Jeff Bezosning kim ekanligini bilmasangiz, hayron qolishimiz tayin. “Amazon.com” biznes imperiyasi asoschisi, “Blue origin” aerokosmik kontserni hamda “Washington post” nashriyot uyi sohibi.
2017 yildan boshlab esa Bill Geyts va Uorren Baffetni ortda qoldirgancha sayyoramizning eng badavlat odamiga aylangan inson. 2018 yilda uning boyligi "Forbes" jurnali ma’lumotlariga ko‘ra, 150 milliard dollarni tashkil qilgan. Jeff Bezosning qanday inson ekanligi, nima uchun o‘zidan keyin idishlarini hamisha yuvib qo‘yishi hamda qanday hayot kechirishi haqida bugun suhbat quramiz.
Bolalik
Keling, avvalo uning bolaligi haqida gaplashamiz. Jeffri 1964 yilning 12 yanvar kuni Amerikaning Albukerke shahrida, Nyu-Meksiko shtatida dunyoga kelgan. Bolakay 4 yoshlik paytlarida uning onasi ikkinchi bor kubalik muhojir Migel Bezosga turmushga chiqadi. Jeffning texnikaga bo‘lgan qiziqishi bolalik yillaridan boshlandi. U o‘zining xonasida ajoyib narsalarni yaratish bilan hayot kechirardi. Shu tariqa asta-sekin o‘ziga e’tiborni jalb qila boshladi. 5 yoshlik paytlarida onasi ilk bora unga quyidagi so‘zlarni aytdi: “Sen katta bo‘lib qolding. Barcha umidimiz sendan!” Jeff esa bu so‘zlardan o‘ziga yarasha hulosa chiqarib ham ulgurdi. U avval boshqa odamlar o‘ylab topa olmagan narsalarni yaratdi. Folga va soyabondan quyosh batareyasi, eski budilnikdan eshik qo‘ng‘irog‘i va yana boshqa ko‘plab antiqa buyumlar shular jumlasidan edi.
Amazon.com
Prinston universitetining informatika kafedrasi a’zosi bo‘lgan Bezos kelajakning asosi internet va kompyuter texnologiyalari bilan bog‘liq ekanligini anglab yetdi. O‘z sohasi bo‘yicha bir necha yil ishlaganidan keyin 1994 yilda internet do‘kon yaratish fikriga keldi. Bu “Amazon.com” saytining loyihasi edi. Dunyodagi mashhur daryo sharafiga atalgan sayt 1995 yilning iyul oyida ishlab chiqildi. Birinchi investorlar uning ota-onasi bo‘lishdi, Jeff ularga loyihaning o‘xshamay qolishi mumkinligi ehtimoli 70 foiz ekanligini aytdi. Ammo barchasi yaxshi davom etdi. Vaqt o‘tib sayt orqali musiqa disklari, noyabr oyidan boshlab esa videomahsulotlar sotila boshlandi. 1997 yilda “Amazon.com” Qo‘shma shtatlarning 3 ta fond birjalaridan biriga chiqdi. 2018 yilning sentyabr oyida tarkibida 200 000 ta odam ishlaydigan kompaniya kapitalizatsiyasi 1 trillion dollardan oshdi. U ilk marta tarixda “Apple” kompaniyasidan o‘zib keta oldi. Bugungi kunda sayt mahsulotlarning 34 ta kategoriyasi bo‘yicha ish olib boradi. Tarmoqning filiallari dunyoning ko‘plab mamlakatlarida joylashgan.
Blue origin
Sayyoraviy ko‘lamdagi iqtisodiy cho‘qqini egallagach, Bezos boshqa maqsadlarni ham ko‘zlay boshladi.
2000 yilda u “Blue origin” aerokosmik kompaniyasiga asos solingani haqida ma’lum qildi. Loyihaning bosh maqsadi
kosmik turizmning xavfsiz va hamyonbop bo‘lishiga erishish edi.
Tan olish kerakki, agar ishlar shunday tezlik bilan davom etadigan bo‘lsa, Bezosning barcha maqsadlari tez orada ro‘yobga chiqadi. Albatta, bu gaplarning barchasini badavlat insonlarning navbatidagi hazili o‘rnida qabul qilishingiz ham mumkin. Ammo ushbu va’dalar ortida Jeff Bezos - hamisha o‘z so‘zining ustidan chiqishni odat qilgan va muvafaqqiyat siri nimada ekanligini biladigan kuchli inson turibdi.
