$
12910.15 UZS
-14.77
159.78 UZS
-0.16
14660.77 UZS
40.1
31° Кечаси 18°

Кундалик ҳаётимизнинг ажралмас қисмига айланган қадимий 10 ихтиро

10:25 / 30.09.2022

Кундалик фойдаланадиган аксарият буюмлар бизга технологик тараққиёт ва цивилизация маданиятининг акси бўлиб туюлади ва шунга мос равишда улар замонавий олимлар томонидан ихтиро қилинган, деб тахмин қиламиз. Бироқ бу буюмлар сиз ўйлаганингиздан анча олдин ихтиро қилинган. Қуйида улар ҳақида батафсил тўхталамиз.

Совун (4,800 йил аввал)

Олимларнинг фикрига кўра, бундан 5 минг йил илгари Бобил ва Қадимий Шумер аҳолиси совун тайёрлашни яхши билган. Ушбу жараён тасвири ўша давр лой лавҳаларидан ҳам топилган. Шунингдек, қадимги Миср папирусларининг гувоҳлик беришича, таҳорат пайтида мисрликлар совундан фойдаланишган. Ушбу восита қадимги Римда ҳам мунтазам ишлатилган.

Тугмалар (4,800 йил аввал)

Худди тугмачага ўхшаш безак буюми археологлар томонидан Ҳинд водийсидан топилган. Мутахассислар уларни Коти Диди даври цивилизацияси билан боғлашади. Бу каби тугмалар қадимги дунё, хусусан, Хитой, Рим ва Юнонистоннинг қадимги мамлакатлари харобаларидан ҳам топилган. Аммо улар фақат декоратив элемент сифатида ишлатилган. Ҳозирги кийимларни маҳкамлаш учун ишлатиладиган тугмалар биринчи марта 13-асрда Германияда ишлатила бошланган.

Кран (мил. ав. VI аср охири)

Замонавий кран анча мураккаб ва замонавий цивилизациянинг кўплаб ютуқларидан фойдаланади. Шунга қарамай, принцип ва тузилишининг ўзи қадимги Юнонистонда бизнинг эрамиздан тахминан беш юз йил олдин кашф этилган.

Тиш пастаси (IV аср)

Тиш пастасининг энг қадимги рецепти бизга 4-асрда Миср қўлёзмалари орқали етиб келган. Рецепт биз учун ғайриоддий эди: қалампир, туз кукуни ва ялпиз барглари аралашмаси.

Ҳожатхона қоғози (VI аср)

Гигиена учун қоғоздан фойдаланиш тўғрисида бизгача етиб келган биринчи эслатма милоднинг 589 йилида Хитойга тегишли. Ва 14-асрда ҳар йили 60-90 сантиметр ўлчамдаги ушбу маҳсулотнинг 720 000 та варағи император саройига етказилган. Бундан ташқари, тўғридан-тўғри император оиласи ишлатиши учун яна каттароқ, сифатли қоғоздан яна 15 000 варақ келтирилган.

Қоғоз пуллар (VIII аср)

Биринчи банкноталар VIII асрда Танг сулоласи даврида Хитойда пайдо бўлган. Одамлар тангаларни жуда оғир ва ноқулай деб ҳисоблаб, улар ўрнига банкноталарни ихтиро қилдилар. Ва биринчи минг йилликнинг охирига келиб, қоғоз пулларнинг ҳажми иқтисодиётга бўлган эҳтиёжни тўлиқ таъминлади.

Мина (XIII аср)

XIII асрда Хитой армияси мўғулларнинг босқинига қарши биринчи марта миналардан фойдаланган. Жозеф Ниедему ўзининг "Хитойда фан ва цивилизация" китобида таъкидлаганидек, 1277 йилга келиб ушбу қуроллар муваффақиятли ишлатила бошланди.

