Astrofiziklar “Setonix” superkompyuteri va ASKAP radioteleskopidan olingan ma’lumotlar yordamida “G261.9+5.5” o‘ta yangi yulduzi portlashi tasvirini simulyatsiya (taxmin) qilishdi.

ASKAP jamoasi olimi Vasim Rajaning tushuntirishicha, ilgari o‘ta yangi yulduz qoldiqlari kabi murakkab obyektning aniq va haqiqatga yaqin tasvirini yaratish imkoni bo‘lmagan. Bu materiya bulutlari bo‘lib, ular hayotining oxirida ulkan yulduzning portlashi natijasida paydo bo‘lgan vakillik nuqtayi nazaridan murakkabdir.

Avstraliyaning “Setonix” superkompyuteri 24 soat ichida qayta ishlangan va simulyasiya qilingan o‘ta yangi yulduz portlashini o‘z ichiga olgan bir qator kuzatuvlarni tahlil qildi. Ushbu ish doirasida “Setonix”da tasvirni qayta ishlash uchun maxsus ASKAP dasturi ishga tushirildi, olimlar yuqori aniqlikdagi chiqish ma’lumotlarini olish uchun uni takomillashtirishni rejalashtirmoqda.

Supernova “G261.9+5.5” Yerdan 10-15 ming yorug‘lik yili (masofa) uzoqlikda joylashgan. U birinchi marta 1967-yilda avstraliyalik olim E.R.Xill tomonidan kashf etilgan.

Astrofiziklar ASKAP ma’lumotlari asosida yaratilgan portlash jarayonining morfologiyasi olimlarga yulduz va uning qoldiqlarining o‘zgarish jarayonini misli ko‘rilmagan tafsilotlarda, shuningdek, ushbu hodisaning atrofdagi kosmik muhitga ta’sirini o‘rganishga yordam beradi, deb umid qilmoqda. Tadqiqotchilar bu ma’lumotlardan yulduzning yoshi, uning kattaligi va qoldiqlari parametrlari hamda portlash turi haqida ko‘proq ma’lumot olishga umid qilmoqda.

Hisob-kitoblarni amalga oshirish va o‘ta yangi yulduz portlashi tasvirini yaratish uchun olimlar “AMD EPYC Milan” yuqori samarali yechimlari asosida yaratilgan “Setonix” superkompyuterining yaqinda ishga tushirilgan birinchi bosqichidan foydalanish imkoniyatiga ega bo‘lishdi. Ushbu tizimning asosiy vazifasi murakkab va yirik ma’lumotlar to‘plamlarini, shu jumladan radioastronomiya bo‘yicha loyiha va vazifalarni qayta ishlashdir.

“ASKAP astronomik ma’lumotlarini qayta ishlash “Setonix” tizimini stressni sinab ko‘rish va uning nima qila olishini ko‘rishning ajoyib usuli”, – deb tushuntirdi superkompyuterlar bo‘yicha olim Paskal Elaksi.

• Koinot
• NASA
• Quyosh
• kosmos