Britaniya sohilidan timsohlarning 185 million yillik mavjudot qoldiqlari topildi.

Qayd etilishicha, Dorset grafligidagi Charmut shahrida paleontologlar yangi Talattozuxiya (timsohlarining qadimiy guruhi) turiga mansub timsohning boshi, orqa suyagi va oyoq qoldiqlarini topishgan.

Yura davriga oid ilk topilma “Turnersuchus hingleyae” deb nomlanishi mumkin bo‘lgan yagona manba hisoblanadi.

Talattozuxiyalar zamonaviy timsohlarning ajdodlari qadimgi turi sifatida tasvirlangan va ular garchi haqiqiy timsohlardan bir muncha farq qilsa-da, qadimdan “dengiz timsohlari” sifatida atab kelingan.

Ushbu tur Yura davrida mavjud bo‘lgan okeanda yashagan va qirg‘oq bo‘ylab dengiz yovvoyi hayvonlarini ovlagan. Nisbatan uzun va ingichka tumshug‘i tufayli ular Hindistonning shimoliy yarimorolida yashovchi yirik daryo tizimlarida uchraydigan zamonaviy timsohlarga juda o‘xshaydi.

Ba’zi talattozuxiyalar okeanlardagi hayotga juda yaxshi moslashgan, qisqa oyoq-qo‘llari qanotlarga almashgan, akulaga o‘xshash dum qanoti, tuz bezlari va tuxum qo‘yishdan ko‘ra tirik tug‘ilish qobiliyatiga ega bo‘lishi ehtimoli mavjud.

Charmut shahridan topilgan va toshga aylanib borayotgan “Turnersuchus”da ushbu xususiyatlarning aksariyati hali rivojlanmagan.

Topilma qazilma qoldiqlaridagi bo‘shliqni to‘ldirishga yordam beradi va talattozuxiyalar boshqa timsohlar bilan birga Trias davrining oxirida paydo bo‘lgani haqida taxminlar bor.

Bu “Turnersuchus” yashagan davrdan taxminan 15 million yil avvalga to‘g‘ri keladi.

“Timsohlardan farqli o‘laroq, taxminan ikki metr uzunlikdagi ushbu yirtqich faqat dengiz qirg‘oqlarida yashaydi. Ularning bosh suyaklari tashqi ko‘rinishida zamonaviy gariyalarga o‘xshash bo‘lsa-da, butunlay boshqacha tarzda qurilgan”, – deydi tadqiqot hammuallifi va Braziliyaning San-Paulu universiteti doktori Pedro Godoy.

Talattozuxialarda ayniqsa katta supratemporal fenestralar mavjud bo‘lib, bu bosh suyagining jag‘ mushaklari joylashgan hudud.

Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, “Turnersuchus” va boshqa talattozuxiyalar kengaygan jag‘ mushaklariga ega bo‘lib, ular tez hamla qilishi mumkin bo‘lgan, chunki o‘ljalarining aksariyati tez harakatlanuvchi baliqlar yoki sakkizoyoq va kalmarlar edi.

Zamonaviy timsohlarda bo‘lgani kabi, “Turnersuchus”ning supratemporal mintaqasi ham miya haroratini tamponlashga yordam beradigan termoregulyasiya funksiyasiga ega bo‘lishi mumkin.

Umurtqali hayvonlar paleontologiyasi jurnalida tasvirlangan namuna Dorset grafligidagi Layme Regis muzeyida namoyish etilgan.

• Buyuk Britaniya
• Paleontologiya
• Timsoh
• topilma