$
12634.34 UZS
-18.98
162.37 UZS
0.48
14821.34 UZS
-0.76
36° Кечаси 23°

Кундалик ҳаётимизнинг ажралмас қисмига айланган қадимий 10 ихтиро

10:25 / 30.09.2022

Кундалик фойдаланадиган аксарият буюмлар бизга технологик тараққиёт ва цивилизация маданиятининг акси бўлиб туюлади ва шунга мос равишда улар замонавий олимлар томонидан ихтиро қилинган, деб тахмин қиламиз. Бироқ бу буюмлар сиз ўйлаганингиздан анча олдин ихтиро қилинган. Қуйида улар ҳақида батафсил тўхталамиз.

Совун (4,800 йил аввал)

Олимларнинг фикрига кўра, бундан 5 минг йил илгари Бобил ва Қадимий Шумер аҳолиси совун тайёрлашни яхши билган. Ушбу жараён тасвири ўша давр лой лавҳаларидан ҳам топилган. Шунингдек, қадимги Миср папирусларининг гувоҳлик беришича, таҳорат пайтида мисрликлар совундан фойдаланишган. Ушбу восита қадимги Римда ҳам мунтазам ишлатилган.

Тугмалар (4,800 йил аввал)

Худди тугмачага ўхшаш безак буюми археологлар томонидан Ҳинд водийсидан топилган. Мутахассислар уларни Коти Диди даври цивилизацияси билан боғлашади. Бу каби тугмалар қадимги дунё, хусусан, Хитой, Рим ва Юнонистоннинг қадимги мамлакатлари харобаларидан ҳам топилган. Аммо улар фақат декоратив элемент сифатида ишлатилган. Ҳозирги кийимларни маҳкамлаш учун ишлатиладиган тугмалар биринчи марта 13-асрда Германияда ишлатила бошланган.

Кран (мил. ав. VI аср охири)

Замонавий кран анча мураккаб ва замонавий цивилизациянинг кўплаб ютуқларидан фойдаланади. Шунга қарамай, принцип ва тузилишининг ўзи қадимги Юнонистонда бизнинг эрамиздан тахминан беш юз йил олдин кашф этилган.

Тиш пастаси (IV аср)

Тиш пастасининг энг қадимги рецепти бизга 4-асрда Миср қўлёзмалари орқали етиб келган. Рецепт биз учун ғайриоддий эди: қалампир, туз кукуни ва ялпиз барглари аралашмаси.

Ҳожатхона қоғози (VI аср)

Гигиена учун қоғоздан фойдаланиш тўғрисида бизгача етиб келган биринчи эслатма милоднинг 589 йилида Хитойга тегишли. Ва 14-асрда ҳар йили 60-90 сантиметр ўлчамдаги ушбу маҳсулотнинг 720 000 та варағи император саройига етказилган. Бундан ташқари, тўғридан-тўғри император оиласи ишлатиши учун яна каттароқ, сифатли қоғоздан яна 15 000 варақ келтирилган.

Қоғоз пуллар (VIII аср)

Биринчи банкноталар VIII асрда Танг сулоласи даврида Хитойда пайдо бўлган. Одамлар тангаларни жуда оғир ва ноқулай деб ҳисоблаб, улар ўрнига банкноталарни ихтиро қилдилар. Ва биринчи минг йилликнинг охирига келиб, қоғоз пулларнинг ҳажми иқтисодиётга бўлган эҳтиёжни тўлиқ таъминлади.

Мина (XIII аср)

XIII асрда Хитой армияси мўғулларнинг босқинига қарши биринчи марта миналардан фойдаланган. Жозеф Ниедему ўзининг "Хитойда фан ва цивилизация" китобида таъкидлаганидек, 1277 йилга келиб ушбу қуроллар муваффақиятли ишлатила бошланди.