Tarixdagi eng badavlat insonlardan biri bo‘lmish Bezosning omad siri nimada? Uning odatiy kunlari qanday kechadi?
Sog‘lom uyqu
Bezosning temir qoidalaridan biri 8 soatlik to‘liq uyqudir. U har doim bir vaqtda uxlaydi va bir vaqtda soatsiz uyg‘onadi. O‘zining aytishicha, sog‘lom uyqu quvvat manbai, yaxshi kayfiyat va yangi g‘oyalar paydo bo‘lishining asosiy omilidir. Jeff uchun uyg‘onish payti ham juda katta ahamiyatga ega. “Men tong payti biroz erkalangan holatda gazeta o‘qigancha qahva ichishni yaxshi ko‘raman” deydi u.
Ish etiketi
Jeffning tan olishicha, ish bo‘yicha bo‘ladigan uchrashuvlarni unchalik ham yoqtirmaydi. Bundan tashqari, u kompaniya investorlari bilan ishlarni muhokama qilish uchun yiliga 6 soatdan ko‘p vaqt ajratmaydi. Uchrashuvda ishtirok etadiganlar soniga keladigan bo‘lsak, bu yerda ham Jeffning ma’lum qoidalari mavjud. Uchrashuv a’zolarining soni ularni ikkita pitstsa bilan mehmon qila oladigan darajada bo‘lishi kerak.
Agar odamlar soni bundan ko‘payib ketsa, ish unmasligi aniq. Murakkab va ma’suliyatli vazifalar oqshom payti soat 5:00 ga belgilansa, Bezos ularni ertasi kuni soat 10:00 ga ko‘chiradi. Sababi u barcha samarali ishlar tushlikkacha amalga oshirilishi kerak degan fikrda.
Sakkizoyoq va fast-fud
Bezos buyuk improvizator va ajoyib taomlar shinavandasi. Uning restoranda qanday taomlarga buyurtma berishini, nonushta uchun nima iste’mol qilishini hech qachon oldindan bilib bo‘lmaydi. Bir safar uning iguana yeb o‘tirgan surati internetga joylashtirilgan edi.
Brutto Jim bilan uchrashgan paytida esa sakkizoyoq, kartoshka, go‘sht, ko‘katlar, sarimoq, yogurt va tuxum assortisidan buyurtma qilgan ekan.
“Taomnomaga qaragan paytimda avval hech qachon tatib ko‘rmagan narsamni tanlashga intilaman” deydi Jeff. Bundan tashqari, milliarder fast-fud sotadigan kichik furgoncha yeguliklarini ham yaxshi ko‘radi. Qarangki, aynan shu kabi shahobchalardan biri “Amazon”ning bosh ofisi yonida joylashgan. U o‘z uyida taom iste’mol qilib bo‘lgach, barcha idishlarini yuvib qo‘yishga odatlangan. O‘zining aytishicha, bu ish qo‘lidan keladigan yumushlarning eng ajoyibidir.
Sport
Jeff Bezosning bir kun davomida sport uchun qancha vaqt sarf qilishi aniq ma’lum emas. Ammo uning mushaklar tuzilishini internet foydalanuvchilari allaqachon sportchilar qomatiga qiyoslab ulgurdilar.
Bezos vaqti-vaqti bilan bolalarini olib, suv osti qayig‘ida NASA raketalarining qoldiqlarini izlash uchun sayohatga chiqadi. “Biz barcha narsani hattoki nomavsumiy safarlarni ham sinab ko‘rganmiz, uy sharoitidagi ilmiy tajribalar, tovuq tuxumlarining inkubatsiyasi va xitoy tili darslari ham shular jumlasidan" degan edi milliarderning sobiq rafiqasi Makkenziya Bezos jurnallarning biriga bergan intervyusida.
Xobbi
Jeff Bezos katta nufuz va boylik egasi bo‘lishiga qaramasdan oddiy, kamtar va yoqimli inson bo‘lib qolishni xush ko‘radi. U hech qachon o‘zini boshqalardan yuqori tutmaydi va hamisha omad sirlari, g‘oyalar haqida ochiq gapiradi. Mana bu esa ulardan bir nechtasi!
Bezosdan oltin qoidalar
“Men barcha ishlarimni navbat bilan amalga oshiraman. Do‘stlarim yoki oilam bilan tushlik qilyapmanmi, demak tushlik qilyapman. Elektron pochtamdagi xatlarni o‘qiyapmanmi, demak o‘qiyapman. Boshqa hech qanday narsaga chalg‘ishni istamayman. Menga qilayotgan ishimga maksimal darajaga e’tibor qaratish juda yoqadi. Barchasi shu yerda va hozir bo‘lishi kerak!”
