$
12311.98 UZS
6.81
133.04 UZS
1.06
13272.31 UZS
-6.2
Кечаси -10°

“Ишимдан зерикдим” дейсизми? Сабабини излаймиз!

07:18 / 30.03.2023

Ҳаётингизда бирор марта бўлса ҳам нима учун аксарият одамлар ўз ишларидан қониқмай яшашлари ҳақида ўйлаб кўрганмисиз? Нима учун иқтидорли ошпазлар касса қаршисида ўтиради-ю иқтидорли созанда ёшлик йилларини офис ишлари билан кўмилганча ўтказиб юборади? Яна айрим инсонлар ўзларининг ҳаётий йўлларини болаликданоқ аниқ белгилаб оладилар. Баъзилар иш жойини ҳудди қўлқоп каби ўзгартирсалар, яна баъзилар ўзининг севимли ишига қариб қолган пайтидагина эришади. Келинг, бу ҳолатнинг асл сабаби нима эканлигини биргаликда кўриб чиқамиз. Нима учун одамларнинг ҳаётида айнан шундай вазиятлар жуда кўп учрайди?

Буюк Британияда ўтказилган сўровномалар натижасида кўра, ҳар 1000 та одамдан 400 таси имкон бўлиши билан ўз иш жойини ўзгартириш ҳақида режа қилиб яшаркан. Цивилизацион мамлакатлардаги ҳолат эса ундан ҳам аянчли. Хўш, бунинг асл сабаби нимада?

Барчаси бирда

Бир қарашда бу саволнинг жавоби кўп асрлардан бери одамларни ташвишга солиб келаётгандек. Аммо барчаси сиз ўйлаганчалик осон эмас. Ҳар бир янги авлод вакиллари, айниқcа ўзи севган ишни топиш умидидаги ёшлар бу каби муаммога кўп тўқнаш келишади. Машҳур мотивацион нотиқ ва ташкилотчи консультант Саймон Синекнинг айтишича, бугунги кунда ёшлар орасида кенг тарқалган ушбу муаммо 4 таркибий қисмдан иборат. Булар тарбия, сабр, ташқи муҳит ва технологиялар ҳисобланади. Мазкур авлод болаларини ота-оналари парадигма билан катта қилишган. Уларга бошқалардан ўзгача, яхшироқ ва олдинроқда эканлиги, ҳамиша ўзига керакли нарсаларни ола билиши уқтирилган. Аммо бу каби инсонлар ишга киришлари билан нима учундир мазкур фикрлар исботини амалиётда, хусусан раҳбарият томонидан кўра олмайдилар.

Улар иш жамоасига қўшилишдан аввал ота-оналари ва технологиялар ёрдамида ўзлари истаган барча нарсага эгалик қилганлар, дейди жаноб Саймон. Бу ёшларда реал ҳаётдаги муносабатларни йўлга қўйиш муаммоси ҳеч қачон бўлмаган, улар “Ҳа” ёки “Йўқ” деган жавобларни ўзининг ижтимоий тармоқлардаги саҳифалари орқали олишга ўрганиб қолган. Аммо ишга келганларидан кейин улардан жонли мулоқот қилиш, ҳақиқий вазифаларни амалга ошириш ва реал вақт режимида ишлаш керак бўлади. Бу эса муаммо ва доимий стресс сабабчисига айланиши турган гап. Бир нарса аниқки, жамоа билан ишлаганда ишга бўлган муҳаббат ва мустаҳкам муносабатлар тез фурсатда пайдо бўлмайди. Ўзига доимо юқори баҳо бериб келган ёшлар эса шу ондан бошлаб ўзларини тоғнинг пастки қисмида турган одам каби ҳис қилишни бошлайдилар. Ахир уларда керакли билим ҳам, сабр ҳам йўқ-да. Саймон Синекнинг айтишича, ишни севиш, уни бажаришга ўрганиш, ҳаммасини шодлик ҳисси билан амалга оширишнинг аслида иложи йўқ. Бунга инсонлардаги ички низолар ҳалал беради, оқибатда кишининг ишдан ҳафсаласи пир бўлиб, тушкунликка тушади, ҳаёт маъносиз ва нурсиз бўлиб қолгандек туюлади.