Қуёшдан сақловчи кўзойнаклар (XIII аср)

Аммо бу ихтиро билан баъзи чалкашликлар мавжуд. Рим императори Нерон зумрад металл ёрдамида гладиаторларнинг жангларини кўришни яхши кўрар эди. Аммо ҳақиқий қуёшдан сақлайдиган кўзойнаклар биринчи марта Италияда ишлаб чиқарилган. Бу, 1886 йилда бўлганди. Бу ҳақда бизга роҳиб Гиордано де Пиза ёзиб қолдирган. Антропология профессори Бертолд Лауфер эса кўзойнаклар ихтиросини ҳиндлар билан боғлайди.

Парашют (XV аср)

Биринчи парашют ғояси Леонардо да Винчи томонидан яратилган. Дарҳақиқат, унинг 1495 йилда ёзилган қўлёзмасида чодир шаклида тикилган крахмалли асбоб ҳақида эслаб ўтилган. Унинг мақсади, баландликдан силлиқ тушишдир. Қизиғи шундаки, унинг катталиги замонавий парашютларнинг ўлчамига тўғри келади. Энг қизиғи, у бу борада биринчи эмас эди. Унгача ҳам умидли жасур одамлар соябонга ўхшаш мослама ёрдамида турли баландликлардан тушишга ҳаракат қилишди. Афсуски, уларнинг бу уринишлари ўлим ёки жароҳатлар билан якун топди. Бу борада биринчи марта керакли ўлчамларни кўрсатган да Винчи эди.


Қизиқарли


														
														2024 йилда дунё миллионерлари сони 2,34 миллион кишидан ошди

2024 йилда дунё миллионерлари сони 2,34 миллион кишидан ошди

Бу ҳақда Knight Frank компаниясининг йиллик Wealth Report ҳисоботида келтирилди.
12:45 / 08.03.2025

														
														ЎША ТУН…

ЎША ТУН…

Воқеий ҳикояЎша куни қўшни болалар билан қора кечгача ўйнадик.
16:27 / 03.02.2025

														
														Медуза ниқоби: Ситсилияда 2000 йилдан ошиқ ноодатий артефакт топилди

Медуза ниқоби: Ситсилияда 2000 йилдан ошиқ ноодатий артефакт топилди

Италиялик археологлар Ситсилия жанубидаги Агригенто провинциясидаги замонавий Ликата яқинида жойлашган қадимий Финзиаде шаҳр…
11:14 / 27.01.2025

														
														Илм-фан “оталари”

Илм-фан “оталари”

Илм-фан оталари тарих китобларидаги шунчаки номлар эмас. Улар ғоялари билан инсоният цивилизациясига ҳисса қўшган одамлардир…
12:11 / 15.01.2025

														
														Гендер тестлари можароси билан танилган Iman Ҳалиф Гооглеъда энг кўп қидирилган спортчи бўлди

Гендер тестлари можароси билан танилган Iman Ҳалиф Гооглеъда энг кўп қидирилган спортчи бўлди

Google қидирув тизими орқали 2024 йилда энг кўп изланган мавзуларни сарҳисоб қилди ва қидирувларни йўналишлар бўйича ажратиб…
11:22 / 12.12.2024

														
														Японияда одамларни ювадиган кир машина яратилди

Японияда одамларни ювадиган кир машина яратилди

2025 йил апрель ойида Осака шаҳрида бўлиб ўтадиган Бутунжаҳон кўргазмасида инсонлар фойдаланиши учун мўлжалланган кир ювиш м…
14:41 / 23.11.2024

														
														2024 йилнинг энг яхши пишлоғи аниқланди

2024 йилнинг энг яхши пишлоғи аниқланди

“Йилнинг энг яхши пишлоғи” номли анъанавий халқаро танлов Португалиянинг Визеу шаҳрида ўтказилди.
10:26 / 20.11.2024

														
														“Титаник”даги капитаннинг соати аукционда сотилди

“Титаник”даги капитаннинг соати аукционда сотилди

Henry Aldridge and Son аукцион уйининг хабар беришича, “Титаник”нинг 700 дан ортиқ йўловчисини қутқарган “Карпатия” кемаси к…
10:22 / 18.11.2024