Ko‘p narsaga chalg‘imang!
Jeffning aytishicha, bizning har birimizda tanlash imkoniyati bor. Birinchisi xavfsiz va qulay hayot. Ikkinchisi tavakkal, tajribalarga to‘la umr. Bu yerda parvozlar ham, qulashlar ham bo‘ladi. “Bilaman, 80 ga kirganimda tavakkal qilmaganim uchun afsuslanmayman.
Internetning nima ekanligini ko‘rib, mening hayotimni aynan mana shu narsa o‘zgartirib yuborishini sezgan edim.
Shunchaki kerakli narsani tushuna bilish, yiqilishlardan keyin tura olish kerak. Agar mag‘lub bo‘lganimda ham bu og‘riq nima uchun o‘zimni sinab ko‘rmaganim haqidagi savol og‘rig‘idan kamroq bo‘lardi. Biznesda “Nima uchun?” degan savol ko‘p beriladi. Bu juda yaxshi savol. Ammo “Nima uchun sinab ko‘rmadim?” degan savolning qiymati balandroqdir.
Tavakkal qiling!
Bezos o‘z bolalariga o‘tkir pichoqdan foydalanishga 4 yoshidan boshlab ruxsat bergan, ularga elektrouskunalardan foydalanish huquqini ham taqdim qilgan. Balki bundan ma’suliyatli ota-onalar yoqa ushlab qolishar.
Ammo Bezosning aytishicha, yiqilmagan, alam va o‘z xatolaridan olingan og‘riqni his qilmagan odam hech qachon hech narsa o‘rgana olmaydi. “Men haqiqiy hayot nima ekanligini bilmaydigan boladan ko‘ra, 9 ta bo‘lsa ham, haqiqiy barmoqlari bo‘lgan bolaning otasi bo‘lishni afzal bilaman” degan edi u.
Ish va hayot muvozanati
Ish va shaxsiy hayot hamisha bir-biridan mustaqil bo‘lishi va shu bilan birga bir-birini huddi In hamda Yan kabi to‘ldirib turishi kerak. Agar uyda baxtli bo‘lsam, bu meni eng yaxshi ishchi, eng yaxshi rahbar qilishga ham yordam beradi. Agar ishxonada samarali inson bo‘lsam hotirjam va mehribon ota bo‘la olaman.
O‘zingizdagi bolakayni asrab qoling!
Dunyo shunchalar murakkabki, ayrim savollarga javob topish uchun haqiqiy ekspert bo‘lish talab etiladi. Afsuski, ekspertga aylanishingiz bilan, biror ishning qanday amalga oshirilishini aniq bilasiz va ehtimollarga katta diqqat qaratmaysiz ham. Keyinchalik o‘zgartirish kerak bo‘lgan yo‘lga kirish uchun odamda bolalarga hos qiziquvchanlik bo‘lishi kerak.
O‘z ishingiz borasida ekspert bo‘ling, ammo bolalarcha o‘ylarni ham saqlab oling. Hayron qolishni va chegaralar qo‘yilgan hududlarda ham yangi yo‘llar izlab topishni biling.Jeff Bezosning namunasi bizga eski bir haqiqatni eslatib qo‘ydi. Dunyoda yagona bir muvaffaqiyat siri mavjud emas. Bill Geystning ish tartibi 5 daqiqalik bo‘limlarga bo‘lib qo‘yilgan. Ularning har biri qat’iy ravishda rejalashtirilgan bo‘lib, huddi dastur fayllariga o‘xshaydi. Ro‘yxatdagi uchinchi odam Uorren Baffet. U har kuni soat 6:45 da uyg‘onadi va 22:45 da uxlashga yotadi. Tong paytida yangi gazetani o‘qiydi va ko‘chada nonushta qilib oladi. Har kuni 3 dollar evaziga makmaffin va biskvit tanovul qiladi. Mask esa qancha uxlashi haqida umuman hech qanday so‘z ayta olmagan. Olimpdagi odamlarning har biri turli olam. Ularni birlashtirib turadigan narsa esa o‘z ishlariga bo‘lgan muhabbatdir.
“O‘zingiz sevgan sohani toping, kichik chegaralar bilan qolib ketmang. Taslim bo‘lmang!” deydi Jeff Bezos. Bizningcha, bu fikrga quloq tutsak arziydi.
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!
O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!