Британия соҳилидан тимсоҳларнинг 185 миллион йиллик мавжудот қолдиқлари топилди.

Қайд этилишича, Дорсет графлигидаги Чармут шаҳрида палеонтологлар янги Талаттозухия (тимсоҳларининг қадимий гуруҳи) турига мансуб тимсоҳнинг боши, орқа суяги ва оёқ қолдиқларини топишган.

Юра даврига оид илк топилма “Turnersuchus hingleyae” деб номланиши мумкин бўлган ягона манба ҳисобланади.

Талаттозухиялар замонавий тимсоҳларнинг аждодлари қадимги тури сифатида тасвирланган ва улар гарчи ҳақиқий тимсоҳлардан бир мунча фарқ қилса-да, қадимдан “денгиз тимсоҳлари” сифатида атаб келинган.

Ушбу тур Юра даврида мавжуд бўлган океанда яшаган ва қирғоқ бўйлаб денгиз ёввойи ҳайвонларини овлаган. Нисбатан узун ва ингичка тумшуғи туфайли улар Ҳиндистоннинг шимолий яриморолида яшовчи йирик дарё тизимларида учрайдиган замонавий тимсоҳларга жуда ўхшайди.

Баъзи талаттозухиялар океанлардаги ҳаётга жуда яхши мослашган, қисқа оёқ-қўллари қанотларга алмашган, акулага ўхшаш дум қаноти, туз безлари ва тухум қўйишдан кўра тирик туғилиш қобилиятига эга бўлиши эҳтимоли мавжуд.

Чармут шаҳридан топилган ва тошга айланиб бораётган “Turnersuchus”да ушбу хусусиятларнинг аксарияти ҳали ривожланмаган.

Топилма қазилма қолдиқларидаги бўшлиқни тўлдиришга ёрдам беради ва талаттозухиялар бошқа тимсоҳлар билан бирга Триас даврининг охирида пайдо бўлгани ҳақида тахминлар бор.

Бу “Turnersuchus” яшаган даврдан тахминан 15 миллион йил аввалга тўғри келади.

“Тимсоҳлардан фарқли ўлароқ, тахминан икки метр узунликдаги ушбу йиртқич фақат денгиз қирғоқларида яшайди. Уларнинг бош суяклари ташқи кўринишида замонавий гарияларга ўхшаш бўлса-да, бутунлай бошқача тарзда қурилган”, – дейди тадқиқот ҳаммуаллифи ва Бразилиянинг Сан-Паулу университети доктори Педро Годой.

Талаттозухиаларда айниқса катта супратемпорал фенестралар мавжуд бўлиб, бу бош суягининг жағ мушаклари жойлашган ҳудуд.

Тадқиқотлар шуни кўрсатадики, “Turnersuchus” ва бошқа талаттозухиялар кенгайган жағ мушакларига эга бўлиб, улар тез ҳамла қилиши мумкин бўлган, чунки ўлжаларининг аксарияти тез ҳаракатланувчи балиқлар ёки саккизоёқ ва кальмарлар эди.

Замонавий тимсоҳларда бўлгани каби, “Turnersuchus”нинг супратемпорал минтақаси ҳам мия ҳароратини тампонлашга ёрдам берадиган терморегуляция функциясига эга бўлиши мумкин.

Умуртқали ҳайвонлар палеонтологияси журналида тасвирланган намуна Дорсет графлигидаги Лайме Регис музейида намойиш этилган.

• Буюк Британия
• Paleontologiya
• Timsoh
• топилма