$
12910.15 UZS
-14.77
159.78 UZS
-0.16
14660.77 UZS
40.1
27° Kechasi 17°

Seriallar va mashhur raqslar vatani: Meksikaga sayohat

07:01 / 30.03.2023

Meksika dunyoga oppoq qumli plyajlar, kaktuslar va tekila ichimligi bilan nom taratgan o‘lka. Bundan tashqari, ushbu mamlakat jahonga shokolad, jo‘xori va chili qalampirini ham taqdim qilgan. Keling, bugun aynan mana shu o‘lkaga birgalikda sayohat qilamiz.

Meksika Shimoliy Amerikaning janubiy qismida joylashgan. O‘lka shimoldan AQSh, janubdan Gvatemala hamda Beliz bilan chegaradosh. Davlat 31 ta shtat va 1 ta federal okrugdan tashkil topgan bo‘lib, shu sababli ham uning rasmiy nomi “Meksika qo‘shma shtatlari” hisoblanadi. Mamlakat aholisi soni juda katta, bu yerda 121 million aholi istiqomat qiladi. Avvallari bu o‘lkada hindu qabilalari hayot kechirgan. Shu jumladan, mashhur mayyalar ham. Ushbu qabila dunyoga dong taratgan iyeroglifik maktublar, taqvim hamda betakror piramidalar bilan tarixda iz qoldirgan. Ammo ushbu rivojlanish o‘lka ispaniyaliklar tomonidan bosib olingach, to‘xtab qoldi. Meksika 300 yil davomida Ispaniyaning koloniyasi hisoblangan. 1821-yilga kelib esa mustaqil bo‘lishga erishgan. Urushda AQShga mag‘lub bo‘lgandan keyin zamonaviy AQSh tarkibidagi Texas, Nyu-Meksika, Arizona, Yuta, Janubiy Kaliforniya hududlarini unga berib yuborgan.

Ushbu hududlarning bir zamonlar Meksikaga tegishli bo‘lganini uning tarkibidagi shaharlar nomidan ham bilish mumkin. San-Diyego, San-Antonio, Sakramento va boshqalar shular jumlasidandir.

Iqtisodiyot

1950-yillarga kelib o‘lkada iqtisodiy rivojlanish yillari boshlandi. Bugungi kunda Meksika iqtisodiy rivojlanish darajasi bo‘yicha Lotin Amerikasida Braziliyadan keyingi ikkinchi o‘rinda turadi.

Bu yerdan neft, gaz, ko‘mir qazib olinadi, avtomobillar va elektrotexnika vositalari ishlab chiqariladi. Qishloq xo‘jaligi asosini esa jo‘xori, kakao, soya, paxta, qahva hamda mevalar tashkil etadi. Meksika avokado yetkazib berish bo‘yicha dunyodagi birinchi o‘rinda. O‘lkada uni “Yashil oltin” deb ataydilar. 2016-yilda Meksika salkam million tonna va qiymati 2,5 milliard dollarga teng akovado eskport qilgan ekan. Bu esa neft sohasi foydalaridan ham oshib ketgan.

Meksikaliklar o‘lkaning AQSh bilan qo‘shni ekanligini omad deb biladilar. Amerikaliklar Meksika iqtisodiyotiga investitsiya kiritishadi, turizm sohasini rivojlantirish uchun yordam berib, zavodlar bunyod etadilar.

Misol uchun, Amerika avtomobilsozlik sohasining 3 nafar giganti – “Ford”, “General motors”, “Chrysler” kompaniyalarining bu yerda mashina yig‘uvchi korxonalari mavjud. Meksika eksportining kattagina qismi esa AQShga yo‘naltirilgan.

