$
12634.34 UZS
-18.98
162.37 UZS
0.48
14821.34 UZS
-0.76
36° Kechasi 23°

“Buyuk diktator”, “Nyu-Yorkdagi qirol” va “Rampa olovi”. Charli Chaplin ishtirokidagi eng yaxshi filmlar (2-qism)

12:03 / 17.04.2022

Klassik kino va ovozsiz filmlarga qiziqmaydiganlar ham, shubhasiz, gʼalati yurish va gʼaroyib shlyapaga ega qahramonni yaxshi tanishadi. Buyuk aktyor va rejissyor Charli Chaplin komediyani haqiqiy sanʼatga aylantira olgan. Uning kulgili qiyofalari koʼpincha drama va koʼzni yoshlantiruvchi sahnalar bilan uygʼunlashtirgan.

Ona vatani – Buyuk Britaniyadan Аmerika Qoʼshma Shtatlariga kelgan Chaplin tez orada kino olamiga kirdi va dunyoga mashhur obrazni yaratdi. Tramp obrazi – bu qarama-qarshiliklarning yorqin namunasidir. Uning keng pochali shim va etiklari bor, lekin juda tor palto va kichkina shlyapa kiyib yuradi. Doimo kir va tartibsiz yursa-da, oʼzini aqlli tutadi. U – hazilkash va xotinboz, lekin shu bilan birga uyatchan va taʼsirchan.

Qahramonimizning faoliyati qisqa metrajli filmlarda kichik aktyor sifatida boshlangan, keyin esa kino tarixidagi eng buyuk mualliflardan biriga aylangan Chaplinning hayotini mukammal aks ettirgan. Uning oʼzi stsenariylar yozgan, film suratga olgan va prodyuserlik qilgan hamda ularda bosh rolni oʼynagan.

1. “Modern times” – “Zamonaviy davr”

Ishlab chiqarilgan yili: 1936 yil. АQSh.
Janr: Oilaviy komediya, drama.
Davomiyligi: 87 daqiqa.

Ushbu filmda Chaplinning qahramoni zavodda ishlaydi, lekin ogʼir mehnat yuki uni asabiy tushkunlikka olib keladi. Psixiatriya shifoxonasida davolangach, uning hayoti pastga qarab ketadi. Keyinchalik qamoqqa tushadi va ozodlikka chiqqach, nima qilishni bilmay sarson boʼladi. Koʼp oʼtmay oʼzi kabi kambagʼal bir qizni uchratadi. Ular birgalikda qiyinchiliklarni yengishlari kerak.

Chaplin yana muhim ijtimoiy mavzularda gapirib, Buyuk depressiya davridagi quyi tabaqalar hayotini koʼrsatdi. Uning xarakteri uchun qamoqda boʼlish osonroq, chunki mexanizatsiyalashgan dunyoda unga mos keladigan kasb yoʼq. Аsl gʼoyaga koʼra, film afishasining yakuni maʼyus koʼrinadi: Chaplin yana kasalxonaga tushadi va qiz rohibaning yoniga boradi. Biroq, Charli finalga optimizm qoʼshib, qahramonlariga imkoniyat berishga qaror qilgan.

Dastlab u ovozli film suratga olmoqchi boʼlgan, ammo Chaplinnig abadiy qahramoni qachondir ekranda gapirishini tasavvur ham qila olmasdi – uning tili pantomima edi. Va shunga qaramay, film oxirida siz uning ovozini eshitishingiz mumkin: Chaplin restoran sahnasida qoʼshiq aytadi. Toʼgʼri, u matnni unutib qoʼyadi, buning oʼrniga goʼyoki chet tilidagi maʼnosiz gaplar eshitiladi. Shunday qilib, taniqli qahramonning birinchi soʼzlari qahramon bilan vidolashuvga aylandi – keyinchalik Chaplin bu tasvirdan uzoqlashadi.

2. “The Great Dictator” – “Buyuk diktator”

Ishlab chiqarilgan yili: 1940-yil. АQSh.
Janr: Komediya, satira, drama.
Davomiyligi: 125 daqiqa.

Ushbu filmda xayoliy Tomaniya davlatidan boʼlgan yahudiy sartarosh urushda jarohat oladi va xotirasini yoʼqotib, uzoq vaqt kasalxonada yotadi. Bu vaqt ichida yahudiylarni yomon koʼradigan va ayni paytda bosh qahramonga juda oʼxshash diktator Аdenoid Xinkel hokimiyatga keladi. Xinkel butun dunyoni zabt etishni xohlaydi, biroq bu vaqtda sartarosh odatdagi hayotga qaytishga ham harakat qiladi.

