$
12910.15 UZS
-14.77
159.78 UZS
-0.16
14660.77 UZS
40.1
27° Kechasi 17°

Ruhiy salomatlik uchun foydali – esnash haqida qiziqarli faktlar

16:20 / 26.04.2023

Inson organizmi esnash jarayonida bir qancha garmonlarni ishlab chiqaradi, qon aylanishi faollashadi va qon bosimi me’yorlashadi. Xo‘sh, u miyamizga qanday ta’sir qiladi? Keling, quyida esnash bilan bog‘liq qiziqarli faktlar haqida gaplashamiz.

Esnash miyani sovutadi
Nyu-York shtati universiteti shifokorlari sababsiz esnash va qondagi kislorod darajasi o‘rtasidagi bog‘liqlikni aniqlashdi. Unga ko‘ra, bu miya haroratiga ta’sir qilib, sovutishga yordam beradi. Chunki inson tanasi esnaganda nafaqat katta hajmdagi havoni yutadi, balki bir vaqtning o‘zida bosh suyagi atrofidagi mushaklarni refleksli ravishda cho‘zadi. Bu bosh qismiga sovuq qon oqimi kirishiga sabab bo‘ladi. Shuning uchun, issiq ob-havoda ko‘proq esnaymiz.

Insonlar bir vaqtning o‘zida esnaydi va yig‘laydi
Esnaganimizdagi ko‘z yoshlanishi yuz mushaklari harakatining yon ta’siriga bog‘liq. Ya’ni, tanamizning jag‘ qismi cho‘zilganda lakrimal bezlar kuchayadi va ko‘zimiz namlanadi. Agar siz to‘satdan yig‘lashingiz kerak bo‘lsa, o‘zingizni esnashga majbur qilishingiz kifoya.

Esnaganda o‘pkangiz shikastlanishi mumkin
Esnash bir qarashda zararsiz tuyulishi mumkin. Ammo bunday oddiy harakat ham qayg‘uli oqibatlarga olib kelishi mumkin. Masalan, xitoylik Vuxanda Ou ismli shaxs shu darajada qattiq esnaganidan o‘pkasida teshik paydo bo‘lgan. Bu “pnevmotoraks” deb ataladi. Keyinchalik og‘riq shu qadar kuchayib ketdiki, bechora nafas ololmay, uzoq davolanishiga to‘g‘ri kelgan. Ouni davolagan doktor Chen Baojunning aytishicha, pnevmotoraks 18 yoshdan 30 yoshgacha bo‘lgan uzun bo‘yli va ozg‘in odamlarda ko‘proq kuzatiladi.

Esnaganingizda miyangiz dofamin chiqaradi
Esnash odatda ruhiy salomatlik uchun foydali bo‘lishi mumkin. Nyu-York politexnika instituti davlat universiteti psixologi Endryu Gallupning fikricha, agar siz biror narsadan asabiylashsangiz yoki xavotirda bo‘lsangiz, o‘zingizni esnashga majbur qilishingiz kerak.
Gap shundaki, bu harakat paytida miya katta dozada dofamin, azot oksidi, serotonin va oksitotsinni ishlab chiqaradi. Ushbu moddalar stressni yengishga va dam olishga yordam beradi.

Esnash haqida o‘qish ham insonni esnatadi
Taxminan 70 foiz odamlar boshqa birovning esnayotganiga qarab, darhol buni qaytarishadi. Qiziqarlisi, agar siz ushbu harakatni fotosuratda ko‘rsangiz yoki eshitsangiz ham esnashingiz mumkin. Olimlarning fikricha, bu empatiya darajasi, ya’ni boshqa odamlarning holatini tushunish qobiliyati bilan bog‘liq. Agar siz boshqalardan keyin esnasangiz, sizda rahm-shafqat tuyg‘usi kuchli ekanidan darak beradi.
Pensilvaniyadagi Templ universiteti olimlari «esnash» so‘zi bo‘lgan matnlarni o‘qiganlarning yarmidan ko‘pi beixtiyor esnay boshlashini aniqlashdi. Bu refleks shunchalik yuqumliki, uni ongingizda tasavvur qilishning o‘zi kifoya.