Гуруҳларга ўрин йўқ

Лидерларнинг мақсади – сиз ишонган нарсага қаттиқ ишонадиган инсонлар гуруҳидан иборат улкан бизнес яратишдир. Агар иш учун бирор инсонни ёлласангиз, у шунчаки ўз ишини қилиб, берган пулингизни оқлайди, ҳолос. Аммо қўл остингиздаги инсон сиз ишонган нарсаларга кўнгил берса, қўлни-қўлга бериб, қаттиқ тер тўкиб ишлашга тайёр бўлади. Ёки аксинча. Сиз ишлаётган компания маълум вақтга келиб, инқироз ҳолатига тўқнаш келиши мумкин. Аммо лидер инсон сизни омадга ишонтира олса, ишнинг муваффақиятли бўлишига ишонч ҳосил қилсангиз, жамоанинг муҳим бир қисмига айланасиз. Бу кишига ишонч ҳиссини беради, янги кун ва янги режалар ҳақида ўйлай бошлайсиз. Бироқ раҳбар ходимларга механизмнинг кичик бир винти каби муомала қиладиган бўлса, ходимлар катта маош ва мукофотлар эвазига ишласалар ҳам кун келиб ўз ишини ўзгартириш пайига тушиб қолишади.

Одамлар учун иш жойида ўзини шахс сифатида кўрсата олиш жуда муҳим. Раҳбарият томонидан керакли пайтда ва тўғри танланган восита бўлишни эса ҳеч ким истамайди.

Ишда ухлаб қоламан!

Тан олиш керакки, иши ўзига қаттиқ ёқадиган инсонлар орамизда жуда кам бўлса керак. Ҳар қандай касбда, ҳаттоки хоббилар борасида ҳам инсон узоқроққа қочишни истайдиган вазиятлар бўлиши аниқ. Муаммо ҳал қилинмайдиган бўлса улардан воз кечгингиз келади. Қайсидир бир дақиқада бутун иш жараёни ана шундай вазифалардан иборат эканлигини ҳис қила бошлайсиз. Барчаси вақтинчалик эканлигини айтиб, ўзингизни овутасиз. Аммо ушбу азоблар кундан-кунга ортиб бораверади.

Қизиқишнинг йўқолиши эса ишни бажара олмаслик, қувват етишмаслиги, тушкунлик, самарадорликнинг пасайишига олиб келади. Шу тариқа одатий ишларни ҳам бажаришга қўлингиз бормай қолади. Ишонч ҳисси сусаяди. Бу каби ҳолатларга эса аввалдан баҳо бера олиш жуда муҳим.

Агар ишингиз азоб ўчоғига айланган бўлса, уни ўтмишда қолдиринг ва сизга унутилган ҳаёт таъмини бера оладиган янги иш топиш учун ҳаракат қилинг.

Айрим ҳолатларда ушбу ишни амалга ошириш учун нафақат ҳаёт тарзи ва иш жамоаси, балки иш соҳаси ва ҳаттоки мамлакатни ўзгартиришга тўғри келади. Барчасини нолдан бошлашга тайёрмисиз?

Фақат пул деб яшаймизми?

Инсонларнинг ишдаги муаммолари кўп ҳолатларда иқтисодиёт билан боғлиқ. 40 ёшгача бўлган аксарият одамлар келгусида ажойиб кареьра ва катта пул эгаси бўлишни орзу қиладилар, гарчи иш уларни қийноққа солса ҳам сабр билан чидашга ҳаракат қиладилар.

Шу тариқа ўтказилган йиллар ижодий ривожланиш учун эмас, пул учун сарф этилаверади. Балки ҳақиқатан ҳам иш орқали ўзингиз кутган катта даромадни қўлга киритарсиз. Аммо бу каби инсонлар учун пул оддий бир восита эмас, ҳаётнинг асосий мақсадига айланиб бўлади-да. Оқибатда кўзларингиз пулдан бошқа нарсани кўришни истамайди. Ўша пулни ишлаб топиб, сарфлаган тақдирингизда ҳам кутилган лаззат ва қониқиш ҳиссини туя олмайсиз.

Номаълумлик томон қўйилган қадам

Бир мақсад асосида бутун бошли гуруҳни бирлаштира олган етакчилар жуда кам, ёлланма ишчилар билан фаолият олиб борадиган раҳбарлар эса нисбатан кўп. Унинг қўл остидаги одамлари аслида бундан кўпроқ нарсаларга қодир эканлигини яхши билади, ўз тасаввури орқали ёрқин суратлар ва ажойиб келажак тасвирларини яратади.