Bu orqali Ikkinchi jahon urushi boshlanishidan oldin ham Charli Chaplin Gitlerni kinoya qilgan filmni oʼylab topdi. Bunga Chaplin qahramoni tasvirining natsistlar rahbari qiyofasi bilan oʼxshashligi sabab boʼlgan. Chaplin, shuningdek, Yevropada yahudiylarga nisbatan taʼqiblar kuchayganidan juda xavotirda boʼlgan. Natijada u oʼzining ilk ovozli filmini yaratdi, unda “brodyaga” obrazi deyarli oʼtmishda qolib ketdi, ijtimoiy-siyosiy muammolar birinchi oʼringa chiqa boshladi.

Oʼsha paytda Qoʼshma Shtatlar hali ham Germaniya bilan betaraflikni saqlab qolayotgan edi va shuning uchun film umuman tarqalmaydi, degan qoʼrquv boʼlgan. 

1941-yilda “Buyuk diktator” bir vaqtning oʼzida beshta nominatsiya boʼyicha Oskarga nomzod boʼldi. Jumladan, “Eng yaxshi film”, “Eng yaxshi stsenariy” va “Eng yaxshi erkak roli”.

3. “Monsieur Verdoux” – “Janob Verdu

Ishlab chiqarilgan yili: 1947-yil. АQSh
Janr: Komediya, drama, jinoyat.
Davomiyligi: 124 daqiqa.

Oʼttizinchi yillarda Аnri Verdu Parijda ishlagan. Buyuk depressiya davrida u ishdan va barcha jamgʼarmalaridan ayriladi. Endi u nogiron xotini hamda oʼgʼlini boqish uchun firibgar va qotilga aylanib, yolgʼiz ayollarning boyligini egallab oladi.

Ushbu film g‘oyasini Charli Chaplinga yana bir buyuk rejissyor Orson Uyells bergan. Ammo Chaplin syujetni qayta ko‘rib chiqadi va kartina oxirida unga kerakli axloqni berib, yangi qahramonni taqdim etadi.

Bu yerda u “brodyaga” obrazidan butunlay voz kechdi va qora yumor bilan to‘ldirilgan film yaratdi. Tajriba muvaffaqiyatli o‘tganiga qaramay, kartina kassada muvaffaqiyasizlikka uchradi. Syujet yoki suratga olish tufayli emas. Aynan shu vaqtda butun mamlakat Chaplinning siyosiy moyilligi, uning nikohdan tashqari munosabatlari va soliqlar bilan bog‘liq muammolarni muhokama qildi. Jamiyat va tanqidchilar unga qarshi bo‘lib qolgan edi.

4. “Limelight” – “Rampa olovi”

Ishlab chiqarilgan yili: 1952-yil. AQSH.
Janr: Musiqiy drama, melodrama.
Davomiyligi: 137 daqiqa.

Muvaffaqqiyatsizliklardan so‘ng Charli Chaplin o‘zining so‘nggi filmini suratga olish haqida o‘ylay boshladi. Shuning uchun filmlari asosan avtobiografik yo‘sinda bo‘la boshladi.

Filmda 1914-yil – Chaplinning o‘zi Angliyada musiqa zalida ijrochi sifatida endigina ish boshlagan davr voqealari aks ettirilgan. Qahramonning raqqosa bilan munosabati ko‘p jihatdan Charli va Una O’Nilromaniga o‘xshaydi. Sahnada qo‘shiq ijro etayotgan Kalvero (bosh qahramon) ko‘p jihatdan mashhur “brodyaga”ga o‘xshaydi. Bosh qahramon obrazi, Chaplinning so‘zlariga ko‘ra, keksa komediyachi Frenk Tinni ko‘rganidan keyin paydo bo‘lgan bo‘lsa-da, yillar davomida u tomoshabinlar bilan muloqot qilish qulayligini yo‘qotdi va uning chiqishlari har safar yomonroq ko‘rina boshladi.

Chaplin deyarli barcha farzandlari va yaqin qarindoshlarini filmdagi kichik rollarga taklif qilgan. U Edna Purviancye va afsonaviy komediyachi Baster Kiton bilan uzoq yillik hamkorlikda rol ijro etgan.

Ammo film AQSHda suratga olingan bo‘lsa-da, u faqat Yevropada chiqarilgan. Shtatlarda kartina kommunistlarga nisbatan hamdardlik gumonlari va shaxsiy hayotning ommaviy muhokamasi tufayli ko‘rsatilmagan. Rejissyor Londonda kino primeraga borganida, unga AQSHga kirish taqiqlangan. Amerikada esa 20 yildan keyin ko‘rsatila boshladi.