Ayollar erkaklarga qaraganda ko‘proq esnashadi
Italiyaning Piza universiteti sosiobiologlari boshqa insonlarning esnaganini kuzatgan ayollar erkaklarga qaraganda kamida 34,5 foiz tezroq bu jarayonni takrorlashini aniqlashdi. Bu ayollarning ko‘proq empatik bo‘lganligi bilan bog‘liq.

Kichkina bolalar va psixopatlar buni qilmaydi
Empatiya darajasi past bo‘lgan odamlar uchun esnash yuqumli emas. Masalan, besh yoshgacha bo‘lgan bolalar hali bu tuyg‘uni rivojlantirmagani uchun bu harakat yuqumli emas. Shuningdek, bu empatiyadan mahrum bo‘lgan psixopatlarga ham tegishli.


Lifestyle


														
														Uy bekalari uchun motivatsion tavsiyalar

Uy bekalari uchun motivatsion tavsiyalar

Uy bekasi bo‘lish — bu oddiylikda mukammallik yaratish san’atidir. Uy bekalari — oilaning yuragi, muhitning me’mori.
15:19 / 30.04.2025

														
														“Kalmar o‘yini” seriali aktrisasi saratondan vafot etdi

“Kalmar o‘yini” seriali aktrisasi saratondan vafot etdi

“Kalmar o‘yini” serialining ikkinchi mavsumida sobiq politsiya xodimi Xvan Chjun-Xoning onasi rolini ijro etgan aktrisa Li J…
09:46 / 04.02.2025

														
														Nonushta uchun eng zararli oziq-ovqatlarning ro‘yxati bilan tanishing

Nonushta uchun eng zararli oziq-ovqatlarning ro‘yxati bilan tanishing

Balansli nonushta qilish yaxshiroq umumiy ovqatlanish bilan bog‘liq bo‘lib, tanangizni ruhiy va jismoniy qiyinchiliklarni ye…
13:32 / 25.01.2025

														
														Insayder iPhone 17 Pro dizayni va xususiyatlari haqida ma’lumot berdi

Insayder iPhone 17 Pro dizayni va xususiyatlari haqida ma’lumot berdi

Flagman nafaqat innovatsion kamera, balki odatiy standartlarni o‘zgartiruvchi noyob orqa panel dizaynini ham oladi.
11:13 / 25.01.2025

														
														Rossiyada kriptosaunalar ishlab chiqildi: ular sizni isitib qo‘yadi va kripto pul oladi

Rossiyada kriptosaunalar ishlab chiqildi: ular sizni isitib qo‘yadi va kripto pul oladi

Sankt-Peterburgdagi Luxury World Spa kompaniyasi “Kriptosauna” loyihasini taqdim etdi. Yangi mahsulot ASIC (kriptovalyuta qa…
10:35 / 25.01.2025

														
														Ijtimoiy tarmoqlardan foydalanishni to‘xtatishning foydasi bo‘ldimi?

Ijtimoiy tarmoqlardan foydalanishni to‘xtatishning foydasi bo‘ldimi?

Ushbu tadqiqot amalga oshirilgandan so‘ng o‘quvchilarning ko‘rsatkichlari oshgan.
15:29 / 18.01.2025

														
														2025-yilda qanday krossovkalar moda bo‘ladi?

2025-yilda qanday krossovkalar moda bo‘ladi?

Krossovkalar hech qachon modadan qolmaydigan, qulay oyoq kiyim hisoblanadi. Faqatgina har yili ularning qaysidir turi, ayniq…
13:02 / 16.01.2025

														
														Takchi – Koreyaning mashhur an’anaviy o‘yini

Takchi – Koreyaning mashhur an’anaviy o‘yini

Takchi – bu Koreya madaniyatida bolalar va kattalar orasida mashhur bo‘lgan o‘yin bo‘lib, oddiy, ammo qiziqarli! O‘yin uchun…
16:09 / 15.01.2025

														
														2024-yilda eng yuqori daromad keltirgan filmlar ro‘yxati

2024-yilda eng yuqori daromad keltirgan filmlar ro‘yxati

2024-yil kino sanoati uchun juda muvaffaqiyatli yil bo‘ldi. Ko‘plab kutilgan premyeralar va kutilmagan xitlar tomoshabinlarn…
15:40 / 15.01.2025

														
														“Otam qurgan tandir”
Umidjon Alimov, 2017.

