Olimlar quyosh nuri ta’sirida bo‘lgan plastik butilkalar juda ko‘p uchuvchi organik birikmalar chiqarishini aniqladilar. Ushbu topilma bunday idishlarda saqlanadigan ichimlik suvining xavfsizligi haqida xavotir uyg‘otadi.
Zamonaviy dunyoda plastik hamma joyda mavjud va uning sog‘liq hamda atrof-muhitga ta’siri tobora aniq bo‘lib bormoqda.
Uchuvchi organik birikmalar (VOC) qattiq yoki suyuqliklardan gaz holida chiqariladigan kimyoviy moddalardir. Ular yoqilg‘i, bo‘yoqlar, erituvchilar va tozalash vositalarida mavjud.
Ba’zi VOClar zararsizdir, ammo boshqalar qisqa muddatli va uzoq muddatli salomatlikka salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
Yangi tadqiqot
Eco-Environment & Health jurnalida chop etilgan yangi tadqiqotda Jinan universitetining xitoylik olimlari olti turdagi plastik suv idishlarini ultrabinafsha va quyosh nuriga ta’sir qilishdi. Shishalar turli mamlakatlardan (Kanada, Italiya, Yangi Zelandiya, Yaponiya va Xitoy) olib kelingan va ularda buloq, distillangan va artezian suvlari bor edi.
Natijada, plastmassa suvga alkanlar, alkenlar, spirtlar, aldegidlar va kislotalarni o‘z ichiga olgan VOClar majmuasini chiqarishi aniqlandi. Ba’zi hollarda tadqiqotchilar kanserogen n-geksadekan kabi “juda zaharli” VOClarni aniqladilar.
Minimal xavf, lekin ehtiyotkor bo‘lish zarur.
Tadqiqotchilarning fikriga ko‘ra, bunday suvni bir martalik iste’mol qilish minimal xavflidir, ammo uzoq vaqt davomida ta’sir qilish kumulatif ta’sir ko‘rsatishi va sog‘liq uchun haqiqiy xavf tug‘dirishi mumkin.
O‘rganilgan barcha idishlar polietilen tereftalatdan (PET) ishlab chiqarilgan, ammo turli ishlab chiqarish jarayonlari va qo‘shimchalar tufayli turli idishlar o‘rtasida VOC tarkibi va konsentratsiyasida sezilarli farqlar mavjud edi.
Dastlabki tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, quyosh nuridan tashqari issiqlik ham plastik butilkalarning sog‘lig‘iga ta‘sir qiladi. Olimlar Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti tavsiyasiga ko‘ra, chaqaloq idishlarini sterilizatsiya qilishning standart jarayoni litriga 1,3 milliondan 16,2 milliongacha mikroplastik zarrachalarni chiqarishini aniqladilar.
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!