$
12557.56 UZS
-34.15
159.44 UZS
-0.74
14809.13 UZS
-12.57
39° Kechasi 23°

Yerliklar xavf ostida yoxud olimlarning dahshatli prognozi

21:53 / 08.03.2023

Avstraliyalik mutaxassislar butun dunyo bo‘ylab PM2.5 zarralarining o‘rtacha kunlik konsentratsiyasini o‘rganishdi. Natija insonlarni umidsizlikka tushirishi mumkin: Yer sayyorasining deyarli barcha hududida ushbu parametr kunlarning 70 foizidan ko‘prog‘ida xavf darajasi yuqori.

Qayd etilishicha, Monash universiteti olimlari PM2.5 ning ommaviy konsentratsiyasi bo‘yicha yangi global tadqiqot o‘tkazgan. Bu mayda qattiq mikrozarrachalar va suyuq tomchilardan tashkil topgan havodagi ifloslantiruvchi moddadir. PM2.5 indikatori havo sifati va uning inson salomatligiga tahdidini baholashning asosiy parametri hisoblanadi. Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST) standartlariga ko‘ra, PM2.5 ning o‘rtacha yillik darajasi 10 mikrogramm/kubmetrdan oshmasligi kerak. Hozirda o‘rtacha kunlik miqdor 25 mkg/kubmetrni tashkil etmoqda.

Yangi tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatadiki, dunyo quruqlik maydonining atigi 0,18 foizi va dunyo aholisining 0,001 foizi PM2.5 ning zararsiz darajasiga ega hududda yashaydi. So‘nggi yigirma yil ichida (olimlar 2000-yildan 2019-yilgacha bo‘lgan ma’lumotlarni tahlil qilishgan) Janubiy Osiyo, Avstraliya, Yangi Zelandiya, Lotin Amerikasi va Karib havzasida vaziyat yomonlashdi. Yevropa va Shimoliy Amerikada vaziyat biroz yaxshiroq.

Xulosalar

Butun dunyo bo‘ylab PM2.5 yuqori ta’sir qiluvchi kunlar soni biroz qisqarganiga qaramay, 2019 yilga kelib kunlarning 70 foizdan ortiq qismida PM2.5 konsentrasiyasi 15 mkg/kubmetrdan yuqori bo‘lgan.

Janubiy va Sharqiy Osiyoda kunlik PM2.5 konsentrasiyasi kunning 90 foiz vaqtida 15 mkg/kubmetrdan oshadi.

Avstraliya va Yangi Zelandiyada 2019-yilda PM2.5 konsentratsiyasi yuqori bo‘lgan kunlar soni sezilarli darajada oshgan.

Global miqyosda 2000-yildan 2019-yilgacha o‘rtacha yillik PM2,5 darajasi 32,8 mkg/kubmetr tashkil etgan.

PM2.5 ning eng yuqori konsentratsiyasi Sharqiy Osiyo (50,0 mkg/kubmetr) va Janubiy Osiyo (37,2 mkg/kubmetr) mintaqalarida, undan so‘ng Shimoliy Afrikada (30,1 mkg/kubmetr) kuzatilgan.

Avstraliya va Yangi Zelandiya (8,5 mkg/kubmetr), Okeaniyaning boshqa hududlari (12,6 mkg/kubmetr) va Janubiy Amerika (15,6 mkg/kubmetr) PM2,5 ning eng past yillik konsentratsiyasiga ega.

Mutaxassislarning ta’kidlashicha, xavfli PM2.5 konsentrasiyasi turli mavsumiy naqshlarni ko‘rsatadi. Masalan, PM2.5 ning eng yuqori konsentratsiyasi Shimoliy-Sharqiy Xitoy va Hindistonda qish oylarida (dekabr, yanvar va fevral), Shimoliy Amerikada yoz oylarida (iyun, iyul, avgust) va Janubiy Amerikada avgust va sentyabrda kuzatilgan.

Eslatib o‘tish mumkin, yupqa zarrachalar (PM2.5) havoni ifloslantiruvchi modda bo‘lib, uning darajasi yuqori bo‘lganida odamlar salomatligi uchun tashvish uyg‘otadi. PM2.5 ko‘rinishni kamaytiradi va ortib borgan sari atrof-muhit xiralashgan ko‘rinishga keladi.


salomatlik


														
														Zamonaviy bolalik: ortiqcha vazn epidemiyasi va uning ildizlari

Zamonaviy bolalik: ortiqcha vazn epidemiyasi va uning ildizlari

So‘nggi o‘n yillikda texnologiya, ovqatlanish madaniyati va turmush tarzi keskin o‘zgardi. Afsuski, bu o‘zgarishlar faqat qu…
17:21 / 07.05.2025

														
														Uyqu yetishmovchiligi – yashirin epidemiya

Uyqu yetishmovchiligi – yashirin epidemiya

Har kuni millionlab insonlar telefonga tikilgancha, tun yarmida ham uyg‘oq yurishmoqda. Kimdir ishdan charchagan, kimdir esa…
17:23 / 26.04.2025

														
														Gipertoniya: Bemorlar qanday tavsiyalarga amal qilishi kerak?

Gipertoniya: Bemorlar qanday tavsiyalarga amal qilishi kerak?

