini rivojlantirish uchun yordam berib, zavodlar bunyod etadilar.

Misol uchun, Amerika avtomobilsozlik sohasining 3 nafar giganti – “Ford”, “General motors”, “Chrysler” kompaniyalarining bu yerda mashina yig‘uvchi korxonalari mavjud. Meksika eksportining kattagina qismi esa AQShga yo‘naltirilgan.

Iqtisodiy rivojlanishning umumiy darajasi yetarlicha tezkor. Bugungi kunda aholi boshiga hisoblangan YaIM miqdori 8500 ming dollarni tashkil qiladi. Taqqoslash uchun keltirib o‘tamiz, Rossiyada bu ko‘rsatkich 9000, AQSh da esa 57 000 ga tengdir. Meksikaliklarning qanday sharoitda hayot kechirishlari bilan qiziqyapsizmi? Bu yerdagi o‘rtacha oylik maoshi 520 dollarni tashkil qiladi. Lekin bu ko‘rsatkichlar o‘lkadagi haqiqiy manzarani to‘liq ochib bera olmaydi.

Meksika boylar va kambag‘allar orasidagi tabaqalanish yaqqol aks etadigan hududlardan biri. Mamlakatning 46 foiz aholisi nochor holda kun kechiradi. Shunga qaramasdan aynan meksikalik Karlo Slim 2010-2013-yillar davomida “Forbes” versiyasiga ko‘ra dunyodagi eng boy odam sanalgan. 2017-yilga kelib esa Slim reytingning 4 o‘rnidan joy oldi. Aholining nochor qatlami qishloqlarda, somon tomli uylarda yashab, gamaklarda uxlashadi.

O‘choq yordamida taom pishiradilar, asosiy mashg‘ulotlari esa qishloq xo‘jaligidir. Shahar aholisining bir qismi shaxsiy hovlilarda hayot kechirishadi. Ularning sharoiti anchagina yaxshiroq. Eng xavfli va nochor hududlar shahar chetlarida joylashgan. Bu yerdagi ayrim joylar esa o‘rta sinf vakillari uchun mo‘ljallangandir. Badavlat meksikaliklar odatda baland panjara va tikanli simlar bilan o‘ralgan katta uylar ichida istiqomat qilishadi. O‘lkadagi nochor ahvolga qaramasdan umumiy manzara juda chiroyli. Uylarning tom qismi, xonadonlar interyeri ham kishini o‘ziga jalb qila oladi.

Umuman olganda meksikaliklar yorqin hayot tarzini xush ko‘radilar. Bu yerda zilzilalar odatiy holat. Shu sababli ham shaharlarda baland qavatli uylar ko‘p emas. Ularni faqatgina katta megapolislarning markazida uchratishingiz mumkin. Keling, ushbu shaharlarga ham nazar tashlaymiz.

Mexiko

Meksika poytaxti va dunyoning eng yirik megapolislaridan biri. Aholisi 9 million kishini tashkil etadi. Uni kontrastlar shahri deb ham atashadi, hudud yashil ranglar va harobalar atrofidagi ko‘kalamzor parklarga burkangan. Zamonaviy Mexiko markazidagi Konstitutsiya maydoni, barokko uslubidagi binolar, Alameda parki, Chepultipik, muzeylar hamda favvoralar juda ham chiroyli ko‘rinishi bilan odamni o‘ziga jalb qiladi. Mexiko Shimoliy Amerikadagi yetakchi iqtisodiy markaz hamdir.

Gvadalaxara

Kattaligi bo‘yicha o‘lkadagi ikkini shahar. Milliy halq kuyi – Mariachi va tekila ichimligi vatani.

Kankun

Meksikadagi yirik kurort shahar. U Karib dengizining Rivera mayya sohillaridan o‘rin olgan. Kankun dunyoning eng yaxshi 10 ta kurort shahar tarkibiga kiradi.

