Fobiya – bu insonning kundalik hayotiga salbiy ta’sir ko‘rsatadigan vaziyatdan qo‘rqish. Fobiya – bu odamlarda tez-tez uchraydigan anksiyete (ko‘plab ruhiy va fiziologik hodisalar bo‘lib, u odamning haqiqiy vaziyatdan qo‘rqishini yoki kelajakdagi voqealardan xavotirlanishini o‘z ichiga oladi) kasalliklari. Fobiya bilan og‘rigan odamlarni fobik deb ham atash mumkin.
Murakkab fobik holatlarda yurak urishi sekinlashishi va hatto o‘lim holati bo‘lishi ham mumkin:
- yurak urishi;
- yuzning qizarishi;
- yuzning qichishi va qizish hissi;
- muvоzanatni yo‘qotish;
- sovuq ter chiqishi;
- xira ko‘rish;
- nafas qisilishi;
- og‘iz qurishi;
- yutish qiyinligi;
- ko‘ngil aynishi;
- ongni yo‘qotish;
- qon bosimining keskin pasayishi;
- hushidan ketish;
- isterika.
Fobiyalarni davolash
Fobiya kasallik sifatida qabul qilinmagani uchun davolanadiganlar juda kam bo‘lsada, fobiyalarni davolash usullari ham mavjud. Fobiya davolash odatda dori vositalari va psixoterapiya bilan amalga oshiriladi. Dori-darmonlarni davolash o‘z-o‘zidan yetarli emasligi sababli, bu ikki davolash usuli odatda bir vaqtning o‘zida qo‘llaniladi. Dori-darmonlarni davolash uchun antidepressantlar qo‘llaniladi.
Eng qiziq fobiyalar
Anatidaefobiya: bu fobiyaga ega odam o‘rdakdan qo‘rqishi mumkin. Bu fobiya ko‘pincha bolalikda o‘rdak tomonidan hujumga uchragan yoki uni ta’qib qilgan odamlarda uchraydi.
Geletofobiya: kulish yoki masxara qilishdan qo‘rqish. Bunday fobiya bilan og‘rigan odamlar, odatda o‘z muhitidagi har bir kulish ular haqida deb o‘ylashadi. Ko‘pchilik kulishni yoki masxara qilishni yoqtirmaydi, ammo bu fobiyaga ega bo‘lgan odamlar bu vaziyatni o‘ziga xos tarzda qabul qilishlari va bu vaziyatdan juda qo‘rqishadi.
Agirofobiya: ko‘chani kesib o‘tishdan qo‘rqish. Ushbu fobiya bilan og‘rigan odamlar, ayniqsa, piyodalar o‘tish joylarida katta qo‘rquvni boshdan kechirishadi.
Ranidafobiya: qurbaqalardan qo‘rqish.
Ksantofobiya: ba’zi ranglar beixtiyor odamlarni asabiylashtirishi mumkin va bu sariq rang uchun noqulaylik holatidir. Bu fobiya odamlarda psixologik va hatto gormonal noqulaylikni keltirib chiqarishi mumkin.
Obezofobiya: bu fobiya semirishdan haddan tashqari qo‘rqish sifatida aniqlanadi.
Pogonofobiya: soqol yoki soqolli odamlardan qo‘rqish. Bu fobiya odamlarning bolaligida soqolli odamlar bilan bog‘liq yomon hodisa natijasida qolishi mumkin.
Globofobiya: sharlardan qo‘rqish, ayniqsa, sharlar yorilishi. Bu odamlar shishirilgan sharlar ichiga kirganda, ular katta tashvishga tushishadi.
Gametofobiya: turmush qurishdan qo‘rqish. Bunday fobiyaga ega bo‘lgan odamlar, odatda, atrof-muhitda diqqat markazida bo‘lishni yoqtirmaydigan va ijtimoiy hayotlarida qiyinchiliklarga duch keladigan odamlardir.
Ginofobiya: onasi, katta opasi, o‘qituvchisi yoki insonga katta ta’sir ko‘rsatadigan har qanday ayol haqida yomon xotiralarga ega bo‘lgan va bu odamlar tomonidan yomon munosabatda bo‘lgan odamlarda tez-tez uchraydigan ayollardan qo‘rqish.
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!