$
11409.32 UZS
9.15
141.31 UZS
-0.58
12218.24 UZS
47.42
35° Kechasi 20°

Ruhiy salomatlik uchun foydali – esnash haqida qiziqarli faktlar

16:20 / 26.04.2023

Inson organizmi esnash jarayonida bir qancha garmonlarni ishlab chiqaradi, qon aylanishi faollashadi va qon bosimi me’yorlashadi. Xo‘sh, u miyamizga qanday ta’sir qiladi? Keling, quyida esnash bilan bog‘liq qiziqarli faktlar haqida gaplashamiz.

Esnash miyani sovutadi
Nyu-York shtati universiteti shifokorlari sababsiz esnash va qondagi kislorod darajasi o‘rtasidagi bog‘liqlikni aniqlashdi. Unga ko‘ra, bu miya haroratiga ta’sir qilib, sovutishga yordam beradi. Chunki inson tanasi esnaganda nafaqat katta hajmdagi havoni yutadi, balki bir vaqtning o‘zida bosh suyagi atrofidagi mushaklarni refleksli ravishda cho‘zadi. Bu bosh qismiga sovuq qon oqimi kirishiga sabab bo‘ladi. Shuning uchun, issiq ob-havoda ko‘proq esnaymiz.

Insonlar bir vaqtning o‘zida esnaydi va yig‘laydi
Esnaganimizdagi ko‘z yoshlanishi yuz mushaklari harakatining yon ta’siriga bog‘liq. Ya’ni, tanamizning jag‘ qismi cho‘zilganda lakrimal bezlar kuchayadi va ko‘zimiz namlanadi. Agar siz to‘satdan yig‘lashingiz kerak bo‘lsa, o‘zingizni esnashga majbur qilishingiz kifoya.

Esnaganda o‘pkangiz shikastlanishi mumkin
Esnash bir qarashda zararsiz tuyulishi mumkin. Ammo bunday oddiy harakat ham qayg‘uli oqibatlarga olib kelishi mumkin. Masalan, xitoylik Vuxanda Ou ismli shaxs shu darajada qattiq esnaganidan o‘pkasida teshik paydo bo‘lgan. Bu “pnevmotoraks” deb ataladi. Keyinchalik og‘riq shu qadar kuchayib ketdiki, bechora nafas ololmay, uzoq davolanishiga to‘g‘ri kelgan. Ouni davolagan doktor Chen Baojunning aytishicha, pnevmotoraks 18 yoshdan 30 yoshgacha bo‘lgan uzun bo‘yli va ozg‘in odamlarda ko‘proq kuzatiladi.

Esnaganingizda miyangiz dofamin chiqaradi
Esnash odatda ruhiy salomatlik uchun foydali bo‘lishi mumkin. Nyu-York politexnika instituti davlat universiteti psixologi Endryu Gallupning fikricha, agar siz biror narsadan asabiylashsangiz yoki xavotirda bo‘lsangiz, o‘zingizni esnashga majbur qilishingiz kerak.
Gap shundaki, bu harakat paytida miya katta dozada dofamin, azot oksidi, serotonin va oksitotsinni ishlab chiqaradi. Ushbu moddalar stressni yengishga va dam olishga yordam beradi.

Esnash haqida o‘qish ham insonni esnatadi
Taxminan 70 foiz odamlar boshqa birovning esnayotganiga qarab, darhol buni qaytarishadi. Qiziqarlisi, agar siz ushbu harakatni fotosuratda ko‘rsangiz yoki eshitsangiz ham esnashingiz mumkin. Olimlarning fikricha, bu empatiya darajasi, ya’ni boshqa odamlarning holatini tushunish qobiliyati bilan bog‘liq. Agar siz boshqalardan keyin esnasangiz, sizda rahm-shafqat tuyg‘usi kuchli ekanidan darak beradi.
Pensilvaniyadagi Templ universiteti olimlari «esnash» so‘zi bo‘lgan matnlarni o‘qiganlarning yarmidan ko‘pi beixtiyor esnay boshlashini aniqlashdi. Bu refleks shunchalik yuqumliki, uni ongingizda tasavvur qilishning o‘zi kifoya.