Iqtisodiy rivojlanishning umumiy darajasi yetarlicha tezkor. Bugungi kunda aholi boshiga hisoblangan YaIM miqdori 8500 ming dollarni tashkil qiladi. Taqqoslash uchun keltirib o‘tamiz, Rossiyada bu ko‘rsatkich 9000, AQSh da esa 57 000 ga tengdir. Meksikaliklarning qanday sharoitda hayot kechirishlari bilan qiziqyapsizmi? Bu yerdagi o‘rtacha oylik maoshi 520 dollarni tashkil qiladi. Lekin bu ko‘rsatkichlar o‘lkadagi haqiqiy manzarani to‘liq ochib bera olmaydi.

Meksika boylar va kambag‘allar orasidagi tabaqalanish yaqqol aks etadigan hududlardan biri. Mamlakatning 46 foiz aholisi nochor holda kun kechiradi. Shunga qaramasdan aynan meksikalik Karlo Slim 2010-2013-yillar davomida “Forbes” versiyasiga ko‘ra dunyodagi eng boy odam sanalgan. 2017-yilga kelib esa Slim reytingning 4 o‘rnidan joy oldi. Aholining nochor qatlami qishloqlarda, somon tomli uylarda yashab, gamaklarda uxlashadi.

O‘choq yordamida taom pishiradilar, asosiy mashg‘ulotlari esa qishloq xo‘jaligidir. Shahar aholisining bir qismi shaxsiy hovlilarda hayot kechirishadi. Ularning sharoiti anchagina yaxshiroq. Eng xavfli va nochor hududlar shahar chetlarida joylashgan. Bu yerdagi ayrim joylar esa o‘rta sinf vakillari uchun mo‘ljallangandir. Badavlat meksikaliklar odatda baland panjara va tikanli simlar bilan o‘ralgan katta uylar ichida istiqomat qilishadi. O‘lkadagi nochor ahvolga qaramasdan umumiy manzara juda chiroyli. Uylarning tom qismi, xonadonlar interyeri ham kishini o‘ziga jalb qila oladi.

Umuman olganda meksikaliklar yorqin hayot tarzini xush ko‘radilar. Bu yerda zilzilalar odatiy holat. Shu sababli ham shaharlarda baland qavatli uylar ko‘p emas. Ularni faqatgina katta megapolislarning markazida uchratishingiz mumkin. Keling, ushbu shaharlarga ham nazar tashlaymiz.

Mexiko

Meksika poytaxti va dunyoning eng yirik megapolislaridan biri. Aholisi 9 million kishini tashkil etadi. Uni kontrastlar shahri deb ham atashadi, hudud yashil ranglar va harobalar atrofidagi ko‘kalamzor parklarga burkangan. Zamonaviy Mexiko markazidagi Konstitutsiya maydoni, barokko uslubidagi binolar, Alameda parki, Chepultipik, muzeylar hamda favvoralar juda ham chiroyli ko‘rinishi bilan odamni o‘ziga jalb qiladi. Mexiko Shimoliy Amerikadagi yetakchi iqtisodiy markaz hamdir.

Gvadalaxara

Kattaligi bo‘yicha o‘lkadagi ikkini shahar. Milliy halq kuyi – Mariachi va tekila ichimligi vatani.

Kankun

Meksikadagi yirik kurort shahar. U Karib dengizining Rivera mayya sohillaridan o‘rin olgan. Kankun dunyoning eng yaxshi 10 ta kurort shahar tarkibiga kiradi.

Shahardan 15 kilometr uzoqlikda esa ayollar oroli mavjud. U o‘zining suv osti muzeylari, antiqa arxitekturasi va hududda yig‘iluvchi ko‘p sonli kit akulalari bilan dong taratgan.

Akapulko

Tinch okeanining sohillaridan o‘rin olgan port shahar va turistik markaz. 1950-yillarda Gollivud yulduzlari va millionerlarning sevimli shahri sifatida nom taratgan edi. Bundan tashqari, uni Meksikaning ko‘ngilochar shoulari, kazino va restoranlar poytaxti deb ham bilishadi.