Қуёшдан сақловчи кўзойнаклар (XIII аср)

Аммо бу ихтиро билан баъзи чалкашликлар мавжуд. Рим императори Нерон зумрад металл ёрдамида гладиаторларнинг жангларини кўришни яхши кўрар эди. Аммо ҳақиқий қуёшдан сақлайдиган кўзойнаклар биринчи марта Италияда ишлаб чиқарилган. Бу, 1886 йилда бўлганди. Бу ҳақда бизга роҳиб Гиордано де Пиза ёзиб қолдирган. Антропология профессори Бертолд Лауфер эса кўзойнаклар ихтиросини ҳиндлар билан боғлайди.

Парашют (XV аср)

Биринчи парашют ғояси Леонардо да Винчи томонидан яратилган. Дарҳақиқат, унинг 1495 йилда ёзилган қўлёзмасида чодир шаклида тикилган крахмалли асбоб ҳақида эслаб ўтилган. Унинг мақсади, баландликдан силлиқ тушишдир. Қизиғи шундаки, унинг катталиги замонавий парашютларнинг ўлчамига тўғри келади. Энг қизиғи, у бу борада биринчи эмас эди. Унгача ҳам умидли жасур одамлар соябонга ўхшаш мослама ёрдамида турли баландликлардан тушишга ҳаракат қилишди. Афсуски, уларнинг бу уринишлари ўлим ёки жароҳатлар билан якун топди. Бу борада биринчи марта керакли ўлчамларни кўрсатган да Винчи эди.


Қизиқарли


														
														2024 йилда дунё миллионерлари сони 2,34 миллион кишидан ошди

2024 йилда дунё миллионерлари сони 2,34 миллион кишидан ошди

Бу ҳақда Knight Frank компаниясининг йиллик Wealth Report ҳисоботида келтирилди.
12:45 / 08.03.2025

														
														ЎША ТУН…

ЎША ТУН…

Воқеий ҳикояЎша куни қўшни болалар билан қора кечгача ўйнадик.
16:27 / 03.02.2025

														
														Медуза ниқоби: Ситсилияда 2000 йилдан ошиқ ноодатий артефакт топилди

Медуза ниқоби: Ситсилияда 2000 йилдан ошиқ ноодатий артефакт топилди

Италиялик археологлар Ситсилия жанубидаги Агригенто провинциясидаги замонавий Ликата яқинида жойлашган қадимий Финзиаде шаҳр…
11:14 / 27.01.2025

														
														Илм-фан “оталари”

Илм-фан “оталари”

Илм-фан оталари тарих китобларидаги шунчаки номлар эмас. Улар ғоялари билан инсоният цивилизациясига ҳисса қўшган одамлардир…
12:11 / 15.01.2025

														
														Гендер тестлари можароси билан танилган Iman Ҳалиф Гооглеъда энг кўп қидирилган спортчи бўлди

Гендер тестлари можароси билан танилган Iman Ҳалиф Гооглеъда энг кўп қидирилган спортчи бўлди

Google қидирув тизими орқали 2024 йилда энг кўп изланган мавзуларни сарҳисоб қилди ва қидирувларни йўналишлар бўйича ажратиб…
11:22 / 12.12.2024

														
														Японияда одамларни ювадиган кир машина яратилди

Японияда одамларни ювадиган кир машина яратилди

2025 йил апрель ойида Осака шаҳрида бўлиб ўтадиган Бутунжаҳон кўргазмасида инсонлар фойдаланиши учун мўлжалланган кир ювиш м…
14:41 / 23.11.2024

														
														2024 йилнинг энг яхши пишлоғи аниқланди

2024 йилнинг энг яхши пишлоғи аниқланди

“Йилнинг энг яхши пишлоғи” номли анъанавий халқаро танлов Португалиянинг Визеу шаҳрида ўтказилди.
10:26 / 20.11.2024

														
														“Титаник”даги капитаннинг соати аукционда сотилди

“Титаник”даги капитаннинг соати аукционда сотилди

Henry Aldridge and Son аукцион уйининг хабар беришича, “Титаник”нинг 700 дан ортиқ йўловчисини қутқарган “Карпатия” кемаси к…
10:22 / 18.11.2024

														
														Дунёдаги энг қиммат зумрад кимошди савдосида сотилди

Дунёдаги энг қиммат зумрад кимошди савдосида сотилди

CBS News нашрининг хабар беришича, шаҳзода Садриддин Оғахон III нинг Cartier брошидан зумрадлари кимошди савдосида сотилди.
09:34 / 16.11.2024