Ayollar erkaklarga qaraganda ko‘proq esnashadi
Italiyaning Piza universiteti sosiobiologlari boshqa insonlarning esnaganini kuzatgan ayollar erkaklarga qaraganda kamida 34,5 foiz tezroq bu jarayonni takrorlashini aniqlashdi. Bu ayollarning ko‘proq empatik bo‘lganligi bilan bog‘liq.

Kichkina bolalar va psixopatlar buni qilmaydi
Empatiya darajasi past bo‘lgan odamlar uchun esnash yuqumli emas. Masalan, besh yoshgacha bo‘lgan bolalar hali bu tuyg‘uni rivojlantirmagani uchun bu harakat yuqumli emas. Shuningdek, bu empatiyadan mahrum bo‘lgan psixopatlarga ham tegishli.


Lifestyle


														
														Doimiy bosh og‘riqlari bilan qanday kurashish kerak?

Doimiy bosh og‘riqlari bilan qanday kurashish kerak?

Bosh og‘rig‘i kamdan-kam hollarda xavfli bo‘lib, ko‘pincha bu oddiy sabab tufayli yuzaga keladi.
19:31 / 12.05.2023

														
														Saturnning 28 ta yangi tabiiy yo‘ldoshi topildi

Saturnning 28 ta yangi tabiiy yo‘ldoshi topildi

Shunday qilib, sayyora atrofidagi yo‘ldoshlar soni 118 taga yetdi.
14:28 / 11.05.2023

														
														Mizofobiya nima va undan qanday qutulish mumkin?

Mizofobiya nima va undan qanday qutulish mumkin?

Ushbu qo‘rquv turi, ayniqsa, koronavirus pandemiyasi davridan so‘ng yanada ommalashdi.
15:30 / 08.05.2023

														
														Dunyo okeani yuzasi xavfli darajada isib bormoqda

Dunyo okeani yuzasi xavfli darajada isib bormoqda

Olimlarni dengiz yuzasi haroratining ko‘tarilayotgani tobora ko‘proq xavotirga solmoqda.
15:18 / 06.05.2023

														
														Qaysi mahsulotlar qabziyatga sabab bo‘ladi?

Qaysi mahsulotlar qabziyatga sabab bo‘ladi?

Qabziyatning oldini olish yoki yengillashtirish uchun iste’mol qilishingiz mumkin bo‘lgan ko‘plab oziq-ovqatlar mavjud bo‘lg…
09:58 / 05.05.2023

														
														Bir yilda hech bo‘lmasa bir marotaba qilishingiz zarur bo‘lgan 11 ta ish

Bir yilda hech bo‘lmasa bir marotaba qilishingiz zarur bo‘lgan 11 ta ish

Baʼzida arzimasdek koʻrinadigan, ammo hayotimizga jiddiy taʼsir koʻrsatishi mumkin boʻlgan shunday vazifalar borki, ularni y…
17:18 / 04.05.2023

														
														Yuqori kaloriyaga ega mevalarni bilasizmi?

Yuqori kaloriyaga ega mevalarni bilasizmi?

Qandli diabet va ortiqcha vaznli odamlar yuqori kaloriyali meva va rezavorlardan foydalanishda ehtiyot bo‘lishlari kerak, de…
15:17 / 01.05.2023

														
														Plastik idishlarning ekologiyaga zarari: muammo va yechimlar

Plastik idishlarning ekologiyaga zarari: muammo va yechimlar

Maqolamizni o‘qish orqali plastik materiallarning tayyorlanishi, uning turlari, atrof-muhitga ta’siri va yechimlar haqida fo…
11:30 / 01.05.2023

														
														Inson organizmi 24 soatlik ritmga qanday moslashgan?

Inson organizmi 24 soatlik ritmga qanday moslashgan?