Улар кичик бўлса-да шахсий ишларига эга бўлишни истайдилар. Бироқ бу қўшимча маъсулият ва талабларни ҳам олиб келади, мустақил равишда қарор қабул қилишга мажбурлайди.

Бу каби тажрибаларнинг натижасини эса аввалдан билиш мумкин эмас, ҳаёт уларнинг ҳеч бири учун аниқ кафолат бермайди. Шу тариқа одамларнинг аксарият қисми ўзларининг барқарор ҳолатларида қолиб кетаверадилар. Ҳа, иш уларга ёқмади, маошлари ҳам катта эмас, вақти келса керагидан кўпроқ ишлашади. Аммо таваккал қилиш, тақдирни хавф остига қўйиш шарт эмас. Ушбу инсонлар гуруҳи биринчи босқичнинг ўзидаёқ барча имкониятни қўлдан бой берадилар, кейинги босқичларда ҳам мағлуб бўлиб бораверадилар. Ақл борар қилмас имкониятлар соҳиби бўлиш учун авл бовар қилмайдиган ишларни амалга оширишингиз керак.

Коинот бўшлиғи

Қанчалар ғалати эшитилмасин, машҳур психологлар ва психиаторлар қабулига келадиган одамларнинг аксарият қисми ўзи учун ишлайдиган ва каттагина бойликка эга бўлган инсонлардир.

Ижтимоий нуфуз, банкдаги ҳисоб рақами, шахсий уй, яхта ва Испаниядаги ҳашаматли вилла – уларнинг амалга оширилган орзуларидир. Бу каби инсонлар кичик ўйинчоқларни эмас, улкан машиналарни коллекция қилишади. Аммо иш давомида охирги бор қачон илҳом ва шодлик ҳиссини туйганлари ҳақида аниқ айта олмайдилар. Бу каби савол уларни чуқур ўйга толдириши ҳам мумкин. Муаммо эса ҳаётнинг йўқотилган маъносида бўлиб, у аллақачон одатий мантиқ чегараларидан ташқарига чиқиб кетган.

Пул ва омад ҳам чарчатади

Ҳамон бировнинг қўл остида ишлаётган бўлсангиз, маош, мукофот ва бонуслар сизни қизиқтира олмаса, зерикарли вазифалар кундан-кунга ортиб бораверса, ишга сарф этилаётан қувватингизнинг аксарият қисмини илҳомбахш ишлар учун бағишламаётган бўлсангиз, улар учун муносиб мақсад топиш вақти келди. Оилангиз, яқинларингиз, дўстларингиз билан кўпроқ мулоқот қилинг. Дам олинг ва ҳаётдан лаззатланинг. Балки барчаси бундан ҳам осонроқ, шунчаки ишга бўлган муносабатингизни ўзгартиришингиз кифоядир?

Севимли иш тушунчаси афсонами?

Кунларнинг бирида замонавий психотаҳлилчи Хорст Кехелидан унга ишдаги қайси нарса кўпроқ ёқишини сўрагандилар. Жаноб Хорст эса “Мен сеансим бошланган вақтдан 15 дақиқа ўтган бўлса ҳам мижознинг ҳамон йўқ эканлигини яхши кўраман” дея жавоб берган. Аслида бу ҳазил эмас.

Бир қатор руҳшунослар фикрига кўра, профессор бу борада мутлақо ҳақ. Ишдаги энг ажойиб нарса – ишнинг йўқлигидир. Биз ўз ишимизни маълум ҳақ эвазига бажариб берамиз. Шу сабабли руҳшунослар унинг сизга ёқиши шрат эмаслигини ҳам айтадилар. Ишлаб топилган пул эвазига керакли нарсаларни харид қилиш, уларни яқинларингизга туҳфа этиш, бу орқали қувончга эришишнингг ўзи етарли. Иш тушунчаси эса руҳан соғлом одамга муҳаббат туйғусини бера олмаслиги аниқ экан.

Агар инсон ўз ишини яхши кўрса, бу унинг руҳий касал эканлигидан дарак берармиш. Бу меҳнатсеварлик касаллиги бўлиб, уни ўрганиб қолиш ва қарамлик билан таққослаш ҳам мумкин бўларкан.