Shahardan 15 kilometr uzoqlikda esa ayollar oroli mavjud. U o‘zining suv osti muzeylari, antiqa arxitekturasi va hududda yig‘iluvchi ko‘p sonli kit akulalari bilan dong taratgan.

Akapulko

Tinch okeanining sohillaridan o‘rin olgan port shahar va turistik markaz. 1950-yillarda Gollivud yulduzlari va millionerlarning sevimli shahri sifatida nom taratgan edi. Bundan tashqari, uni Meksikaning ko‘ngilochar shoulari, kazino va restoranlar poytaxti deb ham bilishadi.

Tixuana

AQShning shundoqqina chegarasida, San-Diyego shahri yaqinida joylashgan shahar. Bu yerga asosan arzon ichimliklar olish va tungi klublarda hordiq chiqarish maqsadidagi amerikalik turistlar tashrif buyurishadi. Shaharda jinoyatchilik, qurol-yarog‘ va giyohvand moddalar savdosi avj olgan.

Yo‘llar

Meksikada yo‘llar infratuzilmasi yaxshi rivojlangan. Yirik shaharlardagi yo‘l sifatini AQSh darajasiga qiyoslash mumkin. Meksikadagi eng mashhur avtomobil rusumi “Volkswagen” hisoblanadi.

O‘lkadagi metro o‘lcham jihatidan Shimoliy Amerikada Nyu-Yorkdan keyingi ikkinchi o‘rinda. Uning har bir bekati nafaqat nomga ega, balki piktogrammalar bilan ham aks ettirilgan. Bu o‘qishni bilmaydigan va aholining savodsiz qatlamiga qulaylik yaratishning yana bir usulidir.

O‘lka odamlari metistlar, ispan va mahalliy hindularning avlodlari hamda hozirga qadar o‘tmish bilan yashaydigan mahalliy hindulardan iborat. Ular qabila holida, tog‘li hududlarda sivilizatsiyadan voz kechgancha hayot kechiradilar.

Maoshlar orasidagi salkam 6-7 karra farq o‘lka odamlarini AQShga ketishga majbur qiladi. Meksikaliklar AQShda 32 million nafar kishidan iborat etnik guruhni tashkil qiladi va miqdor jihatidan ikkinchi o‘rinda turadi. Ularning aksariyat qismi esa noqonuniy muhojirlardir. Shu sababli ham AQShning sobiq prezidenti Donald Tramp Meksika va AQSh chegarasida devor qurilishini saylovoldi paytlaridayoq aytib o‘tgandi. Bu orqali bo‘lg‘usi prezident qo‘shni o‘lkadan kelayotgan muhojirlar oqimini to‘xtatishni reja qilgan. Ammo shunga qaramasdan yaxshi hayot orzusidagi insonlar baribir AQShga ko‘chib o‘tish uchun harakat qilaveradilar.

Jinoyatchilik

O‘lkada xavfsizlik masalasi juda ham dolzarb, huddi aksariyat Lotin Amerikasi mamlakatlaridagi kabi!

Qasddan qilingan qotilliklar darajasi Braziliyadan pastroq bo‘lsa ham, Yevropaga nisbatan 15 barobar ko‘proq.

Meksika odam o‘g‘irlash jinoyatlari bo‘yicha dunyodagi yetakchi mamlakatlardan biri hamdir. O‘lkada korrupsiya hamda byurokratiya avj olgan.

Pora evaziga juda ko‘p ishlarni bitirish mumkin. Giyohvand moddalar savdosi ham asosiy muammolardan biri. Bu yerdagi ana shunday guruh vakillari, taxminlarga ko‘ra, 100 ming kishini tashkil qiladi. Meksikaning ko‘plab prezidentlari ularga qarshi kurash olib borishni eng asosiy rejalardan biri deya e’lon qilgan. Buning uchun fuqarolar xavfsizligini ta’minlash maqsadida harbiy tarkiblar ham jalb qilingan. 1990-yillarda AQSh Karib dengizi bo‘ylab giyohvand moddalar olib kelishni to‘xtatgach, Meksika ularni shimolga yetkazishdagi asosiy tranzitga aylandi-qo‘ydi. O‘lkaning jinoyatchilik avj olgan asosiy qismi uning shimoliy shtatlari hisoblanadi. Bu hudud sahrolar va daralardan tashkil topgan.

