Bundan roppa-rosa 110 yil avval “Titanik” kemasi halokatga uchragan edi. Ushbu hodisa tarixdagi eng yirik fojialardan biriga aylandi va minglab odamlarning oʻlimiga sabab boʻldi. Bugun mashhur kema haqidagi koʻpchilik bilmagan maʼlumotlarni siz bilan boʻlishamiz.

– “Titanik” qurilgan vaqtda dunyodagi eng katta kema edi. Uning qurilish ishlari uchun 26 oy vaqt sarf etilgan va 1911-yilda tayyor holatga keltirilgan. Kemaning umumiy ogʻirligi 26 ming tonnani tashkil qilardi. Asosiy langarning ogʻirligi esa 16 tonnaga teng boʻlgan.

– Laynerning uzunligi 269 metr, eni esa 28 metrdan oshgan. Bu koʻrsatkich 11 qavatli bino balandiligiga teng kelardi. Uning bunchalar baland va katta qilib qurilishiga “White Star Line” va “Cunard Line” kompaniyalari rahbarlari orasidagi oʻzaro raqobat sabab boʻlgan.

– “Titanik” kemasining suv sigʻimi 46 300 tonnani tashkil qilardi. Muhandislar laynerning suvda choʻkmasligiga qattiq ishonishardi. Kemaning pastki qismi ikki qavatli qoplamaga ega boʻlib, 16 ta suv oʻtkazmaydigan toʻsiq bilan jihozlangandi. Ammo, ular aysbergning qanchalar kuchli zarba bera olishi mumkinligini avvaldan bilishmagan.

– Layner halokatga uchragan vaqtda kema bortida oʻsha davrning mashhur odamlari ham boʻlgan. Ulardan biri millioner Margaret Braun edi. U 5 ta tilda soʻzlasha olardi. Kema aysbergga urilgandan soʻng Braun xonim odamlarni qayiqlarga joylashtirishda faol ishtirok etgan, oʻzi esa kemani tark etishga shoshilmagan. Oxir-oqibatda uni kuch bilan qutqaruv qayiqlaridan biriga oʻtkazib qoʻyishgan. Ochiq dengizda “Karpatiya” kemasiga yetib olgan Margaret shu zahotiyoq jabrlanganlar uchun issiq choyshablar, oziq-ovqat izlashga tushib kelgan, omon qolganlarning roʻyxatini tuzib chiqqan.

– “Titanik”ning yana bir yoʻlovchisi – tadbirkor Benjamin Gugenxaym turmush oʻrtogʻini qutqaruv qayigʻiga chiqarib, uni tez orada uchrashishlariga ishontirgan. Aslida Gugenxaym ushbu halokatdan qochib qutulishi imkonsiz ekanligini yaxshi bilardi. U kema xodimlari bilan birga kayutaga qaytgan, frak kiyib olgan va markaziy xolldagi stol yoniga oʻtirib, xotirjam holatda viski ichishni boshlagan. Yoʻlovchilardan biri unga halokatdan qutulishga harakat qilib koʻrish haqida aytgan. Gugenxaym esa unga qarata shunday degan: “Jentelmenlar kabi kiyinganmiz va jentelmenlar kabi halok boʻlishga tayyormiz”.

– YUNESKO tashkiloti “Titanik” kemasi qoldiqlarini madaniy meroslar roʻyxatiga kiritgan. Endilikda tashkilot kema qoldiqlarining dayverlar tomonidan oʻgʻirlanmasligini qatʼiy nazorat qiladi.

– 1997-yilda rejissyor Jeyms Kemeron tomonidan suratga olingan “Titanik” filmi jahon kinoprokatidan 1,8 milliard AQSh dollari miqdorida foyda koʻrdi. Ushbu rekordni oradan 12 yil oʻtib “Avatar” filmi yangilay oldi, xolos.

– “Titanik” halokatiga sabab boʻlgan qora aysbergning surati oradan 90 yil oʻtib topilgan. Halokatdan koʻp oʻtmay, Stefan Regorek ismli erkak boshqa bir laynerda suzib keta turib halokat joyi va aysbergni suratga olgan. Oʻtkazilgan ekspertiza jarayonidan keyin aysberg yuzasidagi oʻyiqlar uning “Titanik” bilan toʻqnashuvi natijasida paydo boʻlgani aniqlangan. Bundan kelib chiqadiki, ushbu toʻqnashuvdan aysberg ham zarar koʻrgan.

– Jeyms Kemeron tomonidan suratga olingan filmning bosh qahramoni – Jek Douson hayotda ham boʻlgan. Jek Douson kemada qoʻrachi boʻlib ishlagan. U doʻstining singlisiga oshiq boʻlgan. Jek Dousonni aynan mana shu doʻsti dengizchi boʻlishga koʻndirgan. Ularning har ikkisi ham kema aysbergga urilgan vaqtda halok boʻlganlar.

– “Titanik” halokatidan omon qolgan oxirgi yoʻlovchi 2009-yilda 97 yoshida vafot etgan. Halokat vaqtida u bor-yoʻgʻi 2,5 oylik boʻlgan.

• Tarix
• qiziqarli