Сув остидаги тошлар

Бундан келиб чиқиб айтиш мумкинки, агар инсон ўз ишини яхши кўрса, демак ҳаётида катта муаммолари ва хатолари бор.

Нега дейсизми? Биринчидан, инсон мактабни тамомлагач, катталарга қарайди-да, ўзига ёққан бирор касб билан машғул бўлиш қарорига келади. Бу меъёрий ҳолат, албатта. Аммо орадан бир неча йил ўтиб танланган касб яхши яшаш учун керакли даромадни таъминлай олмаса, ҳаётий тушкунлик даври бошланади. Инсон ўзини ҳар нарсада ва қилинган қарорлар борасида бетўхтов айблайди, унга севимли иши учун муносиб пул тўланмаётганидан дарғазаб бўлади. Иш берувчи эса кўзларини катта-катта очиб, елкасини сиқиб қўйишдан нарига ўтмайди.

Ишлаш жараёни шундоқ ҳам сиз учун ёқимли бўлса, унинг учун пул тўлашга не ҳожат?  Иккинчидан, ўзларига таниш бўлган касбни эгаллаган, бунинг орқасидан катта даромад оладиган, аммо ундан имкон қадар тезроқ қутулишни истайдиган одамлар гуруҳи ҳам бор.

Барчасининг сабаби битта, ёқимли иш инсонга лаззат ҳиссини беради, аммо унинг учун яхши пул тўланмайди.

Ана шу пайтдан бошлаб эса қоронғу кўчадаги қора фонусни излашга киришасиз. Шу сабабли яқинларингиз, дўстлар ва қариндошларингизга кўпроқ эътибор беринг, саёҳат қилинг, катта пул келтира олмаса ҳам шодлик ҳиссини бера оладиган ишлар билан машғул бўлинг. Аммо булар учун ҳам пул керак-ку дейсизми? Шу боисдан бугун бошқаларнинг муаммосини ҳал қилиш эвазига мўмайгина даромад топаётган бўлсангиз, эртага эса марказий бозордаги савдогарларнинг омади юришиб қолганини эшитсангиз, сиз ҳам ўзингизни ушбу иш борасида синаб кўринг. Бу бизнинг эмас, машҳур руҳшуносларпнинг фикри. Орзу, шахсий ривожланиш, кўзлардаги учқун, жамоа бирлиги ва ижодий парвоз-чи дейсизми? Жаноби руҳшунослар орзуларни ҳисобга олмаган кўринадилар. Пул топиш учун учун инсон ўзини ўққа-чўққа урганча, бор кучи билан ҳаракат қилиши керакми ёки борига қаноат қила билиши? Бу ўринда  ҳар кимнинг ўз фикри бор, албатта.

Фикрингизни изоҳларда ёзиб қолдиришни унутманг.

 

 

 


Фойдали


														
														Россия бозорида Iphone 14 Pro нархи тушиб кетди

Россия бозорида Iphone 14 Pro нархи тушиб кетди

Смартфон нархи тахминан 15 фоизга арзонлашди.
10:34 / 03.12.2023

														
														Кунига бир қути тамаки чекадиган робот

Кунига бир қути тамаки чекадиган робот

Тажриба натижасида роботнинг пахта "ўпкалари" мазутга ўхшаш модда билан қопланган.
09:55 / 03.12.2023

														
														Тимсоҳнинг аллигатордан нима фарқи бор?

Тимсоҳнинг аллигатордан нима фарқи бор?

Кўпчилик уларни битта ҳайвон деб ўйлайди.
10:00 / 27.11.2023

														
														Арзон, аммо самарали маҳсулотлар

Арзон, аммо самарали маҳсулотлар

Турли касалликларни оддий препаратлар ҳам самарали даволай олишини биласизми?
15:56 / 26.11.2023

														
														Организмни ўз вақтида парвариш қилинг!

Организмни ўз вақтида парвариш қилинг!

Шифокорлар 40 ёшдан ошган аёлларга маслаҳат берадиган витамин ва минераллар рўйхати қайсилар?
13:00 / 26.11.2023

														
														ЎРВИга қарши курашда қайси маҳсулотларни истеъмол қилиш фойдали?

ЎРВИга қарши курашда қайси маҳсулотларни истеъмол қилиш фойдали?

