$
12591.57 UZS
91.56
153.82 UZS
1.86
14545.78 UZS
74.52
34° Kechasi 22°

VAR – futboldagi adolatmi yoki...?

12:55 / 29.05.2025

Futbol — bu hayajon demakdir. Unda har bir gol, har bir penalti yoki hakam qarori millionlab tomoshabinlarning his-tuyg‘ulariga bevosita ta’sir ko‘rsatmay qolmaydi. Ayni shu sababli, millionlar o‘yinida adolatni ta’minlash va xatoliklarni kamaytirish maqsadida FIFA tomonidan 2018-yildan boshlab VAR (Video Assistant Referee) — video yordamchi hakam tizimi joriy etildi. Bu yangilik futbol tarixidagi eng muhim texnologik burilishlardan biri bo‘ldi desak xato bo‘lmaydi. Ammo tizim hali-hanuzgacha futbol jamoatchiligining ijobiy bilan bir qatorda salbiy fikr va mulohazalariga sabab bo‘lib kelmoqda.

Picture background

Keling avval ushbu tizim haqida umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lib olamiz.

O‘zi VAR tizimi nima va u qanday ishlaydi?

VAR — bu stadiondagi bosh (asosiy) hakamga qaror qabul qilishda yordam beruvchi maxsus video texnologiyalardan foydalanuvchi yordamchi tizim hisoblanadi. U quyidagi to‘rtta asosiy holatda hakamning qaroriga qo‘shimcha ravishda o‘yinga “aralashadi”:

1. Gol urilgan yoki yo‘qligi (bahsli, masalan ofsayd yoki qoidabuzarlik holatida);

2. Penalti belgilanishi yoki bekor qilinishi;

3. To‘g‘ridan-to‘g‘ri qizil kartochka holatida;

4. Noto‘g‘ri identifikatsiya (masalan, boshqa futbolchiga ogohlantirish berilganda).

Picture background

VAR jarayoni quyidagicha kechadi:

Dastlab, holat avtomatik tarzda “check” (tekshirish) jarayoni amalga oshiriladi. Zarurat bo‘lsa, VAR hakami asosiy hakamni monitor orqali takroriy ko‘rishga chaqiradi. Shuni ham aytib o‘tish joiz VAR o‘yindagi istalgan holat bo‘yicha qaror chiqarishga haqli emas. Yakuniy qarorni faqat bosh hakam qabul qiladi.

Tizimning ijobiy tomonlari

Adolat ta’minlovi:

VAR asosiy vazifasi, hakamlarning ehtimoliy noto‘g‘ri qarorlarining oldini olish va jamoalarga nohaq mag‘lubiyat yozilishiga yo‘l qo‘ymaslikdir. Birgina Rossiya yashil maydonlarida o‘tkazilgan 2018-yilgi Jahon chempionatida 335 ta holat VAR orqali ko‘rib chiqilgan va jamoalar foydasiga 29 ta penalti belgilangan.

Picture background

Futbolchilar manfaati:

Endilikda hakamlar qaror qabul qilishdan oldin ancha sovuqqonlik bilan harakat qilishmoqda. Bu esa futbolchilarning simulyatsiya orqali penalti ishlashlariga qarshi juda samarali bo‘lmoqda.

2022-yilda Qatar maydonlarida bo‘lib o‘tgan mundialda VAR orqali har bir o‘yinda o‘rtacha 2,3 ta vaziyat qayta ko‘rib chiqilgan.

Picture background

Angliya Premyer Ligasining 2022-2023-yilgi mavsumida tizim orqali 120 dan ortiq penaltiga oid bahsli vaziyati ko‘rib chiqilgan.

Picture background

VAR kamchiliklari:

O‘yin tempiga ta’siri. Tasavvur qiling 80 ming muxlisga to‘la o‘yingoh bahsli epizodda emotsiya bilan VAR qarorini kutish — bu tabiiy o‘yin ritmini sekinlashtiradi va hujumkor ayniqsa qarshi hujumlarga ixtisoslashgan jamoalar uchun noqulayliklarga sabab bo‘ladi.

Picture background

Subyektiv qarorlar:

Texnologiya mavjud bo‘lsa-da, yakuniy qaror inson — ya’ni bosh hakam tomonidan qabul qilinadi. Bu esa ayrim hollarda yana adolatsizliklar davom etishiga sabab bo‘ladi.

Ushbu tizim haqida mashhur futbol shaxslari qanday fikrdalar?