Odamlar

Keling, endi meksikalik odamlarning hayoti bilan tanishamiz. Meksikaliklar shodon, emotsional va ta’sirchan odamlar bo‘lishadi. Odatda ularning oilalari katta, ayrimlarda 5-6 nafardan bolalar mavjud. Ular katta davralarda hordiq chiqarishni xush ko‘rishadi. Juda ko‘p ichishadi va raqsga tushishadi. Meksikaliklarning sevimli raqs turlari – Salsa, Samba, Rumba, meksikancha Mariachi raqslaridir.

Bizda ushbu o‘lkani avvalo seriallari orqali yaxshi tanib olishgan. Ular butun dunyo bo‘ylab mashhur bo‘lgan edi. “Boylar ham yig‘laydi”, “Oddiy Mariya”, “Yovvoyi atirgul” kabi seriallar aynan shular jumlasidandir. O‘lkadagi rasmiy til – ispan tili. Ammo uning o‘ziga xosliklari ham yo‘q emas. U asrlar davomida o‘zgarib borgan. Misol uchun meksikaliklar ispan tilida “Ota”ni anglatuvchi “Padre” so‘zini juda ko‘p aytishadi. Aslida o‘lka odamlari orasida “Padre” – zo‘r, ajoyib, qoyilmaqom ma’nosida ham qo‘llanila boshlangan. Shu sababli biror savolingizga “Padre” deya javob berishsa hayratga tushish uchun shoshmang.

Meksika madaniyati mayya hindulari va atsteklar madaniyati asosida shakllangan. Musiqa, raqslar va ko‘plab marosimlar shular jumlasidandir. Albatta, 2012-yilda amalga oshmagan oxirzamon bashorati mayya qabilalarining avvalgi nufuziga putur yetkazdi, lekin ayrim tarafdorlar taqvim odamlar tomonidan noto‘g‘ri o‘qilganini aytishadi.

Bu yerdagi festival va karnavallar juda ham turli-tuman, ularni musiqalar va yorqin hodisalar bilan birga nishonlashadi. Havo pufaklari festivaliga nima deysiz? Balki ishonmassiz, ammo bu yerda “Marhumlar kuni” ham bayram qilinar ekan. Bayram kuni bolalarga sovg‘a sifatida bosh suyak shaklidagi qandlar, o‘z ismi yozilgan shokoladdi tobutlar, o‘yinchoq skeletlar beriladi. Aksariyat insonlar meksikaliklarni an’anaviy sombrero shlyapasi va poncho kiygan holatda tasavvur qilishadi. Ammo bugungi kunda ular juda o‘zgarib ketishgan. Sombrero va pochno esa tarixning bir bo‘lagiga aylangan. Uni odatda turistlar esdalik buyum sifatida sotib oladilar.

Meksika oshxonasining asosiy mahsulotlari jo‘xori, loviya, avokado va achchiq qalampirlar hisoblanadi. Chili, xalapeno, xabanero, sirano aynan shular jumlasidandir. O‘lka odamlari
achchiq qalampirlarni shunchalar yaxshi ko‘rishadiki, bu yerda ularni tez yeyish bo‘yicha musobaqalar ham bo‘lib o‘tadi. Maxsus tayyorgarlik ko‘rmagan insonlar uchun esa bu kabi tanlovlar o‘limga sabab bo‘lishi mumkin.

Burrito, kesadilya, faxitas, takos, naches... Meksika oshxonasining mazkur taomlarini bugun butun dunyo yaxshi biladi.

Ularning asosida jo‘xori unidan pishirilgan tortilya noni bo‘lib, ichiga turli hil nachinkalar solinadi. Bundan tashqari, guakamole qaylasi ham juda mashhur.