10. “A King in New York” – “Nyu-Yorkdagi qirol”

Ishlab chiqarilgan yili: 1957-yil. Buyuk Britaniya.
Janr: Komediya, drama.
Davomiyligi: 110 daqiqa.

Estroviya mamlakati Shadav ismli qiroli atom energiyasidan tinch maqsadlarda foydalanish loyihasi mamlakatning boshqa hukmron doiralariga mos kelmaganidan keyin Nyu-Yorkka qochib ketdi. U Qo‘shma Shtatlarga qoyil qoladi, lekin tez orada ota-onasi kommunist bo‘lgan, Kongressni haqorat qilgani uchun ikki yilga qamalgan bola –Rupert bilan uchrashadi. Shunda Shadavning “ozodlik yurti” haqidagi illyuziyalari buziladi.

Charli Chaplin AQSHdan ko‘chib ketgach, o‘zining vatani Buyuk Britaniyada birinchi filmni suratga oldi. Buyuk rejissyor yana shaxsiy mavzularga murojaat qildi – u shtatlar aholisi hayotidagi illyuziyalar yo‘q qilish haqida o‘ylay boshladi. Biroq, an’anaviy qahramoni o‘tmishda qolib ketganini va aktyor Chaplin har qanday rolni ijro etishga qodir ekanligini ko‘rsatdi.

Bu uning bosh rolni o‘ynagan eng oxirgi filmi. Keyinchalik Chaplin "Gonkonglik grafinya" filmini ham suratga oldi, ammo unda oddiy epizoddp paydo bo‘lgan xolos.

Ijodini indamas darbadar qahramonni gavdalantirish bilan boshlagan, biroq “Oscar” mukofotiga loyiq ko'rilmagan Charli Spenser Chaplin 1977-yil (88 yosh) Shveysariyada vafot etgan.


San'at


														
														65 nafar san’atkorga chora ko‘rildi

65 nafar san’atkorga chora ko‘rildi

Bu haqda “O‘zbekkonsert” davlat muassasasi matbuot xizmati ma’lum qildi.
15:00 / 19.07.2024

														
														Qozog‘istonlik qo‘shiqchi Qayrat Nurtas samolyotdagi bezorilik uchun 15 sutkaga qamaldi

Qozog‘istonlik qo‘shiqchi Qayrat Nurtas samolyotdagi bezorilik uchun 15 sutkaga qamaldi

Ish materiallarida aytilishicha, xonanda Olmaotadan Ostonaga uchayotgan samolyotda janjal qilgan.
16:10 / 05.07.2024

														
														Gollivud yulduzlari haqidagi ko‘pchilik bilmaydigan faktlar

Gollivud yulduzlari haqidagi ko‘pchilik bilmaydigan faktlar

Anjelina Joli yoshligida ko‘pgina kamsitishlarga uchragan.
12:23 / 30.06.2024

														
														Kreativ fikrlash ortidan ishlangan san’at asarlari

Kreativ fikrlash ortidan ishlangan san’at asarlari

Shunday noodatiy yondashuvga ega bo‘lgan tasvirlarni ulashamiz.
12:32 / 21.06.2024

														
														Dunyodagi eng qimmat suratlar

Dunyodagi eng qimmat suratlar

Piter Likning "Phantom" surati dunyodagi eng qimmat fotosuratga aylandi va 6,5 million AQSh dollariga baholandi.
17:19 / 20.06.2024

														
														“Ocean Art 2023” tanlovida g‘olib bo‘lgan fotosuratlar e’lon qilindi

“Ocean Art 2023” tanlovida g‘olib bo‘lgan fotosuratlar e’lon qilindi

O‘tgan yilgi "Ocean Art" tanlovi g‘oliblarining ajoyib suv osti fotosuratlarini ko‘rib zavrlanish mumkin.
12:26 / 28.01.2024

														
														Aktyor bo‘ydoqlarga maslahat berdi

Aktyor bo‘ydoqlarga maslahat berdi

Hamda o‘zining hayotiy tajribalari va xulosalarini muxlislari bilan bo‘lishdi.
12:12 / 20.01.2024

														
														2024-yilda urfga kiradigan 9 ta rang

2024-yilda urfga kiradigan 9 ta rang

Sizga Pantone modalar uyi taqdim qilgan ro‘yxat bo‘yicha yozgi mavsum uchun tanlovlarni amalga oshirishga yordam beramiz.
17:57 / 17.01.2024