Muhammad Saloh (Misr va “Liverpul” hujumchisi): “Men VAR’ni yoqtirmayman. Bu futbolni o‘ldiradi. Shikoyat qilmoqchi emasman, sababi jarimaga tortilishim mumkin, lekin baribir u menga yoqmaydi”.

Zinedin Zidan (Fransiya afsonasi va sobiq “Real Madrid” murabbiyi): “Bu futbol uchun qo‘shimcha texnologiya, lekin hayotdagi har narsa kabi u ham muvaffaqiyatsizlikka uchrashi mumkin. VAR yaxshilanishi mumkin. Biz bu tizimini qo‘llab-quvvatlashimiz kerak”.

Deklan Rays (Angliya va “Arsenal” yarimhimoyachisi): “Bu faqat mening fikrim emas. Bu deyarli barcha APL futbolchilarining fikri. Hech kim o‘yinda VAR bo‘lishini xohlamaydi”.

Manuel Pellegrini (“Real Betis” murabbiyi): “VAR qarorlarni adolatliroq qiladi. Men faqat uning qay holatda ishlatilayotganidan noroziman”.

Ilkay Gundogan (Germaniya va “Manchester Siti” yarimhimoyachisi): “VAR nafaqat futbolchilar, balki tomoshabinlar va butun futbolni sevuvchi har bir kishi uchun o‘yinni o‘zgartirmoqda. Afsuski, u futbolga muhabbatimizning asosiy sababini, ya’ni emotsiyalarni olib qo‘ymoqda”.

VAR texnologiyasining futbolga kirib kelishi bilan allaqachon katta bir davr yakuniga yetgan. Endi o‘yin faqat hakamning hushtagi bilan emas, ekran ortidagi kadrlar bilan ham boshqarilmoqda. Ba’zilar buni adolatning tantanasi deb bilsa, boshqalar uni futbolning chiroyini uning hayajonli daqiqalarini “o‘g‘irlagan”ligidan norozi.

Balki VAR masalasida yakuniy munosabat yo‘qdir. Balki, bu masalaga vaqt o‘tib oydinlik kiritilar. Biroq, har qanday holatda ham (VAR bilan va yoki bu tizimsiz) futbol hamon dunyodagi eng sevimli sport turi bo‘lib qolmoqda.

Bu borada sizning fikringiz qanday?


Futbol


														
														Abbosbek Fayzullayev rasman “Istanbul Bashakshehir” futbolchisiga aylandi

Abbosbek Fayzullayev rasman “Istanbul Bashakshehir” futbolchisiga aylandi

Hamyurtimiz yangi jamoasida 11-raqam ostida to‘p tepadigan bo‘ldi
20:45 / 30.07.2025

														
														O‘zbekiston MTJ Toshkentda Jahon chempionlariga qarshi o‘ynaydi

O‘zbekiston MTJ Toshkentda Jahon chempionlariga qarshi o‘ynaydi

Bu haqda Championat.asia nashri xabar berdi.
15:49 / 29.07.2025

														
														“Real Madrid” 3 ta futbolchisini sotishga qaror qildi

“Real Madrid” 3 ta futbolchisini sotishga qaror qildi

AS nashrining xabariga ko‘ra, ushbu transferlar oynasida Ispaniya grandi hujumchi Rodrigo Goes, himoyachilar Ferlan Mendi va…
16:32 / 27.07.2025

														
														“Chelsi” PSJni tor-mor etib, KJCh chempioniga aylandi

“Chelsi” PSJni tor-mor etib, KJCh chempioniga aylandi

Shu tariqa, “Chelsi” yangi formatdagi Klublar o‘rtasidagi Jahon chempionatining ilk chempioniga aylandi.
10:09 / 14.07.2025

														
														Abduqodir Husanov tezlik bo‘yicha APLda eng yaxshilaridan biri deb topildi

Abduqodir Husanov tezlik bo‘yicha APLda eng yaxshilaridan biri deb topildi

U mazkur ko‘rsatkich bo‘yicha bir qator yulduzlarni ham ortda qoldirdi
22:32 / 13.07.2025

														
														Lamin Yamal kelajagi haqida fikr bildirdi

Lamin Yamal kelajagi haqida fikr bildirdi

Ispaniyalik 18 yoshli futbolchi bu boradagi rejalari bilan o'rtoqlashdi
19:44 / 13.07.2025

														
														Tramp KJCh finaliga boradi

Tramp KJCh finaliga boradi

AQSh prezidenti Donald Tramp shu yakshanba kuni Nyu-Jersi shtatida bo‘lib o‘tadigan Klublar o‘rtasidagi Jahon chempionati fi…
17:47 / 10.07.2025