Tixuana

AQShning shundoqqina chegarasida, San-Diyego shahri yaqinida joylashgan shahar. Bu yerga asosan arzon ichimliklar olish va tungi klublarda hordiq chiqarish maqsadidagi amerikalik turistlar tashrif buyurishadi. Shaharda jinoyatchilik, qurol-yarog‘ va giyohvand moddalar savdosi avj olgan.

Yo‘llar

Meksikada yo‘llar infratuzilmasi yaxshi rivojlangan. Yirik shaharlardagi yo‘l sifatini AQSh darajasiga qiyoslash mumkin. Meksikadagi eng mashhur avtomobil rusumi “Volkswagen” hisoblanadi.

O‘lkadagi metro o‘lcham jihatidan Shimoliy Amerikada Nyu-Yorkdan keyingi ikkinchi o‘rinda. Uning har bir bekati nafaqat nomga ega, balki piktogrammalar bilan ham aks ettirilgan. Bu o‘qishni bilmaydigan va aholining savodsiz qatlamiga qulaylik yaratishning yana bir usulidir.

O‘lka odamlari metistlar, ispan va mahalliy hindularning avlodlari hamda hozirga qadar o‘tmish bilan yashaydigan mahalliy hindulardan iborat. Ular qabila holida, tog‘li hududlarda sivilizatsiyadan voz kechgancha hayot kechiradilar.

Maoshlar orasidagi salkam 6-7 karra farq o‘lka odamlarini AQShga ketishga majbur qiladi. Meksikaliklar AQShda 32 million nafar kishidan iborat etnik guruhni tashkil qiladi va miqdor jihatidan ikkinchi o‘rinda turadi. Ularning aksariyat qismi esa noqonuniy muhojirlardir. Shu sababli ham AQShning sobiq prezidenti Donald Tramp Meksika va AQSh chegarasida devor qurilishini saylovoldi paytlaridayoq aytib o‘tgandi. Bu orqali bo‘lg‘usi prezident qo‘shni o‘lkadan kelayotgan muhojirlar oqimini to‘xtatishni reja qilgan. Ammo shunga qaramasdan yaxshi hayot orzusidagi insonlar baribir AQShga ko‘chib o‘tish uchun harakat qilaveradilar.

Jinoyatchilik

O‘lkada xavfsizlik masalasi juda ham dolzarb, huddi aksariyat Lotin Amerikasi mamlakatlaridagi kabi!

Qasddan qilingan qotilliklar darajasi Braziliyadan pastroq bo‘lsa ham, Yevropaga nisbatan 15 barobar ko‘proq.

Meksika odam o‘g‘irlash jinoyatlari bo‘yicha dunyodagi yetakchi mamlakatlardan biri hamdir. O‘lkada korrupsiya hamda byurokratiya avj olgan.

Pora evaziga juda ko‘p ishlarni bitirish mumkin. Giyohvand moddalar savdosi ham asosiy muammolardan biri. Bu yerdagi ana shunday guruh vakillari, taxminlarga ko‘ra, 100 ming kishini tashkil qiladi. Meksikaning ko‘plab prezidentlari ularga qarshi kurash olib borishni eng asosiy rejalardan biri deya e’lon qilgan. Buning uchun fuqarolar xavfsizligini ta’minlash maqsadida harbiy tarkiblar ham jalb qilingan. 1990-yillarda AQSh Karib dengizi bo‘ylab giyohvand moddalar olib kelishni to‘xtatgach, Meksika ularni shimolga yetkazishdagi asosiy tranzitga aylandi-qo‘ydi. O‘lkaning jinoyatchilik avj olgan asosiy qismi uning shimoliy shtatlari hisoblanadi. Bu hudud sahrolar va daralardan tashkil topgan.