“Otam qurgan tandir” Umidjon Alimov, 2017.

“Demak, men mavzu, o‘zimga uslub topyapman, deb o‘ziga xos yo‘nalishni qidirayotgan rassom sifatida xursand bo‘lardim. Tandi…
14:59 / 15.01.2025

Bu ham qiziq

Samarqandda portlash oqibatida 2 kishi halok bo‘ldi

Samarqandda portlash oqibatida 2 kishi halok bo‘ldi

2025-yil 7-may kuni soat taxminan 15:06 larda Kattaqo‘rg‘on tumani, “Qushtepa” MFYda joylashgan AYOQShda portlash yuz berdi.…
18:25 / 08.05.2025
Shavkat Mirziyoyev O‘zbekiston xalqiga bayram tabrigi yo‘lladi

Shavkat Mirziyoyev O‘zbekiston xalqiga bayram tabrigi yo‘lladi

Bu haqda, Prezident matbuot xizmati e’lon qildi.
19:51 / 08.05.2025
Vladimir Putin Shavkat Mirziyoyevni  g‘alabaning 80 yilligi bilan tabrikladi

Vladimir Putin Shavkat Mirziyoyevni  g‘alabaning 80 yilligi bilan tabrikladi

Putin, shuningdek, Ozarbayjon, Armaniston rahbarlari, Gruziya va Moldova xalqlarini g‘alabaning 80 yilligi bilan tabrikladi.
21:08 / 08.05.2025
Mirzo Ulug‘bek tumanining ayrim hududlari vaqtincha elektr ta’minotidan uzildi

Mirzo Ulug‘bek tumanining ayrim hududlari vaqtincha elektr ta’minotidan uzildi

8-may kuni Mirzo Ulug‘bek tumani: “Amir Temur”, “Temuriylar” hamda “Alisherobod” MFYlarining ayrim hududlarida soat 10:00 da…
14:15 / 08.05.2025
8-may kuni qanday ob-havo kuzatiladi?

8-may kuni qanday ob-havo kuzatiladi?

Harorat kechasi 21–23 daraja, kunduzi 33–35 daraja bo‘ladi.
22:46 / 07.05.2025
Bugun barcha xodimlar 1 soat vaqtli ketishi mumkin

Bugun barcha xodimlar 1 soat vaqtli ketishi mumkin

Ertaga, 9-may — Xotira va qadrlash kuni. Demak, bugun, 8-may kuni barcha xodimlar 1 soat vaqtliroq uyiga ketishiga qonuniy h…
09:34 / 08.05.2025
Xitoy kompaniyasi Surxondaryoda paxta yetishtirish bo‘yicha 95 million dollar investitsiya kiritadi

Xitoy kompaniyasi Surxondaryoda paxta yetishtirish bo‘yicha 95 million dollar investitsiya kiritadi

Xitoyning Jiangsu World Group korporatsiyasi Surxondaryo viloyatidagi paxta yetishtirish va qayta ishlash bo‘yicha avtomatla…
20:25 / 08.05.2025
O‘zbekistonda futbol hakamlari akademiyasi ochildi

O‘zbekistonda futbol hakamlari akademiyasi ochildi

O‘zbekiston futbol assotsiatsiyasi (UFA) hakamlar akademiyasini ochdi. Bu haqda tashkilot matbuot xizmati xabar berdi.
16:23 / 08.05.2025
O‘zbekistonning 8 ta hududida sel-suv toshqinlari yuzaga kelishi mumkin

O‘zbekistonning 8 ta hududida sel-suv toshqinlari yuzaga kelishi mumkin

Gidrometeorologiya xizmati agentligi tomonidan berilgan ma’lumotga ko‘ra, joriy yilning  8-11 may kunlari kutilayotgan yomg‘…
18:52 / 07.05.2025
Markaziy bank soxta ma’lumot tarqatuvchilardan ogohlantirdi

Markaziy bank soxta ma’lumot tarqatuvchilardan ogohlantirdi

Markaziy bank jismoniy shaxslarga kreditlar ajratmaydi hamda moliyaviy xizmatlar ko‘rsatish bilan shug‘ullanmaydi.
12:19 / 08.05.2025

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!