Energetik ichimlikni har kuni isteʼmol qilsa nima boʻladi?
Hozirgi kunda tetiklashtiruvchi ichimliklar haqida eshitmagan inson boʻlmasa kerak. Doʻkonlar muzlatkichlari esa shu turdagi mahsulotlar bilan toʻla. Xoʻsh, energetik ichimliklar nimadan tayyorlanadi?
Tarkibiy jihatdan, tetiklashtiruvchi ingrediyentlarni oʻz ichiga olgan har qanday ichimlikni energetik ichimlik, deb atash mumkin. Ammo odatda, energetik ichimliklar koʻp shakar va kofeinli gazlangan suyuqliklarni oʻz ichiga oladi. Ushbu moddalarga qoʻshimcha ravishda, baʼzida ularga “B” vitaminlari, antioksidant taurin va boshqa ingrediyentlar qoʻshiladi, lekin juda oz miqdorda.
Agar inson har kuni energetik ichimliklar isteʼmol qilsa nima boʻladi?
Mashhur energetik ichimlikning yarim litrli bankasida 160 mg kofein mavjud. Katta yoshli sogʻlom insonlar kuniga 400 mg.gacha kofein isteʼmol qilishi mumkinligini hisobga olsak, bu, qoida tariqasida, maqbul miqdor hisoblanadi. Shuningdek, yana 50 gramm shakar ham qoʻshiladi va bu kunlik maksimal normadan deyarli ikki baravar koʻpdir (kattalar – 30 gramm, 7 yoshdan 10 yoshgacha boʻlgan bolalar – 24 gramm va 4 yoshdan 6 yoshgacha bolalar esa 19 gramm miqdordan koʻp isteʼmol qilmaslik talab etiladi). Bu esa bir qancha muammolarni keltirib chiqarishi mumkin.
Tishlar holati yomonlashadi
Shakarni koʻp miqdorda isteʼmol qilish tish kariyesining asosiy sabablaridan biridir. Shirinliklar tufayli ogʻizda emalni buzadigan bakteriyalar soni koʻpayadi. Energetik ichimliklar tarkibidagi kislotalar esa ularga yordamchi vazifasini bajaradi. Ular emalni yanada himoyasiz qiladi, shuning uchun mikroblar tish ichiga tezroq kiradi.
Qondagi shakar darajasi koʻtariladi
Kundalik shakar miqdorini doimiy ravishda oshirib yuborish (hatto bir banka miqdordagi energetik ichimlik kunlik ratsiondagi yagona shirin element boʻlsa ham) oshqozon osti bezini juda koʻp insulin ishlab chiqarishga majbur qiladi. Ushbu gormon glyukozaning hujayralar boʻylab tez tarqalishiga yordam beradi. Bunday koʻtarilishlar qanchalik tez-tez sodir boʻlsa, hujayralar ularga nisbatan kamroq reaksiyaga kirishadi – ular insulinga chidamli boʻladi. Bu prediabet va diabetga olib kelishi mumkin.
Inson vazni ortishi kuzatiladi
Haddan tashqari koʻp miqdordagi shakar va undagi kaloriya vazn ortishiga olib kelishi mumkin. Ammo insulin qarshiligi ham mavjud: qondagi glyukoza darajasi pasaymaydi, ammo insulin juda koʻp va shuning uchun tana ortiqcha yogʻ sifatida saqlanishi mumkinligiga ishonadi. Ortiqcha vazn shu erdan kelib chiqadi.
Qandli diabet xavfini oshirishi mumkin
Oldingi ikkita fikrni umumlashtiramiz: ortiqcha shakar va kaloriya tufayli semirish va insulin qarshiligi. Bu omillarning oʻzi prediabet va 2-toifa diabet xavfini oshiradi va birgalikda ular xavfni yanada oshiradi.
Yurak-qon tomir kasalliklari tezroq rivojlanadi
Energetik ichimliklar qon bosimini oshiradi va yurak urishini tezlashtiradi. Bundan tashqari, ortiqcha isteʼmol bilan yurak ritmi buziladi va tomir hujayralarida yalligʻlanish rivojlanadi va trombotsitlar bir-biriga yopishadi – qon oqimi yomonlashadi. Bularning barchasi hatto yoshlarda ham yurak xuruji kuzatilishiga olib keladi.
Qarish darajasi oshadi
Energetik ichimliklarni isteʼmol qilishda tashvish darajasi ortib borishi isbotlangan, ayniqsa, buning uchun zaruriy shartlar mavjud boʻlsa.
Bundan tashqari, energetik ichimliklarni isteʼmol qilganda, stress darajasi koʻtariladi va depressiya belgilari kuchayadi.
Qaramlik hissi rivojlanishi mumkin
Muntazam ravishda koʻp miqdorda kofein isteʼmol qiladigan odamlar unga qaram boʻlib qoladilar, garchi u taqiqlangan modda boʻlmasa ham. Bu shuni anglatadiki, taʼsirni his qilish uchun doimo miqdorni oshirib borish kerak. Agar toʻsatdan isteʼmol toʻxtatilsa, insonda maʼlum belgilar paydo boʻladi, masalan:
bosh ogʻrigʻi;
tushunarsiz charchoq;
diqqatni jamlashda qiyinchilik;
koʻngil aynishi;
mushak ogʻrigʻi;
asabiylashish va hokazo.
Jigar faoliyati bilan bogʻlik muammolar
Olimlar energetik ichimliklar tufayli jigar oʻtkir shikastlanishining bir necha holatlarini aniqlashgan.
Energetik ichimliklarning foydasi bormi?
Bu savolga konkret javob berish qiyin, biroq muntazam isteʼmolning salbiy jihatlari koʻproq. Bir tomondan, energetik ichimliklarni ichish ish sifatiga yaxshi taʼsir koʻrsatadi, yaʼni insonni tetiklashtiradi, lekin boshqa tomondan, ruhiy xususiyatlar oʻzgarishsiz qoladi. Bundan tashqari, energetik ichimliklar uyqusizlik oqibatlarini yumshatishga yordam beradi, yaʼni ular masalani hal qilmaydi, faqat mavjud muammoni yumshatadi. Albatta, bularning barchasi salbiy taʼsirlar bilan taqqoslanmaydi.
Energetik ichimliklarni qancha muddatda ichish mumkin? Bunga yagona javob shuki, qanchalik kam boʻlsa, shuncha yaxshi.
Energetik ichimliklar oʻrniga nima tavsiya etiladi?
Charchagan odam koʻpincha oʻzini sergak tutish uchun koʻproq kofeinga muhtojligini his qiladi. Bunday vaqtda tanaga kerak boʻlgan yagona chora bu uyqu. Energetik ichimliklarni qabul qilish ehtiyojni kamaytirmaydi, balki sogʻligʻingizga zarar yetkazish bilan birga yanada koʻproq charchoq toʻplanishiga olib keladi.
Umuman olganda, energetik ichimliklarga eng yaxshi alternativ muntazam dam olishdir.
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!