Ushbu o‘lka turistlarni o‘ziga xos tarixi, qadimgi sivilizatsiya xarobalari, mayya piramidalari, kolonial saroylari, ekzotik tabiati va Karib dengizi hamda Tinch okeanining betakror plyajlari bilan rom etib keladi.

Pkapulko, kankuna, tuluma esa dunyodagi eng yaxshi plyajlar reytigiga kiritilgan. Turistlarning asosiy qismi AQShlik fuqarolardir. Meksika amerikaliklar uchun ayni hordiqbop o‘lka. Bu iliq havoli va hamyonbop narxdagi kurort hamdir. Do‘stlar, siz ham ushbu o‘lkaga borishni istagan bo‘larmidingiz?

 

 


Qiziqarli


														
														Sun’iy intellekt video orqali ovqat tayyorlashni o‘rgandi

Sun’iy intellekt video orqali ovqat tayyorlashni o‘rgandi

Olimlarning ta’kidlashicha, ular robotga odam kabi bosqichma-bosqich pishirishni o‘rgatishgan.
15:01 / 07.06.2023

														
														Fransiyada Rim imperiyasining ustaxonalari topildi

Fransiyada Rim imperiyasining ustaxonalari topildi

Xarobalar Lis daryosining shimoliy yon bag‘rining pastki qismida joylashgan.
14:17 / 07.06.2023

														
														Diyetologlar avakadoning xavfli xususiyatlari haqida gapirishdi

Diyetologlar avakadoning xavfli xususiyatlari haqida gapirishdi

Bir vaqtning o‘zida bir nechta avakado iste’mol qilish salomatlikka salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
16:00 / 05.06.2023

														
														WhatsApp yangi funksiyaga ega bo‘ldi

WhatsApp yangi funksiyaga ega bo‘ldi

Messenjer endi iPad’larni hisoblarga ulash imkonini beradi.
15:30 / 05.06.2023

														
														Amerikalik xonanda Sidneydagi sahnada hushidan ketdi

Amerikalik xonanda Sidneydagi sahnada hushidan ketdi

25 yoshli ijrochi Etel Keynning Sidney opera teatridagi konserti xonanda hushini yo‘qotgani sababli bekor qilinishiga to‘g‘r…
15:41 / 04.06.2023

														
														Yuqori darajadagi intellekt fikrlash jarayonini sekinlashtiradi

Yuqori darajadagi intellekt fikrlash jarayonini sekinlashtiradi

Tadqiqotda intellekt darajasi past bo‘lgan odamlar murakkab vazifalarni tezroq bajarishdi.
14:18 / 04.06.2023

														
														Yevropa kosmik agentligi ilk bor Marsdan jonli efirni amalga oshirdi

Yevropa kosmik agentligi ilk bor Marsdan jonli efirni amalga oshirdi

Efir ESA rasmiy YouTube kanalida namoyish etildi.
16:46 / 03.06.2023

														
														Xitoyda 3200 yillik noma’lum shahar qoldiqlari topildi

Xitoyda 3200 yillik noma’lum shahar qoldiqlari topildi

Xitoyning shimoli-g‘arbidagi Shensi provinsiyasida arxeologlar eradan oldingi mavjud bo‘lgan aholi punkti qoldiqlarini topdi…
15:31 / 03.06.2023

														
														Yosh o‘zbek kinoijodkorlari  “Oltin Vityaz” xalqaro kinoforumida eng ko‘p mukofotni qo‘lga kiritishdi

Yosh o‘zbek kinoijodkorlari  “Oltin Vityaz” xalqaro kinoforumida eng ko‘p mukofotni qo‘lga kiritishdi

Kinoforumda Buyuk Britaniya, Germaniya, Isroil, Eron, Avstraliya, Ispaniya, Kanada, Turkiya, Ukraina, Fransiya, Argentina va…
18:39 / 02.06.2023