														
														Дунёдаги энг қиммат зумрад кимошди савдосида сотилди

Дунёдаги энг қиммат зумрад кимошди савдосида сотилди

CBS News нашрининг хабар беришича, шаҳзода Садриддин Оғахон III нинг Cartier брошидан зумрадлари кимошди савдосида сотилди.
09:34 / 16.11.2024

Бу ҳам қизиқ

Европа комиссияси президенти: “Доналд Трамп савдо урушини бошламоқда”

Европа комиссияси президенти: “Доналд Трамп савдо урушини бошламоқда”

Сиёсатчининг сўзларига кўра, музокаралар бесамар кетса, АҚШга жавоб чоралари қўлланилади
21:33 / 12.07.2025
Океания минтақасида янги давлат тузилади

Океания минтақасида янги давлат тузилади

Аммо бу мамлакат мухторият мақомида бўлади
22:25 / 12.07.2025
Тошкент ва Фарғонада ОТМга ўқишга киритиб қўймоқчи бўлган ўқитувчилар ушланди

Тошкент ва Фарғонада ОТМга ўқишга киритиб қўймоқчи бўлган ўқитувчилар ушланди

Ҳозирда мазкур ўқитувчиларга нисбатан жиноят ишлари қўзғатилиб, тергов ҳаракатлари олиб борилмоқда.
09:16 / 12.07.2025
Тошкентда ЙПХ ходими хизмат автомобилида мотоциклчи билан пойга уюштирди

Тошкентда ЙПХ ходими хизмат автомобилида мотоциклчи билан пойга уюштирди

Аммо, Худойберганов ЙПХ ходимининг хизмат машинасида пойтахтнинг марказий кўчасида катта тезликда ҳаракатланиб, мотоциклчи б…
14:59 / 12.07.2025
Қўшни давлатларда куйдирги тарқалди: Ўзбекистонда қандай чоралар кўрилмоқда?

Қўшни давлатларда куйдирги тарқалди: Ўзбекистонда қандай чоралар кўрилмоқда?

Сўнгги вақтларда қўшни республикалар, хусусан Тожикистон ва Қозоғистонда ҳайвонлар ўртасида куйдирги билан касалланиш ҳолатл…
15:55 / 12.07.2025
ДХХ тезкор тадбир давомида ноқонуний психотроп моддалар савдосига чек қўйди

ДХХ тезкор тадбир давомида ноқонуний психотроп моддалар савдосига чек қўйди

Фарғонадаги тадбирда кучли таъсир кўрсатувчи дори воситаларининг фаолиятига чек қўйилди
22:54 / 12.07.2025
Чиқинди хизматларидан қарздор абонентларнинг август ойидан бошлаб электр энергияси тўловига чеклов ўрнатилади

Чиқинди хизматларидан қарздор абонентларнинг август ойидан бошлаб электр энергияси тўловига чеклов ўрнатилади

Ушбу тартиб 2025 йил 30 июнгача бўлган қарздорликларга татбиқ этилмайди.
20:34 / 11.07.2025
Тошкентда сунъий интеллектга асосланган камералар ишга тушди

Тошкентда сунъий интеллектга асосланган камералар ишга тушди

Тошкент шаҳридаги 10 та пиёдалар ўтиш жойида АИ (сунъий интеллект) технологиясига асосланган кузатув камералари ишга туширил…
09:50 / 12.07.2025
Фарғонада Gentra ҳайдовчиси танишини қасддан босиб кетди

Фарғонада Gentra ҳайдовчиси танишини қасддан босиб кетди

Жабрланувчи шифохонада вафот этган.
11:28 / 13.07.2025
Бахтиёр Саидов Афғонистон ташқи ишлар вазири билан учрашди

Бахтиёр Саидов Афғонистон ташқи ишлар вазири билан учрашди

Учрашувда кўплаб долзарб масалалар муҳокама қилинди
21:23 / 11.07.2025

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!