Odamlar

Keling, endi meksikalik odamlarning hayoti bilan tanishamiz. Meksikaliklar shodon, emotsional va ta’sirchan odamlar bo‘lishadi. Odatda ularning oilalari katta, ayrimlarda 5-6 nafardan bolalar mavjud. Ular katta davralarda hordiq chiqarishni xush ko‘rishadi. Juda ko‘p ichishadi va raqsga tushishadi. Meksikaliklarning sevimli raqs turlari – Salsa, Samba, Rumba, meksikancha Mariachi raqslaridir.

Bizda ushbu o‘lkani avvalo seriallari orqali yaxshi tanib olishgan. Ular butun dunyo bo‘ylab mashhur bo‘lgan edi. “Boylar ham yig‘laydi”, “Oddiy Mariya”, “Yovvoyi atirgul” kabi seriallar aynan shular jumlasidandir. O‘lkadagi rasmiy til – ispan tili. Ammo uning o‘ziga xosliklari ham yo‘q emas. U asrlar davomida o‘zgarib borgan. Misol uchun meksikaliklar ispan tilida “Ota”ni anglatuvchi “Padre” so‘zini juda ko‘p aytishadi. Aslida o‘lka odamlari orasida “Padre” – zo‘r, ajoyib, qoyilmaqom ma’nosida ham qo‘llanila boshlangan. Shu sababli biror savolingizga “Padre” deya javob berishsa hayratga tushish uchun shoshmang.

Meksika madaniyati mayya hindulari va atsteklar madaniyati asosida shakllangan. Musiqa, raqslar va ko‘plab marosimlar shular jumlasidandir. Albatta, 2012-yilda amalga oshmagan oxirzamon bashorati mayya qabilalarining avvalgi nufuziga putur yetkazdi, lekin ayrim tarafdorlar taqvim odamlar tomonidan noto‘g‘ri o‘qilganini aytishadi.

Bu yerdagi festival va karnavallar juda ham turli-tuman, ularni musiqalar va yorqin hodisalar bilan birga nishonlashadi. Havo pufaklari festivaliga nima deysiz? Balki ishonmassiz, ammo bu yerda “Marhumlar kuni” ham bayram qilinar ekan. Bayram kuni bolalarga sovg‘a sifatida bosh suyak shaklidagi qandlar, o‘z ismi yozilgan shokoladdi tobutlar, o‘yinchoq skeletlar beriladi. Aksariyat insonlar meksikaliklarni an’anaviy sombrero shlyapasi va poncho kiygan holatda tasavvur qilishadi. Ammo bugungi kunda ular juda o‘zgarib ketishgan. Sombrero va pochno esa tarixning bir bo‘lagiga aylangan. Uni odatda turistlar esdalik buyum sifatida sotib oladilar.

Meksika oshxonasining asosiy mahsulotlari jo‘xori, loviya, avokado va achchiq qalampirlar hisoblanadi. Chili, xalapeno, xabanero, sirano aynan shular jumlasidandir. O‘lka odamlari
achchiq qalampirlarni shunchalar yaxshi ko‘rishadiki, bu yerda ularni tez yeyish bo‘yicha musobaqalar ham bo‘lib o‘tadi. Maxsus tayyorgarlik ko‘rmagan insonlar uchun esa bu kabi tanlovlar o‘limga sabab bo‘lishi mumkin.

Burrito, kesadilya, faxitas, takos, naches... Meksika oshxonasining mazkur taomlarini bugun butun dunyo yaxshi biladi.

Ularning asosida jo‘xori unidan pishirilgan tortilya noni bo‘lib, ichiga turli hil nachinkalar solinadi. Bundan tashqari, guakamole qaylasi ham juda mashhur.

Ushbu o‘lka turistlarni o‘ziga xos tarixi, qadimgi sivilizatsiya xarobalari, mayya piramidalari, kolonial saroylari, ekzotik tabiati va Karib dengizi hamda Tinch okeanining betakror plyajlari bilan rom etib keladi.

