$
12344.61 UZS
-82.22
149.70 UZS
2.74
14501.21 UZS
-65.52
31° Kechasi 18°

Fikrlarni aniq ifodalashni qanday o‘rganish kerak?

16:28 / 05.08.2022

Ba’zan inson haqiqatan ham tinglovchilarga yoki o‘quvchilarga qandaydir g‘oyalarni yetkazishni xohlaydi, lekin buni amalga oshirishda ma’lum qiyinchiliklarga duch keladi. Auditoriya uchun mos so‘z topishda fikrlar chalkashib ketadi, tarqaladi, mavzudan mavzuga o‘tadi. Biz ushbu to‘siqlarni yengib o‘tishga yordam beradigan bir nechta maslahatlarni to‘pladik.

1. “Tezis – argument – isbot” sxemasidan foydalanish

Bu fikrlarni shakllantirishga, bayonot yoki matnni mantiqiy va izchil tuzishga yordam beradi. Ayniqsa, kimdir bilan bahslashayotgan vaziyatda yoki biron bir muammo bo‘yicha o‘z nuqtayi nazaringizni ishonchli tarzda taqdim etmoqchi bo‘lganingizda.

Birinchidan, siz tezis yoki taxminni ilgari surasiz. Keyin uni biroz kengaytiring, aniq nimani nazarda tutayotganingizni tushuntiring. Nihoyat, dalillarni taqdim eting. Masalan:

Tezis: “Klassik asarlarni o‘qish muhim va zarurdir".

Argument: “Klassik adabiyot so‘z boyligini oshirishga, fantaziya va hissiy aqlni rivojlantirishga yordam beradi”.

Isbot: “Olimlar mumtoz adabiyotni o‘qigan kishilar boshqalarning his-tuyg‘ularini yaxshiroq tan olishini tasdiqlagan”.

2. Eslatmalar yozish

Masalan siz badiiy bo‘lmagan kitoblarni o‘qishni yaxshi ko‘rsangiz. Aytaylik, siz bir bobni tugatdingiz, so‘ngra qisqacha, tom ma’noda yarim sahifa, asosiy tezislarni yozing.

Agar siz har bir bobdan keyin eslatma olishga qiynalayotgan bo‘lsangiz, ma’lum miqdordagi so‘zlar yoki sahifalarni saqlashga harakat qilib, butun kitobni qayta aytib berishingiz mumkin. Bu xotirani o‘rgatishning ham yaxshi usuli.

3. Ovozli qaydlarni olish

Ovoz yozish moslamasidan yoki, masalan, Telegram’dagi audio yozish foydalaning. O‘zingiz uchun xabar qoldiring: amalga oshirmoqchi bo‘lgan g‘oyalar, miyangizda paydo bo‘lgan qiziqarli fikrlar yoki ertangi kun uchun qilinadigan ishlar ro‘yxati.

Shuningdek, ovozli yozuvning uzunligini, bir daqiqadan ko‘proq ushlab turishga harakat qiling. Bu fikrni ifodalash va rivojlantirish uchun yetarli, lekin ayni paytda uni yo‘qotmaslik kerak. Bunday chegara, albatta, sizni tez gapirishga, baqirmaslik, fikrlar chalkashib ketmasligi va so‘zlarni to‘g‘ri tanlashga undaydi.

Ovozli xabarlar muxlislari uchun hatto maxsus ijtimoiy tarmoqlar ham mavjud. U yerda faqat bir daqiqadan ko‘p bo‘lmagan audio orqali muloqot qilish mumkin. Bundan tashqari fikrlash va notiqlik qobiliyatlarini yaxshi o‘rganish ehtimoli yuqori.

4. “Twitter”dan foydalanish

Bir necha kun avval O‘zbekistonda “Twitter” blokdan ochildi. Ushbu ijtimoiy tarmoqdagi postning maksimal uzunligi esa 280 belgidan iborat. Bunday cheklash barcha ortiqcha narsalarni olib tashlashga yordam beradi va fikrlarni qisqa va aniq ifodalash uchun asqatadi. Ayniqsa, siz aldamasangiz va o‘nlab postlar yaratishga ehtiyojingiz bo‘lmasa.

Aytgancha, vazifani murakkablashtirish uchun, “Twitter”da bo‘lgani kabi, 280 belgidan iborat matnni 140 ta belgiga jamlashga harakat qilishingiz mumkin.