														
														Britaniyada eng qadimgi vabo izlari topildi

Britaniyada eng qadimgi vabo izlari topildi

Qadimgi epidemiya qurbonlarining qoldiqlari Angliyaning janubi-g‘arbiy va shimoli-g‘arbiy qismidagi qabristonlarda topilgan.
16:29 / 02.06.2023

Bu ham qiziq

O‘zbekiston-Qatar hamkorligini rivojlantirish bo‘yicha 15 ta hujjat imzolandi

O‘zbekiston-Qatar hamkorligini rivojlantirish bo‘yicha 15 ta hujjat imzolandi

Shuningdek, tashqi ishlar va adliya vazirliklari o‘rtasida 2023-2025 yillarga mo‘ljallangan hamkorlik dasturlari qabul qilin…
15:47 / 06.06.2023
Qirg‘izistonda davlat to‘ntarishiga uringanlar ishi bo‘yicha yangi tafsilotlar ochiqlandi

Qirg‘izistonda davlat to‘ntarishiga uringanlar ishi bo‘yicha yangi tafsilotlar ochiqlandi

Ta’kidlanishicha, jinoiy guruh tarkibida 100 dan ortiq odam bo‘lgan, faol harakatlarni boshlash uchun ular xorijdan mablag‘ …
16:06 / 06.06.2023
Dollarning rasmiy kursi yana ko‘tarildi

Dollarning rasmiy kursi yana ko‘tarildi

O‘zbekistonda dollar kursi ketma-ket to‘rtinchi kun ko‘tarildi.
16:18 / 06.06.2023
Qashqadaryoda asrab olgan 13 yoshli qizini zo‘rlagan “ota”ga hukm o‘qildi

Qashqadaryoda asrab olgan 13 yoshli qizini zo‘rlagan “ota”ga hukm o‘qildi

Holat bo‘yicha Oliy sud matbuot xizmati xabar bermoqda.
17:30 / 06.06.2023
Samarqand – Abu-Dabi yoʻnalishidagi parvozlar har kuni amalga oshiriladi

Samarqand – Abu-Dabi yoʻnalishidagi parvozlar har kuni amalga oshiriladi

19-iyundan boshlab Samarqand – Abu-Dabi yoʻnalishida parvozlar chastotasi koʻpaytiriladi.
12:48 / 07.06.2023
O‘zbekiston Prezidenti rasmiy tashrif bilan Italiyada bo‘ladi

O‘zbekiston Prezidenti rasmiy tashrif bilan Italiyada bo‘ladi

Shavkat Mirziyoyev Italiya Prezidenti Serjo Mattarrella va Bosh vazir Jorja Meloni bilan muzokaralar o‘tkazadi.
08:38 / 07.06.2023
Qashqadaryoda voyaga yetmagan qizini kaltaklagan otaga hukm o‘qildi

Qashqadaryoda voyaga yetmagan qizini kaltaklagan otaga hukm o‘qildi

Qayd etilishicha, ayblanuvchi oxirgi bir yil davomida qizini muttasil ravishda haqoratlab, do‘pposlab kelgan.
11:08 / 07.06.2023
Toshkentdan Chorvoqqa avtobus qatnovi yo‘lga qo‘yildi

Toshkentdan Chorvoqqa avtobus qatnovi yo‘lga qo‘yildi

Ushbu yo‘nalishda yo‘lkira narxi 15 000 so‘m etib belgilangan.
19:03 / 07.06.2023
Eron yangi gipertovushli raketasini namoyish qildi

Eron yangi gipertovushli raketasini namoyish qildi

Ta’kidlanishicha, yangi raketa barcha raketalarga qarshi mudofaa tizimlarini yorib oʻtish va ularni yoʻq qilishga qodir.
15:54 / 06.06.2023
Fransiyada Rim imperiyasining ustaxonalari topildi

Fransiyada Rim imperiyasining ustaxonalari topildi

Xarobalar Lis daryosining shimoliy yon bag‘rining pastki qismida joylashgan.
14:17 / 07.06.2023

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!