Мавсумий ўткир респиратор касалликларга қарши курашишнинг энг самарали йўли организм иммунитетини кўтаришдир.
12:11 / 26.11.2023

														
														Ҳўл соч билан кўчага чиқманг

Ҳўл соч билан кўчага чиқманг

Олимлар давосиз оғриқлардан бўлган ва гендан генга қолиш хусусиятига эга мигрень касаллигини орттириб олмаслик учун бир неча…
09:59 / 26.11.2023

														
														Хўжалик совуни фақат кир ювиш учун эмас

Хўжалик совуни фақат кир ювиш учун эмас

Ундан сочларни парваришлашда ҳам фойдаланса бўлади.
17:36 / 23.11.2023

														
														Қўрғошин билан заҳарланиш

Қўрғошин билан заҳарланиш

Қўрғошиндан Ҳиндистон, Мексика ва Вьетнамдаги фармацевтик корхоналар айрим дорилар учун фойдаланади.
16:53 / 05.11.2023

														
														Бош кийим, кунига 3 литр суюқлик ва қаҳвадан воз кечиш. Ёз чилласини қандай ўтказиш керак?

Бош кийим, кунига 3 литр суюқлик ва қаҳвадан воз кечиш. Ёз чилласини қандай ўтказиш керак?

Йилдан йилга ҳаво ҳарорати юқорилаб бораётган ёз мавсумида қандай ҳаёт кечириш кераклиги бўйича мутахассисдан тавсиялар.
10:02 / 08.06.2023

Бу ҳам қизиқ

2023 йилнинг энг бой оилалари эълон қилинди

2023 йилнинг энг бой оилалари эълон қилинди

Биринчи ўрин БААнинг ҳукмрон сулоласига тегишли.
10:01 / 09.12.2023
“Украинага ҳарбий ёрдам “ўз жонига қасд қилиш” билан таққосланади”– КХДР

“Украинага ҳарбий ёрдам “ўз жонига қасд қилиш” билан таққосланади”– КХДР

КХДР Жанубий Кореяни Украинага ёрдам юборишдан огоҳлантирди.
09:17 / 09.12.2023
АҚШнинг Ироқдаги элчихонаси ракета ҳужумига учради

АҚШнинг Ироқдаги элчихонаси ракета ҳужумига учради

Бу Исроил ва Хамас ўртасидаги уруш бошланганидан бери АҚШнинг Бағдоддаги элчихонасига қилинган биринчи ҳужум.
12:07 / 09.12.2023
Уилл Смитнинг “мушт”и оиласини сақлаб қолган

Уилл Смитнинг “мушт”и оиласини сақлаб қолган

Бошловчи Рокнинг қўпол ҳазили аслида бир оилани сақлаб қолинишига сабаб бўлди.
18:29 / 10.12.2023
Қувайтда йилига қанча нефть қазиб олинади?

Қувайтда йилига қанча нефть қазиб олинади?

Қувайт аҳоли жон бошига тўғри келадиган даромадлар бўйича дунёда тўртинчи ўринда туради.
19:13 / 10.12.2023
Дунёдаги энг қиммат расмлар

Дунёдаги энг қиммат расмлар

300 миллион АҚШ долларга баҳоланган сурат нимаси билан сизни ҳайратлантира олади?
18:56 / 10.12.2023
Маск Зеленскийга кутилмаган талаб билан мурожаат қилди

Маск Зеленскийга кутилмаган талаб билан мурожаат қилди

Тадбиркор Зеленскийдан америкалик журналист Украинда нега ҳибсга олингани ҳақида тушунтириш сўрамоқда.
11:23 / 10.12.2023
Танадаги ёғларни эритишга ёрдам берувчи маҳсулотлар

Танадаги ёғларни эритишга ёрдам берувчи маҳсулотлар

Бу борада сизга мевалар кўпроқ ёрдам беради.
15:34 / 09.12.2023
Навоийда “Мехрик” лақаби билан танилган шахс ва бир гуруҳ жиноятчилар ушланди

Навоийда “Мехрик” лақаби билан танилган шахс ва бир гуруҳ жиноятчилар ушланди

Бу ҳақда вилоят ИИБ ахборот хизмати хабар берди.
10:41 / 09.12.2023
Қозоғистонликлар -380 даража совуқдан огоҳлантирилди

Қозоғистонликлар -380 даража совуқдан огоҳлантирилди

Аҳолига бу ҳақда СМС-хабарнома юборилган.
18:40 / 09.12.2023

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!