														
														FIFA reytingi yangilandi

FIFA reytingi yangilandi

O‘zbekiston MTJ 2 pog‘ona yuqoriladi.
14:28 / 10.07.2025

														
														KJCh. “Real”dan yirik hisobdagi mug‘lubiyat, PSJ finalga yo‘l oldi

KJCh. “Real”dan yirik hisobdagi mug‘lubiyat, PSJ finalga yo‘l oldi

AQShning Ruterford shahridagi “MetLife” stadionida bo‘lib o‘tgan Klublar o‘rtasidagi Jahon chempionati yarim final uchrashuv…
09:21 / 10.07.2025

														
														Fabrisio Romano: Shomurodovning transferi deyarli yakunlandi

Fabrisio Romano: Shomurodovning transferi deyarli yakunlandi

Hujumchi faoliyatini Turkiya chempionatida davom ettiradi
20:02 / 09.07.2025

Bu ham qiziq

UzAutoMotors shartnomalaridagi bir tomonlama shartlar bekor qilindi

UzAutoMotors shartnomalaridagi bir tomonlama shartlar bekor qilindi

Raqobat qo‘mitasi so‘rovi asosida UzAutoMotors shartnomalaridagi bir tomonlama shartlar bekor qilindi. Bu haqda qo‘mita matb…
12:54 / 30.07.2025
DXX korrupsiyaga oid bir qator noqonuniy holatlarni aniqladi

DXX korrupsiyaga oid bir qator noqonuniy holatlarni aniqladi

Toshkent, Namangan va Qashqadaryodagi holatlar bo‘yicha tergov harakatlari olib borilmoqda
20:47 / 29.07.2025
Qirg‘izistonda sudlangan shaxslarga yuqori lavozimlarda ishlash taqiqlandi

Qirg‘izistonda sudlangan shaxslarga yuqori lavozimlarda ishlash taqiqlandi

Qonun rasmiy e’lon qilingan kundan boshlab o‘n kundan keyin kuchga kiradi.
16:55 / 29.07.2025
Farg‘onada o‘tkazilgan tezkor tadbirda pirotexnika vositalarining aylanmasiga chek qo‘yildi

Farg‘onada o‘tkazilgan tezkor tadbirda pirotexnika vositalarining aylanmasiga chek qo‘yildi

Hozirda mazkur holat yuzasidan tergovga qadar tekshiruv harakatlari olib borilmoqda
18:17 / 30.07.2025
Urgutda 5,6 mlrd so‘mlik elektr energiyasi talon-toroj qilindi

Urgutda 5,6 mlrd so‘mlik elektr energiyasi talon-toroj qilindi

Hozirda tergovga qadar tekshiruv harakatlari olib borilmoqda
22:41 / 30.07.2025
30-iyul kuni kutilayotgan ob-havo ma’lumoti

30-iyul kuni kutilayotgan ob-havo ma’lumoti

Kechasi 21-23 daraja iliq, kunduzi 34-36 daraja issiq bo‘ladi
23:07 / 29.07.2025
Shavkat Mirziyoyev harbiy ta’lim tizimini takomillashtirishga oid takliflar taqdimoti bilan tanishdi

Shavkat Mirziyoyev harbiy ta’lim tizimini takomillashtirishga oid takliflar taqdimoti bilan tanishdi

Davlat rahbariga harbiy ta’lim tizimi bo‘yicha axborot berildi
23:11 / 29.07.2025
Shahnoza Mirziyoyeva Xalqaro suzish federatsiyasi byurosi a’zoligiga saylandi

Shahnoza Mirziyoyeva Xalqaro suzish federatsiyasi byurosi a’zoligiga saylandi

Kongressda 2026-yilgi musobaqalar mundarijasi ham belgilab olindi
18:30 / 29.07.2025
Issiqxona xo‘jaliklari qo‘llab-quvvatlanadi

Issiqxona xo‘jaliklari qo‘llab-quvvatlanadi

2028-yilga qadar issiqxona ishchilari uchun ijtimoiy soliq stavkasi 12 foizdan 1 foizga tushiriladi.
16:01 / 30.07.2025
Niderlandiya Isroilning ikki vazirini persona non grata deb e’lon qildi

Niderlandiya Isroilning ikki vazirini persona non grata deb e’lon qildi

Isroil tomoni bu voqeaga hozircha munosabat bildirmagan
19:06 / 29.07.2025

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!

O‘zbekiston va jahonda ro‘y berayotgan eng so‘nggi voqea-hodisalar, sport, shou-biznes, madaniyat, informatsion texnologiyalar va ilm-fan yangiliklaridan doimo xabardor bo‘ling!