5. Filmlar va kitoblar uchun loglaynlar yozish

Loglayn bu syujetni bir necha satrda juda qisqa tarzda qayta hikoya qilish usuli hisoblanadi. Undan ssenariy mualliflari o‘zlarining hikoyalarini imkon qadar tezroq tushuntirish uchun foydalanadilar.

Misol uchun, 1994 yilda Oskar mukofotiga loyiq ko‘rilgan “Forrest Gamp” filmi uchun loglayn shunday edi: “Forrest Gamp, garchi aql-idrok bilan ajralib turmasa ham, tarixiy voqealarning tasodifiy ishtirokchisiga aylanadi va uning haqiqiy sevgisi Jenni Kyurren uni chetlab o‘tadi”.

Forrest-Gump-Movie-Poster - Lagan Dragons

Shuningdek, “Matrisa” filmi loglayni: “Xaker sirli isyonchilardan tanish dunyoning asl mohiyati va bu dunyoni boshqarayotganlarga qarshi urushdagi roli haqida o‘rganadi”.

Loglayn yozish (yoki uning kengaytirilgan versiyalari – izoh va konspekt) arzimas masaladek tuyulishi mumkin. Hatto yozuvchilarga ham ba’zan qiyinchilik tug‘diradi. Axir u orqali syujetdagi eng muhim voqealarni ajratib ko‘rsatishni o‘rganish kerak va hatto o‘nlab so‘zlar bilan butun film mohiyatini tushuntirish kerak. Shunday qilib, agar siz aniq va tushunarli muloqot qilishni istasangiz, loglaynlarni yaratish ajoyib amaliyot bo‘lishi mumkin.


Foydali


														
														Qozog‘istonda sodir bo‘lgan portlashda 3 nafar O‘zbekiston fuqarosi halok bo‘ldi

Qozog‘istonda sodir bo‘lgan portlashda 3 nafar O‘zbekiston fuqarosi halok bo‘ldi

Shu yilning 11-sentyabr kuni Qozog‘istonning Olmaota viloyatida metall qabul qilish shoxobchasida sodir bo‘lgan portlash oqi…
16:58 / 13.09.2025

														
														Telegram navbatdagi yangilanishlarni taqdim etdi

Telegram navbatdagi yangilanishlarni taqdim etdi

Profilga musiqa qo‘shish, birlamchi profil sahifasini tanlash va boshqa imkoniyatlar paydo bo‘ldi
21:55 / 01.09.2025

														
														2025-yilning o‘tgan davrida startaplarga 264 mln dollar xorijiy sarmoya kiritildi

2025-yilning o‘tgan davrida startaplarga 264 mln dollar xorijiy sarmoya kiritildi

Bugungi kunda O‘zbekistonda 600 dan ziyod startaplar faoliyat yuritmoqda. Sakkiz yil ilgari ularning soni barmoq bilan sanar…
14:51 / 20.08.2025

														
														Chiqindilar muammosi – aholi anglamayotgan xavf

Chiqindilar muammosi – aholi anglamayotgan xavf

Har kuni uyimizdan chiqqanimizda, ko‘chada chiqindilarga ko‘zimiz tushadi. Ular ba’zan chiqindi qutilarida to‘planib, ba’zan…
17:18 / 11.08.2025

														
														O‘zbekiston qulupnay va boshqa rezavor mevalar yetishtirishni ko‘paytirmoqda

O‘zbekiston qulupnay va boshqa rezavor mevalar yetishtirishni ko‘paytirmoqda

2025-yilning o‘tgan 7 oyi ichida avvalgi yilga nisbatan 6.6 foiz ko‘proq mahsulot yetishtirilgan
19:53 / 10.08.2025

														
														Yodlangan osh tuzi iste’mol qilish qanchalik zarur?

Yodlangan osh tuzi iste’mol qilish qanchalik zarur?

Nega bu masalaga global miqyosida qaraladi?
20:07 / 06.07.2025

														
														Telefonlarning hayotimizga va ruhiyatimizga ta’siri

Telefonlarning hayotimizga va ruhiyatimizga ta’siri

Mobil telefonlar allaqachon hayotimizning ajralmas qismiga aylanishga ulgurgan. Kun davomida bu qurilma qo‘limizda turadi.
15:23 / 23.01.2025

														
														Zumerlar aslida kim?