Pkapulko, kankuna, tuluma esa dunyodagi eng yaxshi plyajlar reytigiga kiritilgan. Turistlarning asosiy qismi AQShlik fuqarolardir. Meksika amerikaliklar uchun ayni hordiqbop o‘lka. Bu iliq havoli va hamyonbop narxdagi kurort hamdir. Do‘stlar, siz ham ushbu o‘lkaga borishni istagan bo‘larmidingiz?

 

 


Qiziqarli


														
														2024-yilda dunyo millionerlari soni 2,34 million kishidan oshdi

2024-yilda dunyo millionerlari soni 2,34 million kishidan oshdi

Bu haqda Knight Frank kompaniyasining yillik Wealth Report hisobotida keltirildi.
12:45 / 08.03.2025

														
														Mumtoz Mahal kim edi va Toj Mahal nima uchun unga atalgan?

Mumtoz Mahal kim edi va Toj Mahal nima uchun unga atalgan?

Dunyoning eng buyuk me’moriy obidalaridan biri bo‘lgan va haqiqiy sadoqat, sevgining timsoli hisoblanadigan Toj Mahal o‘zini…
17:04 / 06.02.2025

														
														O‘sha tun...

O‘sha tun...

Voqeiy hikoyaO‘sha kuni qo‘shni bolalar bilan qora kechgacha o‘ynadik.
16:27 / 03.02.2025

														
														Meduza niqobi: Sitsiliyada 2000 yildan oshiq noodatiy artefakt topildi

Meduza niqobi: Sitsiliyada 2000 yildan oshiq noodatiy artefakt topildi

Italiyalik arxeologlar Sitsiliya janubidagi Agrigento provinsiyasidagi zamonaviy Likata yaqinida joylashgan qadimiy Finziade…
11:14 / 27.01.2025

														
														Ilm-fan “otalari”

Ilm-fan “otalari”

Ilm-fan otalari tarix kitoblaridagi shunchaki nomlar emas. Ular g‘oyalari bilan insoniyat sivilizatsiyasiga hissa qo‘shgan o…
12:11 / 15.01.2025

														
														Gender testlari mojarosi bilan tanilgan Iman Halif Google’da eng ko‘p qidirilgan sportchi bo‘ldi

Gender testlari mojarosi bilan tanilgan Iman Halif Google’da eng ko‘p qidirilgan sportchi bo‘ldi

Google qidiruv tizimi orqali 2024-yilda eng ko‘p izlangan mavzularni sarhisob qildi va qidiruvlarni yo‘nalishlar bo‘yicha aj…
11:22 / 12.12.2024

														
														Yaponiyada odamlarni yuvadigan kir mashina yaratildi

Yaponiyada odamlarni yuvadigan kir mashina yaratildi

2025-yil aprel oyida Osaka shahrida bo‘lib o‘tadigan Butunjahon ko‘rgazmasida insonlar foydalanishi uchun mo‘ljallangan kir …
14:41 / 23.11.2024

														
														2024-yilning eng yaxshi pishlog‘i aniqlandi

2024-yilning eng yaxshi pishlog‘i aniqlandi

“Yilning eng yaxshi pishlog‘i” nomli an’anaviy xalqaro tanlov Portugaliyaning Vizeu shahrida o‘tkazildi.
10:26 / 20.11.2024

														
														“Titanik”dagi kapitanning soati auksionda sotildi

“Titanik”dagi kapitanning soati auksionda sotildi

Henry Aldridge and Son auksion uyining xabar berishicha, “Titanik”ning 700 dan ortiq yo‘lovchisini qutqargan “Karpatiya” kem…
10:22 / 18.11.2024

														
														Dunyodagi eng qimmat zumrad kimoshdi savdosida sotildi

Dunyodagi eng qimmat zumrad kimoshdi savdosida sotildi

CBS News nashrining xabar berishicha, shahzoda Sadriddin Og‘axon III ning Cartier broshidan zumradlari kimoshdi savdosida so…
09:34 / 16.11.2024