Sirkadian, ya’ni sutkalik ritm (SR) – bu 24 soat davom etuvchi endogen (ichki) biologik ritm hisoblanadi.
11:24 / 01.05.2023

														
														Ruhiy salomatlik uchun foydali – esnash haqida qiziqarli faktlar

Ruhiy salomatlik uchun foydali – esnash haqida qiziqarli faktlar

Xo‘sh, u miyamizga qanday ta’sir qiladi? Keling, quyida esnash bilan bog‘liq qiziqarli faktlar haqida gaplashamiz.
16:20 / 26.04.2023

Bu ham qiziq

Amsterdamlik muhandis obyektivsiz kamera ixtiro qildi

Amsterdamlik muhandis obyektivsiz kamera ixtiro qildi

Qurilma joylashuv, vaqt, sana, ob-havo va harorat ma’lumotlarining matnli tavsifi asosida neyron tarmoq yordamida tasvirlarn…
15:05 / 02.06.2023
2022-yilda YaIM hajmi aholi jon boshiga 2 255 dollarni tashkil etdi

2022-yilda YaIM hajmi aholi jon boshiga 2 255 dollarni tashkil etdi

Shuningdek, Markaziy bank hisobotiga ko‘ra 26 ta bankdan jami 3,8 mlrd. so‘m miqdorida jarimalar undirilgan.
09:21 / 03.06.2023
Toshkentda koʻp qavatli uylarning biridagi xonadon qulflanib, ichkarida 4 yashar bola qolib ketdi

Toshkentda koʻp qavatli uylarning biridagi xonadon qulflanib, ichkarida 4 yashar bola qolib ketdi

Aytilishicha, voqea joyiga qutqaruvchilar vaqtida yetib kelmagan. FVB holat boʻyicha rasmiy munosabat bildirdi.
09:34 / 02.06.2023
OʻFA, OʻzPFL va Oʻzbekistondagi professional futbol klublari barcha turdagi soliqlardan ozod etiladi

OʻFA, OʻzPFL va Oʻzbekistondagi professional futbol klublari barcha turdagi soliqlardan ozod etiladi

Mamlakatda futbolni rivojlantirish uchun soliq imtiyozlari joriy etiladi.
11:05 / 03.06.2023
Bugun Oʻzbekistonda havo harorati 39 darajaga koʻtariladi

Bugun Oʻzbekistonda havo harorati 39 darajaga koʻtariladi

Ayrim hududlarda kunning ikkinchi qismida qisqa muddatli yomgʻir yogʻishi mumkin.
08:35 / 03.06.2023
Shavkat Mirziyoyev “Markaziy Osiyo – YeI” sammitiga yetib bordi

Shavkat Mirziyoyev “Markaziy Osiyo – YeI” sammitiga yetib bordi

Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti amaliy tashrif bilan Choʻlponota shahriga bordi.
12:14 / 02.06.2023
Jeyms Uebb teleskopi koinotdagi eng xira galaktikani topdi

Jeyms Uebb teleskopi koinotdagi eng xira galaktikani topdi

Galaktikaning yoshi 13,6 milliard yil ekanligi aytilmoqda.
13:34 / 02.06.2023
Taekvondo: Jahon chempionatida Oʻzbekiston hisobiga yana bitta medal qoʻshildi

Taekvondo: Jahon chempionatida Oʻzbekiston hisobiga yana bitta medal qoʻshildi

Ozarbayjon poytaxti Boku shahrida oʻtayotgan taekvondo boʻyicha Jahon chempionatining kechagi kuni vakillarimiz uchun omadli…
09:00 / 03.06.2023
Britaniyada eng qadimgi vabo izlari topildi

Britaniyada eng qadimgi vabo izlari topildi

Qadimgi epidemiya qurbonlarining qoldiqlari Angliyaning janubi-g‘arbiy va shimoli-g‘arbiy qismidagi qabristonlarda topilgan.
16:29 / 02.06.2023
Hindistonda dahshatli poyezd to‘qnashuvi yuz berdi

Hindistonda dahshatli poyezd to‘qnashuvi yuz berdi

Ma’lumotlarga ko‘ra, hodisa oqibatida qurbon bo‘lganlar soni 288 kishiga yetgan.
10:00 / 03.06.2023

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!