Zumerlar aslida kim?

Bugungi axborot davrida ko‘plab yangidan yangi atamalar paydo bo‘lmoqda yoki eski atamalar ijtimoiy tarmoqlarning rivojlanis…
10:31 / 23.11.2024

														
														Temuriy malika Gulbadanbegim kim edi?

Temuriy malika Gulbadanbegim kim edi?

Temuriylar sulolasi deganda judayam katta tarix ko‘z oldimizga keladi. Temuriylar sulolasi tarixda ikkita muhim imperiya – E…
16:54 / 13.11.2024

														
														Odamlar is gazidan nega zaharlanadi?

Odamlar is gazidan nega zaharlanadi?

FVV mas’uli qanday qilib is gazidan zaharlanish yuzaga kelishi hamda u nega inson o‘limiga olib kelishini tushuntirdi.
11:02 / 09.11.2024

Bu ham qiziq

Toshkentdagi janjalda maktab o‘quvchisi pichoqlandi

Toshkentdagi janjalda maktab o‘quvchisi pichoqlandi

Toshkent shahar IIBB hodisa yuzasidan rasmiy axborot berdi
21:41 / 14.09.2025
Toshkentda YTHga uchragan avtomobil yonib ketdi

Toshkentda YTHga uchragan avtomobil yonib ketdi

Xabarga ko‘ra, yong‘in oqibatida tan jarohati olganlar bo‘lmagan.
10:17 / 15.09.2025
Pokistonning Panjob viloyatida yuz bergan suv toshqinlarida 97 kishi halok bo‘ldi

Pokistonning Panjob viloyatida yuz bergan suv toshqinlarida 97 kishi halok bo‘ldi

Tabiiy ofat natijasida 2,4 millionga yaqin aholi evakuatsiya qilinishi kerak edi. Bu haqda Pokistonning Dawn nashri xabar be…
13:02 / 14.09.2025
Ahmadaliyevning Inouega qarshi mutlaq chempionlik jangi to‘liq davom etdi

Ahmadaliyevning Inouega qarshi mutlaq chempionlik jangi to‘liq davom etdi

Yaponiyaning Nagoya shahrida joylashgan “IG Arena” majmuasida yilning uzoq kutilgan professional boks oqshomi nihoyasiga yet…
17:18 / 14.09.2025
Bugun Shavkat Mirziyoyev Toshkent viloyatining Bo‘stonliq tumaniga tashrif buyuradi

Bugun Shavkat Mirziyoyev Toshkent viloyatining Bo‘stonliq tumaniga tashrif buyuradi

Tashrif doirasida Prezident o‘qituvchi va murabbiylar bilan muloqot qiladi.
11:04 / 15.09.2025
Isroilning G‘azoga uyushtirgan oxirgi hujumlarida 7 kishi halok bo‘ldi

Isroilning G‘azoga uyushtirgan oxirgi hujumlarida 7 kishi halok bo‘ldi

Ma’lumotlarga ko‘ra, Isroil armiyasining G‘azoning turli hududlarida uyushtirgan hujumlarida 7 kishi halok bo‘lgan va ko‘pla…
14:21 / 14.09.2025
Mubashshir Ahmadning sudi 18-sentyabrga qoldirildi

Mubashshir Ahmadning sudi 18-sentyabrga qoldirildi

Mubashshir Ahmad bugungi sud majlisida har bir ayblov moddasi bo‘yicha so‘ralgan savollarga javob berganlari aytilmoqda.
18:08 / 15.09.2025
Charli Kirkni o‘ldirishda gumonlanayotgan shaxs aybini tan olmadi

Charli Kirkni o‘ldirishda gumonlanayotgan shaxs aybini tan olmadi

U tergov bilan hamkorlik qilishdan bosh tortmoqda
22:52 / 14.09.2025
Farg‘onada Cobalt va Matiz to‘qnashdi

Farg‘onada Cobalt va Matiz to‘qnashdi

Bu haqda Farg‘ona viloyati IIB JXX YHXB axborot xizmati xabar berdi.
12:33 / 14.09.2025
Hindiston sharqida zilzila sodir bo‘ldi

Hindiston sharqida zilzila sodir bo‘ldi

Hindiston sharqidagi Assam shtatida 5,9 magnitudali zilzila yuz berdi.
17:06 / 14.09.2025

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!