Bu ham qiziq

Toshkent – Laxor – Toshkent reyslari bekor qilindi

Toshkent – Laxor – Toshkent reyslari bekor qilindi

Bu haqda Uzbekistan Airways matbuot xizmati xabar berdi.
10:08 / 09.05.2025
Markaziy bank soxta ma’lumot tarqatuvchilardan ogohlantirdi

Markaziy bank soxta ma’lumot tarqatuvchilardan ogohlantirdi

Markaziy bank jismoniy shaxslarga kreditlar ajratmaydi hamda moliyaviy xizmatlar ko‘rsatish bilan shug‘ullanmaydi.
12:19 / 08.05.2025
Xitoy kompaniyasi Surxondaryoda paxta yetishtirish bo‘yicha 95 million dollar investitsiya kiritadi

Xitoy kompaniyasi Surxondaryoda paxta yetishtirish bo‘yicha 95 million dollar investitsiya kiritadi

Xitoyning Jiangsu World Group korporatsiyasi Surxondaryo viloyatidagi paxta yetishtirish va qayta ishlash bo‘yicha avtomatla…
20:25 / 08.05.2025
9-may kuni qanday ob-havo kuzatiladi?

9-may kuni qanday ob-havo kuzatiladi?

Harorat kechasi 18-20 daraja, kunduzi 28-30 daraja bo‘ladi.
21:16 / 08.05.2025
Bugun barcha xodimlar 1 soat vaqtli ketishi mumkin

Bugun barcha xodimlar 1 soat vaqtli ketishi mumkin

Ertaga, 9-may — Xotira va qadrlash kuni. Demak, bugun, 8-may kuni barcha xodimlar 1 soat vaqtliroq uyiga ketishiga qonuniy h…
09:34 / 08.05.2025
Janubiy Koreyaning T’way Air kompaniyasi Seuldan Toshkentga parvozlarni amalga oshiradi

Janubiy Koreyaning T’way Air kompaniyasi Seuldan Toshkentga parvozlarni amalga oshiradi

Uzbekistan Airports ma'lumotlariga ko'ra, birinchi reys joriy yilning 23-mayiga rejalashtirilgan.
19:39 / 07.05.2025
O‘zbekistonning 8 ta hududida sel-suv toshqinlari yuzaga kelishi mumkin

O‘zbekistonning 8 ta hududida sel-suv toshqinlari yuzaga kelishi mumkin

Gidrometeorologiya xizmati agentligi tomonidan berilgan ma’lumotga ko‘ra, joriy yilning  8-11 may kunlari kutilayotgan yomg‘…
18:52 / 07.05.2025
O‘zbekiston viloyatlariga 241 ta avtobus yetkazib berildi

O‘zbekiston viloyatlariga 241 ta avtobus yetkazib berildi

2025-yilning yanvar-aprel oylarida O‘zbekiston mintaqalariga yo‘lovchilarga xizmat ko‘rsatish uchun 241 ta avtobus va 113 ta…
15:36 / 08.05.2025
Shavkat Mirziyoyev Rossiyaga boradi

Shavkat Mirziyoyev Rossiyaga boradi

Tashrif dasturiga muvofiq, O‘zbekiston rahbari Ikkinchi jahon urushidagi G‘alabaning 80-yilligiga bag‘ishlangan tantanali ta…
18:22 / 07.05.2025
O‘zbekiston Hindiston va Pokistonni vazminlikka va diplomatik muloqotga chaqirdi

O‘zbekiston Hindiston va Pokistonni vazminlikka va diplomatik muloqotga chaqirdi

"O‘zbekiston vaziyatni deeskalatsiya qilish va tinch yo‘l bilan hal qilishga qaratilgan har qanday xalqaro yoki mintaqaviy h…
08:31 / 08.05.2025

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!