														
														Dunyodagi eng mashhur besh muzey

Dunyodagi eng mashhur besh muzey

Dunyo tan olgan eng ko‘hna besh muzey haqda ma’lumot beramiz.
12:37 / 17.01.2024

														
														Jidda shahrida Haj va umra vazirligi bilan kelishuv imzolandi

Jidda shahrida Haj va umra vazirligi bilan kelishuv imzolandi

Haj va umra vaziri so‘nggi yillarda O‘zbekiston eng yaxshi natijalarga erishayotgani va jadal taraqqiy etayotganini ta’kidla…
16:14 / 08.01.2024

Bu ham qiziq

Tashqi ishlar vaziri o‘rinbosari Yaponiya elchisi bilan uchrashdi

Tashqi ishlar vaziri o‘rinbosari Yaponiya elchisi bilan uchrashdi

Uchrashuvda kun tartibidagi bir qancha masalalar muhokama qilindi
19:01 / 12.07.2025
Surxondaryoda ikki bosh morxo‘r ovlagan shaxslar tabiatga 4,5 mlrd so‘m zarar yetkazdi

Surxondaryoda ikki bosh morxo‘r ovlagan shaxslar tabiatga 4,5 mlrd so‘m zarar yetkazdi

Ular ovlagan burama shoxli echkilar “Qizil kitob”ga kiritilgan bo‘lgan.
16:47 / 13.07.2025
Toshkent va Farg‘onada OTMga o‘qishga kiritib qo‘ymoqchi bo‘lgan o‘qituvchilar ushlandi

Toshkent va Farg‘onada OTMga o‘qishga kiritib qo‘ymoqchi bo‘lgan o‘qituvchilar ushlandi

Hozirda mazkur o‘qituvchilarga nisbatan jinoyat ishlari qo‘zg‘atilib, tergov harakatlari olib borilmoqda.
09:16 / 12.07.2025
Yangi Kaledoniya davlati tuziladi

Yangi Kaledoniya davlati tuziladi

Bu haqda Fransiya prezidenti Emmanuel Makron X ijtimoiy tarmog‘idagi sahifasida ma’lum qildi.
09:27 / 13.07.2025
Farg‘onada Gentra haydovchisi tanishini qasddan bosib ketdi

Farg‘onada Gentra haydovchisi tanishini qasddan bosib ketdi

Jabrlanuvchi shifoxonada vafot etgan.
11:28 / 13.07.2025
Fransiyada X va uning rahbariyatiga nisbatan tergov boshlandi

Fransiyada X va uning rahbariyatiga nisbatan tergov boshlandi

Milliy matbuotda chop etilgan xabarlarga ko‘ra, Parij Bosh prokurori Laure Beccuau yozma bayonotida, Parij prokuraturasi X p…
10:57 / 12.07.2025
Chiqindi xizmatlaridan qarzdor abonentlarning avgust oyidan boshlab elektr energiyasi to‘loviga cheklov o‘rnatiladi

Chiqindi xizmatlaridan qarzdor abonentlarning avgust oyidan boshlab elektr energiyasi to‘loviga cheklov o‘rnatiladi

Ushbu tartib 2025-yil 30-iyungacha bo‘lgan qarzdorliklarga tatbiq etilmaydi.
20:34 / 11.07.2025
Tennis. Karlos Alkaras Uimbldon finaliga yo‘l oldi

Tennis. Karlos Alkaras Uimbldon finaliga yo‘l oldi

Londonda davom etayotgan tennis bo‘yicha “Katta Dubulg‘a” turkumiga kiruvchi Uimbldon turnirining erkaklar o‘rtasidagi bahsl…
13:13 / 12.07.2025
Yevropa komissiyasi prezidenti: “Donald Tramp savdo urushini boshlamoqda”

Yevropa komissiyasi prezidenti: “Donald Tramp savdo urushini boshlamoqda”

Siyosatchining so‘zlariga ko‘ra, muzokaralar besamar ketsa, AQShga javob choralari qo‘llaniladi
21:33 / 12.07.2025
Qo‘shni davlatlarda kuydirgi tarqaldi: O‘zbekistonda qanday choralar ko‘rilmoqda?

Qo‘shni davlatlarda kuydirgi tarqaldi: O‘zbekistonda qanday choralar ko‘rilmoqda?

Mazkur vaziyat yuzasidan O‘zbekiston Sanitariya-epidemiologik osoyishtalik va jamoat salomatligi qo‘mitasi Epidemiologiya va…
15:55 / 12.07.2025

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!