Gipertoniya – eng ko‘p uchraydigan yurak-qon tomir kasalliklaridan biri. Uni o‘z vaqtida davolamaslik infarkt, insult va yur…
16:30 / 15.01.2025

														
														“3,5 milliard odam og‘iz bo‘shlig‘i kasalliklaridan aziyat chekmoqda” – JSST

“3,5 milliard odam og‘iz bo‘shlig‘i kasalliklaridan aziyat chekmoqda” – JSST

Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti yangi hisobot berdi. Unga ko‘ra, og‘iz bo‘shlig‘i patologiyalari — yuqumli bo‘lmagan kasa…
12:56 / 30.11.2024

														
														Husnbuzarlarning chiqishiga sabab bo‘ladigan mahsulotlar

Husnbuzarlarning chiqishiga sabab bo‘ladigan mahsulotlar

Ko‘p qahva ichish stress uchun mas’ul bo‘lgan kortizol gormoni ishlab chiqarishni oshiradi. Shu sabab husnbuzar va dog‘larni…
15:57 / 23.11.2024

														
														JSST: Superbakteriyalar yiliga 1,3 million kishining hayotiga zomin bo‘lmoqda

JSST: Superbakteriyalar yiliga 1,3 million kishining hayotiga zomin bo‘lmoqda

Dunyoda infeksiyalarning antibiotiklarga chidamli turlari ko‘paymoqda. Bu esa insoniyat hayoti, salomatligi va epidemiologik…
10:42 / 20.11.2024

														
														Olimlar tomonidan saraton bo‘yicha salbiy taxminlar e’lon qilindi

Olimlar tomonidan saraton bo‘yicha salbiy taxminlar e’lon qilindi

Charlz Stert universiteti olimlari saraton bo‘yicha tadqiqot o‘tkazishdi va uning natijalari JAMA Network Open jurnalida cho…
11:57 / 08.11.2024

														
														Homiladorlikda shakar kam yeyilsa, bolada qandli diabetga chalinish xavfi kamayadi

Homiladorlikda shakar kam yeyilsa, bolada qandli diabetga chalinish xavfi kamayadi

Euronews nashrining yozishicha, Kanadadagi Makgill universiteti, AQShdagi Berkli Kaliforniya universiteti va Janubiy Kalifor…
11:30 / 06.11.2024

														
														Havo ifloslanishi bo‘yicha jahon antirekordi yangilandi

Havo ifloslanishi bo‘yicha jahon antirekordi yangilandi

Pokiston poytaxti havo ifloslanishi bo‘yicha antirekordni yangiladi.
10:13 / 04.11.2024

														
														Dunyoda tuberkulyozga chalinish holatlari ortdi

Dunyoda tuberkulyozga chalinish holatlari ortdi

Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti tuberkulyoz kasalligi bo‘yicha yangi hisobotni eʼlon qildi.
14:30 / 03.11.2024

Bu ham qiziq

Buxoro viloyatining ilk hokimi vafot etdi

Buxoro viloyatining ilk hokimi vafot etdi

Damir Yadgarov mustaqillikning ilk yillarida viloyatga rahbarlik qilgandi
20:41 / 04.07.2025
5-iyul kuni kutilayotgan ob-havo ma’lumoti

5-iyul kuni kutilayotgan ob-havo ma’lumoti

Kechasi 24-26 daraja iliq, kunduzi 41-43 daraja issiq bo‘ladi.
18:06 / 04.07.2025
Xorazmda sudya pora bilan qo‘lga olindi

Xorazmda sudya pora bilan qo‘lga olindi

15 ming AQSH dollari talab qilgan sudyaning noqonuniy harakatlari fosh etildi
19:21 / 03.07.2025
Shomurodovning yangi jamoasi ma'lum

Shomurodovning yangi jamoasi ma'lum

Futbolchi Turkiya chempionatidagi grand klub safiga o'tadi
23:16 / 03.07.2025
KJCh. “Chelsi” va “Fluminense” yarim finalga yo‘l oldi

KJCh. “Chelsi” va “Fluminense” yarim finalga yo‘l oldi

Endi final yo‘llanmasi uchun Angliyaning “Chelsi” klubi “Fluminense”ga qarshi maydonga chiqadi.
09:42 / 05.07.2025
Mirziyoyev Xonkendi shahriga bordi

Mirziyoyev Xonkendi shahriga bordi

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev va Ozarbayjon Respublikasi Prezidenti Ilhom Aliyev Xonkendi shahrida …
18:07 / 03.07.2025
O‘zbekiston kubogi chorak finali uchun qur’a tashlandi

O‘zbekiston kubogi chorak finali uchun qur’a tashlandi

Markaziy o‘yin Jizzaxda kechadigan bo‘ldi
20:43 / 03.07.2025
Yandex Go haydovchilari va kuryerlari 2024-yilda 530 million dollar daromad qilishgan

Yandex Go haydovchilari va kuryerlari 2024-yilda 530 million dollar daromad qilishgan

Yandex Go‘ning O‘zbekistondagi haydovchilari, kuryerlari va hamkorlari 2024-yilda umumiy hisobda 530 million dollar daromad …
13:47 / 04.07.2025
Mirziyoyev Pokiston bosh vaziri bilan uchrashdi

Mirziyoyev Pokiston bosh vaziri bilan uchrashdi

Uchrashuvda ko‘plab dolzarb masalalar muhokama qilindi
18:45 / 04.07.2025
6-iyul kuni kutilayotgan ob-havo ma’lumoti

6-iyul kuni kutilayotgan ob-havo ma’lumoti

Kechasi 25-27 daraja iliq, kunduzi 39-41 daraja issiq bo‘ladi.
18:28 / 05.07.2025

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!