Бу ҳам қизиқ

Афғонистонда шахмат тақиқланди

Афғонистонда шахмат тақиқланди

“Толибон” бу ўйинни ман этиб, мамлакат шахмат федерациясини ёпишга қарор қилди.
12:31 / 11.05.2025
Солиқ мобил иловасининг фойдаланувчилари сони маълум қилинди

Солиқ мобил иловасининг фойдаланувчилари сони маълум қилинди

Жорий йил 1 май ҳолатига кўра, Солиқ мобил иловасида 10 миллион 965 минг нафардан ортиқ фойдаланувчи рўйхатдан ўтган.
12:10 / 11.05.2025
Ҳиндистон ва Покистон ўзаро ўт очишни тўхтатди

Ҳиндистон ва Покистон ўзаро ўт очишни тўхтатди

Шунингдек, Покистон ташқи ишлар вазири ҳам ушбу маълумотни ижтимоий тармоқларда тасдиқлаб ўтди.
18:42 / 10.05.2025
Апрель ойида Soliq мобил иловасидан истеъмолчиларга 115.1 миллиард сўмлик кешбеклар тўлаб берилган

Апрель ойида Soliq мобил иловасидан истеъмолчиларга 115.1 миллиард сўмлик кешбеклар тўлаб берилган

Март ойида бу сумма 103.2 миллиард сўмни ташкил этганди. Тўланган кешбекларнинг энг кўп қисми эса Тошкент шаҳрида (45 миллиа…
20:30 / 10.05.2025
UFC 315. Билол Муҳаммад мағлуб этилди, Маддалена – янги чемпион

UFC 315. Билол Муҳаммад мағлуб этилди, Маддалена – янги чемпион

Канаданинг Монреал шаҳрида UFC 315 турнири ўз якунига етди.
10:53 / 11.05.2025
“Космос-482” фазовий қурилмаси Ҳинд океанига қулади

“Космос-482” фазовий қурилмаси Ҳинд океанига қулади

“Роскосмос” мутахассисларининг ҳисоб-китобларига кўра, фазовий қурилма Москва вақти билан 9:The Jerusalem (Post вақти билан …
15:35 / 10.05.2025
Шавкат Мирзиёев Ўзбекистон халқига байрам табриги йўллади

Шавкат Мирзиёев Ўзбекистон халқига байрам табриги йўллади

Бу ҳақда, Президент матбуот хизмати эълон қилди.
19:51 / 08.05.2025
Хитой компанияси Сурхондарёда пахта етиштириш бўйича 95 миллион доллар инвестиция киритади

Хитой компанияси Сурхондарёда пахта етиштириш бўйича 95 миллион доллар инвестиция киритади

Хитойнинг Jiangsu World Group корпорацияси Сурхондарё вилоятидаги пахта етиштириш ва қайта ишлаш бўйича автоматлаштирилган к…
20:25 / 08.05.2025
Ўзбекистонда саратонга қарши кураш миллий режаси ишлаб чиқилмоқда

Ўзбекистонда саратонга қарши кураш миллий режаси ишлаб чиқилмоқда

Ўзбекистонда саратон касаллигига қарши кураш миллий режаси ишлаб чиқилмоқда. Бу ҳақда ЖССТнинг Ўзбекистондаги матбуот хизмат…
21:02 / 09.05.2025
Ҳиндистонда 32 та аэропорт фаолиятини вақтинча тўхтатди

Ҳиндистонда 32 та аэропорт фаолиятини вақтинча тўхтатди

Ҳиндистон ва Покистон ўртасидаги кескинлик кучайгани фонида Ҳиндистон 32 та аэропортни фуқаролик рейслари учун ёпди. Бу ҳақд…
12:12 / 10.05.2025

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!

Энг кўп ўқилганлар

Ўзбекистон ва жаҳонда рўй бераётган энг сўнгги воқеа-ҳодисалар, спорт, шоу-бизнес, маданият, информацион технологиялар ва илм-фан янгиликларидан доимо хабардор бўлинг!