Aksariyat multfilmlarda malikalar va oddiy xalq orasidan chiqqan bosh qahramon obrazi mavjud. E’tiboringizga Uolt Disney kompaniyasiga tegishli bo‘lgan hamda malikalar haqida yaratilgan eng yaxshi animatsion filmlarni taqdim etamiz.

1. “Oppog‘oy va yetti gnomchalar”

Ishlab chiqarilgan: AQSH, 1937-yil.
Janr: Musiqiy ertak.
Davomiyligi: 83 daqiqa.

Har qanday holatda ham eng go‘zal bo‘lib qolish istagiga berilib ketgan hasadgo‘y yovuz malika o‘zining Oppog‘oy ismli o‘gay qizini o‘ldirmoqchi bo‘ladi. Malika o‘zining tug‘ilgan qasridan o‘rmonga qochadi va u yerda yaxshi xulqli gnomlarni uchratadi hamda haqiqiy baxtini topadi.

Chiqarilgan paytda “Oppog‘oy” multfilmi har tomonlama ajoyib innovatsion kartina bo‘lib chiqdi: keyin 8 daqiqadan ortiq multfilmlar Gollivudda shunchaki suratga olinmagan va prodyuserlar jonli yulduzlar ishtirokisiz lenta muvaffaqiyatli bo‘lishiga shubha qilishgan. Ammo kompaniya asoschisi Uolt Disney o‘z loyihasiga chin dildan ishondi va hatto uni yaratish uchun o‘z uyini garovga qo‘ydi va u yutqazmadi: “Oppog‘oy” barcha taxmin qilinadigan kassa rekordlarini yangiladi va hali ham Amerika prokat tarixidagi eng muvaffaqiyatli animasion filmlar ro‘yxatida qolmoqda.

Hozir ham film ajoyib ko‘rinadi, lekin keyin tomoshabinlarga ularga aql bovar qilmaydigan narsa ko‘rsatilgandek tuyuldi: animasiya har qachongidan ham yumshoqroq edi va chizilgan personajlar imkon qadar haqiqiy odamlarga o‘xshatilgan. Rassomlar ushbu effektga qo‘shimcha oraliq ramkalar kiritish orqali erishdilar.

2. “Zolushka”

Ishlab chiqarilgan: AQSH, 1950-yil.
Janr: Musiqiy ertak.
Davomiyligi: 74 daqiqa.

Yumshoq fe’lli, mehribon Zolushka juda erta yetim qoladi. U mag‘rur o‘gay onasi va ikki jirkanch o‘gay opasi Drizella va Anastasiya bilan yashashi kerak. Qarindoshlar qizni har tomonlama siquvga olib, uni kechayu kunduz ishlatadi. Ammo tez orada katta qirollik bali (bayram) bo‘lib o‘tishi kerak, bu voqea qahramonning hayotida hamma narsani o‘zgartiradi.

Disney ssenariy mualliflari “Oppog‘oy”ning muvaffaqiyatini ta’minlagan bir xil usullarni takrorladilar: ular tanish ertak syujetini olishdi, lekin uni sezilarli darajada o‘zgartirishdi, keraksiz shafqatsizlik olib tashlandi va qahramonlar yanada yorqinroq ko‘rina boshladi. Masalan, o‘gay ona sof yovuzlikning timsoliga aylandi. Bunday oddiy, ammo muhim yangiliklar tufayli tarix butunlay boshqa ranglar bilan porlay boshladi.

3. “Sohibjamol va maxluq”

Ishlab chiqarilgan: AQSH, 1991-yil.
Janr: Musiqiy ertak.
Davomiyligi: 84 daqiqa.

Go‘zal qiz Bell fransuz qishlog‘ida yashaydi va sarguzashtlarni orzu qiladi. Qahramonning hayoti, otasining ozodligi uchun, yomon xulq-atvorga ega bo‘lgan yirtqich hayvon qal’asida qolishga majbur bo‘lganda keskin o‘zgarib ketadi. Qiz uning sehrlangan shahzoda ekanligini bilmaydi, mahluqni faqat haqiqiy sevgi qutqara olardi.

Bell Ariyelga ergashib, yangi avlodning ideal Disney malikasining fazilatlarini o‘zida mujassam etdi: u nafaqat go‘zal, balki juda aqlli. Shuningdek, u imkon qadar ko‘proq o‘rganishga va dunyoni ko‘rishga intiladi.

4. “Alovuddinning sarguzashtlari”

Ishlab chiqarilgan: AQSH, 1992-yil.
Janr: Musiqiy ertak, sarguzasht.
Davomiyligi: 90 daqiqa.

Film voqealari o‘rta asrlarda sharqiy hudud – Agraba shahrida bo‘lib o‘tadi. Alovuddin ismli yosh ko‘cha bezorisi o‘zi va maymunchasi – Abu uchun ovqat o‘g‘irlaydi. Qahramon tasodifan sarguzasht izlab saroydan qochib ketgan erkinlikni sevuvchi malika Yasmin bilan uchrashadi.

Shu bilan birga, yovuz vazir Jafar Sultonni taxtdan ag‘darishni orzu qiladi, lekin buning uchun unga haqiqatan ham moʻjizalar g‘orida saqlanadigan sehrli chiroq kerak bo‘ladi. Ammo u yerga faqat toza qalbli odam kmra oladi. Ma’lum bo‘lishicha, Alovuddin bu rolga juda mos keladi.

Taxtning mag‘rur merosxo‘ri Yasmin multfilmda kichik qahramon rolini o‘ynaydi, ammo shunga qaramay, tasvir hali ham juda yorqin bo‘lib chiqdi: malika o‘zining dadil harakatlari va qat’iyati uchun tomoshabinlar e’tirofiga sazovor bo‘ldi.

5. “Shrekning sarguzashti”

Ishlab chiqarilgan: AQSH, 2001-yil.
Janr: Sarguzasht, fantaziya.
Davomiyligi: 90 daqiqa.

Shrek ismli ulkan yashil odamxo‘r maxluq (ogr) botqoqlikda yolg‘iz yashaydi, lekin uning tinchini yovuz lord Farkuaadning buyrug‘i bilan qirollikdan haydalgan ajoyib mavjudotlar bezovta qiladi. Tinchlik va osoyishtalikni qaytarish uchun gigant olovli ajdaho tomonidan qo‘riqlanadigan minorada qamoqqa olingan malika Fionani ozod qilishi kerak edi.

Malika Fiona obrazi klassik Disney malikalarining xulq-atvorini parodiya qiladi: qahramon minorada “Uxlayotgan go‘zal” kabi qutqaruvchini kutmoqda va keyin u Qorqiz kabi qush bilan duet kuylaydi (ammo, hamma narsa qush uchun ayanchli tugagan). Ammo bularning barchasi Fionaning jang san’atini mukammal egallashiga to‘sqinlik qilmaydi – axir, uning so‘zlariga ko‘ra, qiz o‘zini himoya qila olishi kerak.

2010-yilga qadar filmning 4 ta qismi yaratilgan va barchasi muvaffaqqiyat qozongan, deyish mumkin. 2023-yilga kelib animatsion filmning 5-fasli premyera qilinishi rejalashtirilgan.

• Multfilm
• Oppog'oy
• Shrek
• Sohibjamol va mahluq
• Uolt Disney
• Zolushka